Bloemendorp in Frankrijk
Door P. J. Vergunst
Yvoire doet de laatste jaren níet mee aan de verkiezing tot het mooiste bloemendorp van Frankrijk. Want als Yvoire meedoet, gaat de echte wedstrijd om de tweede plaats.
Niet elke willekeurige plaats zal lid kunnen worden van de nationale vereniging van mooiste dorpen in Frankrijk. Wie door een van de twee gotische stadspoorten het dorpje binnenwandelt, kan vanaf dat moment niet meer aan twijfelen dat Yvoire op deze ledenlijst voorkomt. Dat een bezoek aan een toeristische hoogvlieger ook schaduwzijden heeft, besef ik als blijkt dat een colaatje voor vijfenhalve gulden van eigenaar wisselt.
Het was aan het begin van de veertiende eeuw dat Amédée V, de grote graaf van de Savoie, besloot van het dorpje Yvoire een onneembare vesting te bouwen. Driehonderd jaar lang behield het plaatsje deze status. Kasteel, toren en stadsmuur herinneren aan dit eertijds, waarin de kasteelheer niet alleen vocht tegen Frankrijk, Zwitserland en Italië, maar ook tegen steden als Bern en Genève. In 1536 en 1589 werd het kasteel verbrand, het resultaat van de godsdienstoorlog tussen Zwitserland en Savoie.
Wat snel opvalt, als we buiten het seizoen door de smalle straatjes kuieren, is dat de huizen vrijwel geen normale woningen zijn. De 325 inwoners zullen niet in het echte centrumpje verblijven, waar we niets dan restaurants en souvenirwinkels zien.
Vijf zintuigen
De tuin van de vijf zintuigen is voor bezoekers de moeite waard. Zo'n 43.000 toeristen kopen hier jaarlijks voor veertig francs een entreebiljet, kinderen betalen de helft. De Bussumse Anneke Westerhuis staat al een aantal jaren op de loonlijst bij de eigenaar. „In 1986 was de tuin totaal verwilderd, en waren er zelfs plannen om hier een parkeerplaats aan te leggen. Nee! Wij moeten nu in actie komen, hebben we toen gezegd. Anderhalf jaar lang is er toen gewerkt aan deze tuin, die het doolhof als thema heeft. We hebben ons de stijl van de Middeleeuwen weer eigen gemaakt”.
Achter Anneke lopen we door de kloostertuin, waar merels boven een drinkbak hangen. Medicinale en aromatische kruiden worden hier verbouwd. De bezoeker moet hier zijn irreële verwachtingen bijstellen. „Mensen denken dat alles altijd in bloei staat”. We lopen de eerste van de vijf, de tuin van de smaak, binnen. In deze moestuin staat een grote kersenboom, vol merelnesten, die zo aangetast is dat een definitieve sloop van de boom de enige weg is. Grote appels zijn in deze tuin zeer decoratief. Je eet hier met je ogen. Ook artisjokken moeten eruit, nu het seizoen het einde nadert. Van de lissen kunnen we de bladeren eten”.
In de tuin van de reuk zijn bloemen dominant. In de Middeleeuwen waren roos en lelie de populairste bloemen. Bij de geraniums wrijven we de bladeren. Sommige hebben een sterke geur. Tussen de citroenplanten staan exemplaren die ruiken naar drop. Of is deze geur meer die van kerrie? Kauwgum en tandpasta zijn makkelijker te herkennen geuren. De planten die het seizoen overleven, hebben zich sterk getoond. „Vergeet niet dat er heel de zomer aan gewreven is”, zegt Anneke.
Sneeuw
In de tuin van de tast voelt de vrouwenmantel na de regen van deze nacht erg zacht. We voelen aan de venkel, aan een soort iris, en lopen langs een perkje met slechts gele bloemen, waaronder de Jakobsladder. De brandnetel zit in een pot gevangen. „We hoeven deze planten niet door heel de tuin”.
De Hollandse in Franse dienst vertelt dat Yvoire, gelegen aan de zuidkant van het Meer van Genève, een microklimaat kent. „Er is hier geen vorst, hooguit een beetje. Er valt wel elk jaar een beetje sneeuw”.
Monniken
De tuin van het gehoor is in bezit genomen door vogels. Hier mediteerden monniken in vroeger dagen. Het moeilijkste te onderhouden is de tuin van het zien, aldus Anneke. „De kleuren variëren van lichtroze tot donkerpaars. Hommels zijn niet weg te slaan. Hier moet een caleidoscopisch effect ontstaan. Je moet precies inschatten wanneer iets opkomt. In dit opzicht zijn de bezoekers ook erg ongeduldig”.
Wij hebben de tijd en lopen daarom laat op de middag nog tussen karakteristieke uithangborden en lantaarnpalen door de autovrije straatjes vol bloembakken van Yvoire, een historisch dorp aan een bekend meer.
Meer informatie over Yvoire: Maison de la France, Prinsengracht 670, 1017 KX Amsterdam; tel. 0900-1122332 (ƒ 1 per minuut).
