Uitgevers steken miljarden in internet

AMSTERDAM – De glans is eraf bij de gewezen beurslievelingen Elsevier en Wolters Kluwer. Beleggers klagen over gebrek aan passie bij de uitgevers. De beurskoers daalt. Concurrent VNU weet zich staande te houden, vooral door vroeg te pionieren op internet.

De Nederlandse uitgeverijen proberen te redden wat er te redden valt. Zij steken net als hun buitenlandse concurrenten de komende jaren miljarden guldens in de elektronische snelweg. De investeringen van Nederlandse beursgenoteerde uitgevers zijn zo hoog, dat de winstgevendheid de komende tijd onder druk komt te staan.

Koploper
Koploper in internetinvesteringen is uitgever Reed Elsevier. Het bedrijf voert zelfs een forse reorganisatie door om in drie jaar ƒ 2,6 miljard in internet te kunnen steken. Toch heeft het goede nieuws de beurskoers geen vleugels gegeven. Beleggers vinden dat Elsevier te veel investeert in wetenschap en in de juridische tak. En daar valt juist te weinig winst uit te halen.

In de komende jaren vervangt Elsevier papieren uitgaven versneld door een elektronische versie. Daarnaast is het concern in de markt voor joint ventures met internetbedrijven. Zo heeft dochter Elsevier Bedrijfsinformatie samen met telecomnieuweling Versatel een internetportaal voor bedrijven opgezet. Verder zullen de Amerikaanse dochters profiteren van de investeringsdrang.

„In de zakelijke markt zal veel veranderen”, aldus commercieel directeur P. Jöbsis. „Extra inkomsten moeten onder meer komen uit het koppelen van klantenbestanden en elektronische handel.”

Het resultaat van Reed Elsevier staat onder druk. De winst daalde vorig jaar van ƒ 2,6 naar ƒ 2,4 miljard. Ook dit jaar verwacht het Brits-Nederlandse uitgeefconcern dat de winst verder wegzakt. De internetomzet moet groeien tot ƒ 3,4 miljard in 2002. Vorig jaar was dat slechts ƒ 40 miljoen.

Tweespalt
Bij concurrent Wolters Kluwer zorgde internet voor tweespalt. Ruim een week geleden stapte bestuursvoorzitter C. van Kempen op. „Hij wilde meer vaart achter internet”, verklaart analist W. Heineken van Bank Labouchere de stap. Wolters Kluwer steekt de komende jaren ruim ƒ 550 miljoen in de elektronische snelweg. De forse investering blijft ook hier niet zonder gevolgen, want het bedrijf waarschuwt voor een winstafvlakking de komende jaren. De nettowinst steeg vorig jaar nog met 16 procent tot ƒ 788 miljoen.

Wolters Kluwer schakelt sneller over van gedrukte naar elektronische producten. De uitgever wil extra aandacht geven aan het bouwen van internetsites met eigen „content.” Ook moeten cd-roms met informatie in de toekomst een internetkoppeling krijgen.

Wie de boodschap van de beleggers beter begrijpt, is uitgever VNU. De onderneming was er met internet vroeg bij. Het concern richt zich meer en meer op nieuwe media. Het afgelopen jaar kocht het een internetanalist en een voornaam Amerikaans marktonderzoeksbureau voor de media. Bovendien werden de regionale dagbladen van de hand gedaan, want die pasten niet in de strategie.

Aanloopkosten
Het concern maakte het afgelopen jaar hoge aanloopkosten voor de elektronische snelweg. Mede daardoor daalde de winst in 1999 met 2 procent tot ƒ 539 miljoen. Het bedrijf pompt dit jaar ƒ 165 miljoen in het nieuwe medium. Vorig jaar waren de operationele internetkosten ƒ 62 miljoen „Ons doel is de omzet uit internet omhoog te jagen”, aldus VNU-topman R. van den Berg deze maand bij de presentatie van de jaarcijfers.

Het geld dat VNU in internet steekt gaat vooral naar sites voor Gouden Gidsen, banen, informatica en de zakelijke markt. Opbrengsten moeten komen uit advertenties en verkopen van producten. Vorig jaar haalde VNU een omzet van ƒ 33 miljoen uit digitale activiteiten. Dit jaar moet dat oplopen naar ƒ 99 miljoen. „Internet is handelen op korte termijn”, aldus M. Schikker van het bedrijf. „De ontwikkeling en de omgeving veranderen snel. Het verkrijgen van marktaandeel is nu belangrijk.”

Uitgever van vooral regionale kranten Wegener Arcade doet het rustiger aan. Het bedrijf, met een nettowinst van ƒ 102 miljoen, zet dit jaar ƒ 60 miljoen in voor internet. De kranten moeten ook op internet een regionale uitstraling krijgen. Daaraan koppelt Wegener onder meer een banensite, jobtrack.nl.

Inhoud
Bankanalisten zijn verdeeld over de internetstappen van de uitgevers. Analist Heineken van Labouchere denkt dat de sector sneller moet handelen. „Alles draait om de zogenaamde content, of inhoud. De uitgevers in de zakelijke sector zullen meer gratis informatie gaan verstrekken. Vooral juridische informatie, waarin zowel Elsevier als Wolters Kluwer actief is, leent zich goed voor internet. Ze zullen anders moeten denken en dat is moeilijk.”

Volgens Iris-analist T. Poulus moeten de uitgevers oppassen niet in een negatieve spiraal terecht te komen. „Internet grijpt diep in in de organisatie. De uitgevers slagen er niet goed in beleggers te overtuigen van het offensieve karakter van hun internetinvesteringen. Daardoor daalt de koers van het aandeel en wordt het moeilijk andere bedrijven over te nemen.”

Hij vindt niet dat uitgevers met de investeringen achter de feiten aanlopen. „Ze zijn op de goede weg. Op de langere termijn zullen oude wetten gelden en trekken de resulaten weer aan.”