Mayonaise aan het firmament

Dat hebben de initiatiefnemers van het centrum voor weer- en sterrenkunde Simon Stevin nu juist voor ogen gehad: een breed publiek eens naar boven te laten kijken. Ook letterlijk, want in Hoeven staan twee koepels met telescopen klaar.

De West-Brabantse volkssterrenwacht beantwoordt tien veelgestelde vragen over het heelal, zoals: Hoeveel sterren zijn er? Hoe werkt een sterrenkijker? Wat zijn 'vallende' sterren? Wat is een zwart gat?

De vragen worden op een boeiende manier beantwoord. In de ruim opgezette tentoonstellingsruimte hangen draaiende modellen van de aarde en van andere planeten, met gegevens over hun temperatuur, diameter en draaisnelheid. Er 'zweven' schaalmodellen van raketten en maanlanders en er is informatie over meteorieten en het weer te vinden.

Hoeven is met zijn accent op educatie een bijzondere eend in de bijt; andere sterrenwachten zijn vooral waarnemingscentra voor amateur-astronomen. Op de vraag hoe het heelal ontstaan is, antwoordt het centrum, alsof dat vanzelf spreekt, dat de oerknal daaraan ten grondslag ligt. En het ontstaan van leven, zegt een paneel, „hangt van iets veel belangrijkers af. Het toeval...”. Verder komt het niet.

Wie een indruk wil krijgen van de nietigheid van de mens, moet in het centrale deel van de tentoonstelling kijken. Daar hangen modellen met een steeds kleinere schaal: eerst de draaiende aarde, dan achtereenvolgens de zon met haar planeten, de zon tussen de dichtstbijzijnde sterren, ons melkwegstelsel, dan dertig van deze “milkyways” die samen de Lokale Groep vormen. De reeks eindigt met een lege kast, want: „Het heelal is zeer leeg. Als je alle sterren bij elkaar brengt, is dat te vergelijken met een zandkorrel in een bol met de doorsnee van 82 kilometer”.

Sneller jarig
Met dat soort vergelijkingen probeert Simon Stevin inzicht te geven in de onmetelijkheid van de ruimte. Vragen als hoe lang het licht erover doet om van de dichtstbijzijnde ster, Alfa Centauri, naar ons zonnestelsel te komen (4,3 jaar) blijven tot de verbeelding spreken. Een willekeurige ster is Betelgeuze. Deze grootste uit het sterrenbeeld Orion (de-drie-op-een-rij) zien wij zoals zij er 310 jaar geleden uitzag. Een andere vraag: Waarom ben je op Venus veel sneller weer jarig? Het antwoord is in Hoeven te vinden. Jammer is dat in de hele tentoonstelling niets doorklinkt van het wonderlijke en onbevattelijke van dit deel van de Schepping.

Leerzaam zijn de twee kleine planetaria. Op deze 'paraplu's' kan de sterrenhemel worden geprojecteerd. De enthousiaste gidsen kunnen zo op een eenvoudig manier uitleg geven over de sterrenhemel. Vanaf het planetarium loopt de route naar buiten. Daar staan een 'kleine' radiotelescoop, een weerstation en twee grote fluisterschotels opgesteld.

Het is bijzonder dat het centrum in Hoeven nog open is, want begin dit jaar moest het zijn faillissement aanvragen. Bedrijfsleider drs. K. Vaartjes: „We hadden 50.000 tot 60.000 bezoekers nodig, maar bleven bij 20.000 steken”.

De eigenaar van het naastgelegen Bosbad heeft de voorlopige toezegging gedaan dat hij het centrum overneemt. Naar verwachting zal hij er meer een commerciële, toeristische attractie van maken. Het voortbestaan van de sterrenwacht is daarmee waarschijnlijk voor tien jaar gegarandeerd. Een aanrader, ook voor jongeren.

Simon Stevin, Centrum voor weer- en sterrenkunde, Bovenstraat 89 in Hoeven (naast Bergbad Hoeven). Geopend: dinsdag t/m vrijdag van 10.00-17.00 uur, zaterdag van 12.00-17.00 en donderdag t/m zaterdag ook van 19.30-22.00 uur. In september en oktober: dinsdag t/m zaterdag van 12.00-17.00 en donderdag t/m zaterdag ook van 19.30-22.00. In de winter gelden beperktere openingstijden. Toegangsprijzen: volwassenen ƒ 12,50, 13-18 jaar ƒ 10, 6-12 jaar, Pas 65+ en gehandicapten ƒ 7,50. Voor groepen gelden speciale tarieven. Pleeg voor een bezoek in het najaar even een telefoontje over de openingstijden.