Inpakken en wegwezen

Door Mariska Wolters
Gratis. Bij welke Hollander slaat bij het horen van dit woord het hart geen slagje over? Hoe stereotiep ook, te veel betalen ligt ons niet. Ook op vakantie zitten we –zeg nou zelf– het liefst voor een dubbeltje op de eerste rij. Hoe vreselijk is het dan, te ontdekken dat je buurman voor dezelfde vliegrit bijna de helft minder heeft neergeteld.

Zaterdagmorgen, half 6. Terwijl veel landgenoten nog op één oor liggen, is het op Schiphol een drukte van belang. Een wat oudere vrouw sjort haar koffer op een van de nog leegstaande bagagekarren. Het duurt even voor ze doorheeft hoe het rijden met zo'n ijzeren geval in z'n werk gaat. Een groepje 50-plussers probeert voor de laatste keer een paar golfstokken bij elkaar te binden. Een man haalt met een nonchalant gebaar een hand over zijn opkomende baard. Misschien had hij zich toch even moeten scheren.

Twee jongens bladeren in de mappen die op de Schiphol-balie van reisorganisatie L'Tur, de grootste last-minute specialist in Europa, liggen. Inchecken hoeven ze niet meer, hun koffers liggen al op de band. Canada, Ibiza, Kreta, Mexico, Tenerife. Veel bestemmingen staan op de vellen in de multomappen vermeld. De meeste aandacht heeft het tweetal voor Tunesië. We kijken ernaar en schieten in de lach. Wie is er niet benieuwd naar de prijs die zijn buurman voor dezelfde vlucht heeft betaald?

Korting
Last-minute reizen staan bekend om hun lage prijs. Stoelen die in een vliegtuig overblijven kun je immers beter voor een lager tarief dan helemaal niet verkopen, is de redenatie. De korting die daardoor ontstaat, kan oplopen tot wel 50 procent van de prijs die in reisgidsen staat vermeld.

Hoewel L'Tur pretendeert de goedkoopste te zijn, blijkt de reisorganisatie in de praktijk toch niet altijd te kunnen concurreren met bijvoorbeeld een touroperator die zijn vakanties voor extreem lage prijzen op de markt 'dumpt'. Zo vroeg Arke voor 'onze' reis met hetzelfde hotel, van zijn klanten honderd gulden minder. Het teveel betaalde bedrag dat we terug zouden krijgen, hebben we nog steeds niet gezien...

De korting blijkt overigens niet de belangrijkste reden te zijn die mensen er toe aanzet op het laatste moment nog een reisje te boeken. Uit een NIPO-vakantieonderzoek (1996) blijkt slechts 10 procent van de laatboekers het te doen om een gunstige aanbieding. De helft van hen denkt gewoon niet eerder aan het plannen van een vakantie. Bij heel wat mensen die vlak voor vertrek nog boeken, is het volgens Anja Niewels van L'Tur een impulsdaad. „Ze wíllen gewoon weg. Het maakt hun dan vaak ook niet eens uit waarheen”.

Voor 15 procent van de laatboekers is het een gewoonte zo kort mogelijk van tevoren een vakantie te regelen. Ze houden van avontuur en zijn vaak ook niet pietluttig over bestemmingen. „Het gaat dan vaak om studenten of jongeren die alleen reizen”.

Er blijkt ook altijd een groep reizenden die niet eerder weet wanneer men vrije dagen kan opnemen. Als dat bekend is, kan er pas naar een vakantiebestemming gekeken worden.

Snel, snel
L'Tur, maar ook andere organisaties die in last-minute reizen handelen (zoals D-Reizen), hebben over het aantal klanten niet te klagen. Twee jaar geleden werd 54 procent van de georganiseerde vakanties twee maanden of korter voor vertrek geboekt. Een op de vijf reizen wordt zelfs twee weken of korter voor de dag van weggaan geregeld. In totaal gaat het om ongeveer 900.000 georganiseerde vakanties.

„De tijd dat mensen een jaar van tevoren bij het reisbureau een gids ophaalden en boekten is voorbij”. Volgens boekingsmanager P. Sybesma van L'Tur heeft dat mede te maken met het jachtige leven dat veel mensen leiden. „Alles moet snel en vlug. Komt het in iemand op er een weekje tussenuit te gaan, dan wil men daar geen halfjaar op wachten”.

