Exotische weelde
door warme Golfstroom

Sussex is als een meisje in een zondagse jurk. Het landschap biedt in het heldere voorjaarslicht een pasgewassen aanblik. Geschoren gazons zijn van het groen dat op schilderijen onecht aandoet. Hagen zijn kaarsrecht geknipt. Klimrozen wolken om cottages. De huisjes dragen namen als ”Snow Hill Farm”, ”The Old School House” of ”Wild Cherry Cottage”. Nergens zie je vervallen schuren of afvalhopen. Volgens Roger Budden van de VVV is die schoonheid verklaarbaar. „Je hebt hier vrijwel geen flats. Mensen wonen liever in een te klein huis, mits er een stukje grond bij hoort. Al is het maar om groente te verbouwen.”

Vijgenboom
Het tuinieren zit de Britten al generaties lang in de genen. Fraaie voorbeelden daarvan vind je ook in Sussex. Wat groente en fruit betreft staan de West Dean Gardens bij Chichester model. Het landgoed is sinds 1946 ondergebracht in de Edward James Foundation, genoemd naar de laatste bezitter. De gerestaureerde victoriaanse tuin, overschaduwd door imposante bomen, ligt verscholen tussen oude 'flintstone' muren. Hoewel het huis en de omliggende tuinen oorspronkelijk uit 1622 stammen, werd de ”kitchen garden” in 1804 aangelegd. De 'keukentuin' kan zich beroemen op talloze fruitrassen die kunstig langs de muren zijn geleid of hoogstammig in bloei staan tussen slanke primula's, klaver en kievitsbloemen. Hier groeien zo'n 200 verschillende appel-, peren-, en pruimenrassen. Zestien victoriaanse kassen herbergen een rijke variatie aan perziken, pepers, komkommers, aubergines en zelfs orchideeën. Een vijgenboom lijkt van plan via het glazen dak uit te breken. Wijnranken beloven een rijke druivenoogst.

Manager Jim Buckland legt uit dat het onderhoud van West Dean Gardens 200.000 pond per jaar kost en dat 60.000 bezoekers nodig zijn om dit schoons in stand te houden. De bedoeling is de tuin geheel in de oorspronkelijke staat terug te brengen zoals ze was rond 1900. Buckland kan trots zijn. Dwalend door de kassen, langs gevlochten wilgenhagen, oude tuingereedschappen en poortjes, waan je je in een vorig millennium.

Vroege bloei
Borde Hill Garden in Haywards Heath bestaat onder andere bij de gratie van de warme Golfstroom. Eind maart staat deze landschapstuin al in volle bloei. Camelia's wedijveren met vroege rododendrons om uit de knop te komen. Kolonel Stephenson Clarke kocht het in 1580 gebouwde huis in 1893. Hij was de grondlegger van een tuin die vol staat met zeldzame boom- en plantensoorten uit China, Tasmanië, het Andesgebergte en de Himalaya. Verzamelaars namen ze mee van expedities en de Engelse bodem bleek bereidwillig ze te koesteren. Of je nu in april langs de Azalea Ring of de Italiaanse Tuin loopt, of 's zomers langs Jay Robin's rozentuin, Bord Hill House met de hoge schoorstenen en de puntige daken blijft het sieraad op de achtergrond.

Ook het arboretum ”Sheffield Park” van de National Trust heeft een huis dat wedijvert met de glorie van de tuin. De estate werd in 1769 gekocht door de baron van Sheffield. Verschillende tuinarchitecten creëerden in de daaropvolgende eeuwen de tuin tot wat zij nu is. Duizend soorten oude bomen omlijsten twee monumentale vijvers waarop witte zwanen drijven. Velden met ”blue bells”, blauwe lenteklokjes, omkransen de stammen van de bomen. Bloeiende rododendrons en azalea's geven de bewolkte dag ongewone glans. Sheffield Park is beroemd om zijn herfstkleuren. Dan staan alle bomen in vuur en vlam.

Maar voorlopig is het nog voorjaar en in deze periode zijn de tuinen van Sussex een bezoek meer dan waard.

Informatie over West Dean Gardens in Chichester: 0044-1243 818210; Borde Hill Gardens in Haywards Heath: 0044-1444450326 ; Sheffield Park Garden in Sheffield Park: 0044-1825790231; over Sussex: Brits Toeristenbureau, 020-6890002; over Hoverspeed: 076-5223912.