Commentaar 4 april 2000

De vader van Maxima

De historicus Von der Dunk bepleit een wetenschappelijk onderzoek naar de vroegere handel en wandel van de familie van Maxima Zorreguieta. Hij trekt daarbij een vergelijking met het onderzoek dat oorlogsvorser dr. L. de Jong in de jaren zestig deed naar het verleden van Claus von Amsberg. Von der Dunk is beducht dat buitenlandse (roddel)bladen affaires omtrent Maxima's vader zullen onthullen. Daarom lijkt het hem beter dat de Nederlandse regering zelf het voortouw neemt en in het verleden van vader Zorreguieta en de verdere familie duikt.

Dat Maxima's vader vuile handen heeft gemaakt, ligt tamelijk voor de hand. Van 1976 tot 1981 was hij in Argentinië achtereenvolgens staatssecretaris en minister van Landbouw tijdens de militaire dictatuur van generaal Videla. Dit bewind voerde volgens een latere onderzoekscommissie een 'vuile oorlog' tegen met name links georiënteerde groepen. Tienduizenden mensen zijn tijdens het militaire regime spoorloos verdwenen. Hoewel vader Zorreguieta als burger –en niet als militair– deel uitmaakte van de regering, is het zeer waarschijnlijk dat hij van de verdwijningen en terreur op de hoogte was.

Von der Dunk wil zekerheid omtrent de rol die Maxima's vader speelde tijdens het bewind van Videla, voordat de Staten-Generaal eventueel hun goedkeuring verlenen aan een huwelijk tussen de Argentijnse en de kroonprins. Dat de historicus zijn pleidooi staaft door te wijzen op het onderzoek van De Jong naar het verleden van Claus von Amsberg, is minder geslaagd. Daarbij ging het immers om het verleden van de prins zelf. In het geval-Zorreguieta gaat het niet om de eventueel aanstaande kroonprinses maar om haar vader. De zonden van de ouders mogen de kinderen niet worden toegerekend. Dat leert ons ook de Schrift.

Dat neemt niet weg dat er veel pleit voor een onderzoek naar het verleden van oud-minister Zorreguieta. Niet om bij een negatieve uitkomst om die reden zonder meer een blokkade op te werpen voor een huwelijk tussen prins Willem-Alexander en Maxima. Wel om regering en parlement te behoeden voor eventuele verrassingen. Het zal immers moeilijk uit te leggen zijn dat de Koningin in haar laatste kerstrede het belang onderstreepte van het vervolgen van schendingen van mensenrechten en dat bij een huwelijk van haar oudste zoon zij op het balkon staat naast iemand die voor het verdwijnen van duizenden mensen medeverantwoordelijk was.

Mocht de vriendschap van de kroonprins met Maxima tot een huwelijk leiden, dan is de regering gehouden onderzoek te doen naar het verleden van de aanstaande bruid. Dat gaat vooraf aan het indienen van een goedkeuringswet. Daarbij zou het verleden van haar vader betrokken kunnen worden.

Overigens doet de regering er goed aan hiermee niet te lang te wachten. Niet alleen omdat de roddelpers ondertussen doorgaat met de vuile was buiten te hangen. Er is nog een reden. Premier Kok heeft onlangs de vriendschap van de kroonprins bevestigd. Daarmee heeft hij de relatie in zekere zin binnen de sfeer van zijn verantwoordelijkheid getrokken. Dat schept verplichtingen.

Tegelijk moeten we beseffen dat een antecedentenonderzoek naar vader Zorreguieta op veel moeilijkheden kan stuiten. Na afloop van het bewind van Videla is besloten geen strafrechtelijke vervolging van burgerministers in te stellen. Officieel is de vader van Maxima dus niet verdacht van kwade praktijken. Het is de vraag of de Argentijnse overheid alsnog aan het vergaren van belastend of ontlastend materiaal wil meewerken. Gebeurt dat niet, dan zou vader Zorreguieta nog één ding kunnen doen om zijn dochter en aanstaande schoonzoon een mooie huwelijksdag te bezorgen: openlijk afstand nemen van het verleden en zijn spijt betuigen over deelname aan het bewind van Videla.