Er komen ook steeds meer last-minute aanbiedingen. Omdat het goed gaat met de economie, durven reisorganisaties risico's te nemen. Ze kopen liever wat ruimer vliegtuigstoelen in dan dat ze er tekortkomen. De stoelen die overblijven, worden twee weken voor tijd op de last-minute markt 'gedumpt'. Dat kan bijvoorbeeld via L'Tur of D-reizen, maar soms doen de reisorganisaties de stoelen en overnachtingen ook zelf in de aanbieding.

Begripsvervuiling
Sybesma wordt bijna boos als hij spreekt over de „begripsvervuiling” rond de uitdrukking last-minute. Met de letterlijke vertaling van de term –laatste minuut– wordt tegenwoordig niet meer zoveel rekening gehouden. Bij sommige reisbureaus kun je immers al maanden van tevoren onder het mom van last-minute een vakantie boeken. En niet alleen in de reiswereld wordt de term scheutig gehanteerd. Het is een verbreding waar de reisorganisatie niet blij mee is. „Op deze manier wordt de markt verpest”, zegt Sybesma.

In Duitsland –waar L'Tur de grootste last-minute organisatie is– lag de situatie enkele jaren geleden precies hetzelfde. Na een rechtszaak die L'Tur had aangespannen, mag het begrip nu alleen nog gebruikt worden voor reizen die binnen twee weken voor vertrek worden aangeboden. In Nederland komt het volgens de L'Tur-medewerker nooit zover. „Daar is men hier te liberaal voor”.

Nooit meer
Het vliegtuig vliegt inmiddels op grote hoogte. De Alpen onder ons lijken net wattenpropjes. „Een week geleden wist ik nog niet eens waar Tunesïe lag”, verzucht een mevrouw uit Groningen. Nadat ze een aantal dagen terug haar vakantie naar de zon boekte, is ze eerst maar eens op de wereldkaart gaan kijken.

Een ander echtpaar weet een nog sterker verhaal te vertellen. Precies 24 uur geleden wisten man en vrouw nog niet dat ze vandaag op vakantie zouden gaan. Alleen de bestemming voor de reis lag vast. De familie zou van reisorganisatie Arke een telefoontje krijgen zodra er twee vliegtuigplaatsen en een hotel vrij waren. Nu, dat telefoontje kwam héél snel.

„Op deze manier nooit meer”, zegt de vrouw en wrijft demonstratief in haar ogen. Tot één uur in de nacht heeft ze moeten hollen en draven om alles in en om het huis rond te krijgen. De kinderen moesten in ijltempo bij iemand worden ondergebracht. „Toen belde m'n moeder nog op met de mededeling dat je voor Tunesië een paspoort nodig hebt. We dachten dat een identiteitskaart, die we in de kast hadden liggen, voldoende was”.

Geld wisselen
Wie last-minute boekt, hoeft niet tegen deze problemen aan te lopen. Bij het boeken wordt je op allerlei bijzonderheden van het land van bestemming gewezen. Geld is bij ieder GWK-kantoor om te wissenen en wie onverhoopt toch vergeten is contanten te regelen, kan altijd nog (24 uur per dag) op Schiphol terecht. De verzekeringsmaatschappij blijkt ook geen maand van tevoren op de hoogte te hoeven worden gesteld. Voor reizigers met een doorlopende verzekering is één telefoontje zelfs voldoende. L'Tur geeft reizigers bovendien bij het boeken de gelegenheid een verzekering af te sluiten. De all-in prijs valt dan wel enkele tientjes hoger uit.

Ook op andere gebieden begint de markt zich meer en meer op de last-minute reizigers te richten. Zo is er op de luchthaven in Amsterdam tegenwoordig zelfs een KLM Travel Clinic (0900-1091096) waar verplegend personeel van 9.00 tot 15.30 uur klaarstaat om de reiziger op het laatste moment van de voor sommige landen verplichte vaccinaties te voorzien. Mocht de kliniek gesloten zijn, dan kan men nog terecht bij het vaccinatiecentrum na de paspoortcontrole bij de douane, dat tot tien uur 's avonds geopend is.