Mkz-vrij

Vier maanden lang is Nederland in de greep van de besmettelijke veeziekte geweest. In totaal werden 26 besmette bedrijven ontdekt. In vergelijking met de ruim 1700 bedrijven in Groot-Brittannië zijn dat er niet veel, maar dat is slechts een schrale troost. Door de rigoureuze ruimingspolitiek van minister Brinkhorst van Landbouw werden namelijk ook nog veel andere veehouderijen getroffen. Om het virus te bestrijden zijn op bijna 3000 bedrijven ruim 265.000 dieren gedood en vernietigd.

Een terugblik op de gang van zaken tijdens de mkz-crisis roept gemengde gevoelens op. In Nederland heeft weer een ernstige roepstem van de Heere geklonken. Maar wie heeft het opgemerkt? De zonde in ons land neemt hand over hand toe. De bede mocht daarom wel zijn of de Heere een verootmoediging en een terugkeer tot Zijn inzettingen wil schenken.

De gevolgen van het uitbreken van mkz zijn groot. Allereerst in emotioneel opzicht voor de gedupeerde boerengezinnen. Weliswaar waren de taxaties van de geruimde dieren gelukkig best goed, maar dat vergoedt al het veroorzaakte leed niet. Er zijn diepe wonden geslagen. Een minpunt is dat er nog steeds grote onduidelijkheid is over de uitbetaling van de vergoedingen.

Een positief punt is dat er met de boeren is meegeleefd. Vele mensen staken de veehouders met een kaartje, bloemetje of een gift een hart onder de riem. Ook de kerken toonden hun verantwoordelijkheid en boden bijstand.

De schade trof echter niet alleen de veebedrijven in de geruimde gebieden. Ook andere boeren en ondernemingen, zoals winkels en mechanisatiebedrijven, merkten de ingrijpende gevolgen van de mkz-crisis. De totale kosten worden geraamd op het enorme bedrag van zo'n 3 miljard gulden.

Gezien de grote schade –emotioneel en financieel– is het belangrijk dat de mkz-aanpak goed wordt doorgelicht. In Nederland was terecht stevige kritiek op het Britse besluit om het vee op grote brandstapels te vernietigen, omdat een dergelijke middeleeuwse methode niet hoort in een moderne maatschappij. Dat is inderdaad een feit, maar het punt is wel dat ook Nederland een soortgelijke aanpak had. Weliswaar gingen de honderdduizenden dieren hier niet in het openbaar in vlammen op, maar wij kozen voor een subtielere aanpak. Wij verbrandden het vee namelijk 'netjes' achter de hoge muren van een destructiebedrijf.

Het is belangrijk dat erover wordt nagedacht of het middel van rigoureuze ruimingen wel de meest verantwoorde methode is om besmettelijke veeziekten te bestrijden. Misschien wel in financieel opzicht, maar in feite is een dergelijke aanpak een barbaars middel. Natuurlijk; als je alle dieren in de verre omtrek doodt, kan het virus zich niet meer verspreiden, maar ethisch gezien is een dergelijke tactiek van de verschroeide aarde laakbaar. Daarom moet er worden gezocht naar een verfijndere aanpak.

Ook is het belangrijk dat de Europese Unie grondig nadenkt over de bestrijding van veeziekten. De huidige aanpak –een combinatie van non-vaccinatiebeleid en massale ruimingen– roept bij steeds meer consumenten weerzin op. Weliswaar is in Europees opzicht de omvang van de epidemie beperkt gebleven, maar echt perspectief biedt deze methode niet. Maar gezien de grote tevredenheid in de EU over de mkz-aanpak in Nederland lijkt de kans op ingrijpende veranderingen erg klein.

In de afgelopen maanden zijn bij de aanpak flinke fouten gemaakt. Gezien de enorme omvang van de mkz-crisis is het te begrijpen dat niet alles goed gaat, maar bij die vaststelling mogen we het niet laten. Vooral de informatievoorziening van de overheid richting de veehouders was niet best, hetgeen tot onnodige onzekerheid leidde.

Als gevolg van de mkz-crisis wordt ook nagedacht over veranderingen in de veehouderij. Op zich is dat goed, want de verspreiding van het virus heeft bijvoorbeeld de enorme risico's van het gesleep met dieren duidelijk gemaakt. Maar bij het werken aan de noodzakelijke veranderingen is het wel belangrijk dat er gestreefd wordt naar meer evenwicht tussen economie en ecologie. Iedereen –overheid, bedrijfsleven en consument– heeft daarbij een grote verantwoordelijk.