Bush en Gore in debat

Het is een bekend gegeven dat één uitglijder tijdens zo'n televisiedebat een presidentskandidaat kan opbreken. Daar zijn voorbeelden van te over. Een van de befaamdste is de blunder die Gerald Ford in 1976 beging. In debat met Jimmy Carter zei Ford letterlijk: „Er is geen sprake van sovjetdominantie in Oost-Europa.” De uitglijder, begaan in een tijd dat de Koude Oorlog stevig woedde, leverde Carter de overwinning op.

Om dergelijke missers te voorkomen hadden de twee kemphanen flink geoefend op het televisiedebat. Gore verbleef in de dagen voorafgaand aan het tv-debat in Florida –waar de zon zijn gezicht kon bruinen– met zijn staf en dertien 'gewone' burgers, die hem konden herinneren aan hun zorgen en de beeldhongerige verslaggevers uit hun (per ongeluk cruciale) thuisstaten aan aardige plaatjes konden helpen.

Bush oefende op zijn ranch in Texas, waar hij de gymschuur had laten verbouwen tot oefenstudio, compleet met camera's, warm licht, katheders en de bevriende senator Judd Greg uit New Hampshire, die Al Gore speelde.

Het moet hebben geholpen. De Republikeinse presidentskandidaat, die qua kennis het moet afleggen tegen Gore, ging heel handig details uit de weg. Gore etaleerde zijn dossierkennis, maar oogde niet als een saaie ambtenaar. Vuurwerk bleef uit. Einduitslag: min of meer onbeslist. Een peiling van televisiemaatschappij CNN gaf kort na de uitzending licht voordeel voor Gore te zien.

Gore blijft dus na het eerste tv-debat op kop liggen, al is hij nog niet zeker van de overwinning. De Amerikaanse kiezers houden van verandering. Nu komt er sowieso een andere president, omdat voor Clinton na twee ambtsperiodes definitief het doek valt. Maar Gore heeft het nadeel dat hij als vice-president acht jaar achter Clinton stond. Verscheen Clinton op de buis, dan stond steevast op de achtergrond vice-president Gore.

Voor de Amerikanen is een keus voor Gore daarom min of meer een voortzetting van de regering-Clinton. Nu heeft Clinton enerzijds de nodige welvaart gebracht, maar anderzijds is er de onverkwikkelijke Lewinsky-affaire geweest. Gore heeft zich van Clintons praktijken weten te distantiëren door de alom gerespecteerde orthodoxe Jood Lieberman als ”running mate” te kiezen. Lieberman was de eerste Democraat die indertijd Clintons gedrag als immoreel en verwerpelijk veroordeelde.

Bush speelt in op de behoefte aan verandering. In het debat voerde hij aan dat de Democraten in het Witte Huis acht jaar hebben verprutst en dat er daarom een nieuw gezicht en een nieuw bestuur moeten komen. Zwevende kiezers blijven twijfelen of Bush in staat is die verandering tot stand te brengen. George Bush weet de zwevende kiezer niet te overtuigen dat hij intellectueel in staat is het presidentschap tot een goed eind te brengen.

Er zijn nog ruim vier weken te gaan tot de verkiezingen van 7 november. In die tijd zullen er nog twee televisiedebatten volgen. Kansloos is George Bush daarom nog niet, maar de tijd wordt wel krap. Waarschijnlijk zullen de Republikeinen daarom in de laatste weken, als ze achter blijven liggen in de peilingen, grover geschut in stelling brengen. Het is de vraag of het gooien met modder zal helpen. Waarschijnlijk zal zich dit eerder tegen hem keren.