Tegenstanders bestempelen stap als tactische zet

Haider stapt op als
partijvoorzitter FPÖ

Haider ontkende gisteren dat hij onder buitenlandse druk tot zijn besluit is gekomen om het partijvoorzitterschap op te geven. Hij wil met zijn aftreden de regering helpen haar werk te doen. De 50-jarige politicus blijft wel actief in de nationale politiek.

De 39-jarige vice-premier Suzanne Riess-Passer volgt Haider als partijvoorzitter op. Zij is vice-kanselier (vice-premier) in het begin februari gevormde coalitiekabinet met de conservatieve volkspartij (ÖVP).

Het Weense dagblad Die Presse meldde gisteren dat ook de FPÖ-minister van Justitie, Michael Krüger, op het punt staat zijn functie neer te leggen. In overleg met diens artsen moet Riess-Passer de toekomst van de 44-jarige bewindsman bekijken. Krüger is officieel ziek, maar het is niet bekend waar hij precies aan lijdt. Die Presse houdt het erop dat Krüger niet tegen zijn taak is opgewassen. „Krüger heeft problemen in de persoonlijke sfeer”, aldus zijn FPÖ-collega van Verkeer, Michael Schmidt, gisteravond.

Krüger, een advocaat uit Linz, wordt volgens Die Presse de kortst in functie zijnde minister van de Oostenrijkse ”Tweede Republiek”, zonder sporen na te laten. Krüger heeft veel gesprekspartners verrast met openhartige maar ongevraagde wetenswaardigheden over zijn privé-leven. Hij heeft het begin februari ook gehad over welke dienstauto hij zou nemen. Hij dacht aan een Jaguar, maar kort daarna kreeg Krüger 'griep'. Er doen sindsdien geruchten de ronde in Wenen dat hij manisch depressief is of andere psychische problemen heeft.

Gisteren werd druk gespeculeerd over Haiders aftreden. Een europarlementariër van de FPÖ zei dat Haider zaterdag al tot terugtreden had besloten. Hij wil zich concentreren op zijn taak als gouverneur van Karinthië.

Haider heeft met radicale en vaak onjuiste beweringen de rechts-liberale FPÖ een extreem rechts imago bezorgd. Toen de FPÖ op 4 februari ging regeren met de ÖVP onder leiding van Wolfgang Schüssel, ontketende de nieuwe coalitie in Wenen een storm van protest in binnen- en buitenland. De landen van de Europese Unie hebben elk hun betrekkingen met Oostenrijk op een laag pitje gezet.

Het aftreden van Haider leidt niet tot een andere opstelling van de overige veertien lidstaten van de Europese Unie tegen Oostenrijk, zei de Portugese premier Guterres vanochtend. „Het gaat niet om de persoon Haider. Het gaat om de aard van zijn partij.” Portugal is op dit moment voorzitter van de EU.

De Verenigde Staten zien het aftreden van Haider als „een stap in de goede richting.” Dit zei de woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, Rubin, gisteren. Rubin haastte zich overigens te zeggen dat deze ontwikkeling niets afdoet aan de zorgen die de VS zich maken om de rechtse coalitie in het alpenland.

De onlangs tot voorzitter van de sociaal-democratische SPÖ gekozen Alfred Gusenbauer noemde Haiders vertrek „een van zijn vele tactische zetten.” Volgens Gusenbauer wil de omstreden Haider de felle buitenlandse kritiek op de blauw-zwarte regeringscoalitie enigszins wegnemen door de voorzittershamer over te dragen. Ook acht hij het niet uitgesloten dat Haider vanuit Karinthië oppositie zal gaan voeren tegen het nieuwe kabinet, wat wel eens tot nieuwe verkiezingen zou kunnen leiden. De FPÖ zou daar volgens peilingen het meest van profiteren. Ook Directeur R. Naftaniël van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) in Amsterdam ziet in het aftreden van Haider een politieke maskerade.„Haider hoopt met deze manoeuvre uit de schijnwerpers te stappen, maar hij zal achter de schermen zijn rol blijven opeisen en invloed aanwenden. Zijn handtekening staat tenslotte onder het regeerakkoord in Oostenrijk.”

Volgens Naftaniël hoopt Haider met zijn aftreden de critici van zijn rechts-extremistische politiek de wind uit de zeilen te nemen. „Het lijkt een slimme zet, maar zijn aftreden is tegelijk zeer doorzichtig. Ook achter de schermen blijft Haider de grote voorman van de FPÖ, ook al omdat hij gouverneur van Karinthië blijft. Ik ben ervan overtuigd dat hij bij de eerstvolgende verkiezingen zal proberen kanselier van Oostenrijk te worden.”

Industrie
Het Simon-Wiesenthalcentrum in Wenen noemde het besluit van Haider „het eerste teken van frisse lucht” sinds de FPÖ op 2 oktober als tweede eindigde bij de parlementsverkiezingen. „We hopen dat zijn vertrek de andere FPÖ-leden duidelijk zal maken dat niemand bereid is een partij te accepteren waarvan het gedachtegoed gebaseerd is op vreemdelingenangst en onverdraagzaamheid”, aldus woordvoerder rabbi Marvin Hier.

Intussen blijkt de industrie in Oostenrijk geen of nauwelijks hinder te ondervinden van pogingen van de Europese Unie het land politiek te isoleren. Dat blijkt uit een peiling van de Oostenrijkse Kamer van Koophandel. „Een paar uitzonderingen daargelaten, zijn er tot dusver geen negatieve gevolgen merkbaar”, aldus een woordvoerder van de Kamer. „De meeste bedrijven verwachten die ook niet in de toekomst.”

Uit de peiling van de Kamer van Koophandel blijkt ook dat het Oostenrijkse bedrijfsleven geen verdere EU-sancties verwacht. Bovendien zal de belangstelling van de internationale media voor de FPÖ afnemen, aldus de bedrijven.