Dorp aan de Lek kreeg zevenhonderd jaar geleden stadsrechten

Wijk bij Duurstede:
oud, mooi en stil

Met veel geblaat en weinig wol werd het jubileum een week geleden gevierd. Zeven eeuwen nadat Gijsbrecht II van Abcoude zijn dorp Wijk stadsrechten gaf, schreed een groep genodigden onder kleurrijke paraplu's door de straten in de richting van de Grote Kerk op de Markt. Daar kwam een 'middeleeuwer' met een kolossale sleutel op zijn rug van de toren abseilen, terwijl knallend rood en groen vuurwerk saluutschoten moest suggereren.

Binnen bleek van het doel waarvoor het bedehuis eeuwen geleden werd gebouwd, nauwelijks meer iets. Stemmen van een in oude kostuums uitgedost koor dat luchtige liedjes zong, schalden over de kerkbanken. Even later voerde een toneelgroepje een historische raadsvergadering op. Een jubileumseizoen dat bol gaat staan van de activiteiten was geopend.

Stil
Wijk bij Duurstede is oud, mooi en stil. Een plaats waar de eeuwen op je neerzien, waar je zelf tegen de eeuwen opziet als je blik over de historische gevels glijdt. Je kunt er over de klinkers slenteren, de sfeer inademen en hier en daar een kleine winkel bezoeken. Aan de rand, net buiten de stadsmuur en de smalle straten, opent zich de ruimte. Wijds ligt het rivierenlandschap voor je, als in het bekende gedicht van Marsman. Dwars door de wolken in alle tinten grijs heen, werpt de zon royale stralen op de stilstaande wieken van de molen en op de twee torenspitsen. Een plaatje voor wie van Holland houdt.

De meeste toeristen zullen Wijk bij Duurstede na een uur wandelen voor gezien houden. Voor een dagje uit is de plaats gewoon te klein. De Stichting Wijk bij Duurstede en de VVV gaan er deze zomer echter alles aan doen om toch bezoek te trekken. Daarbij zijn de inwoners voornamelijk zelf betrokken. Tot en met september worden er onder de naam ”Wijk 700” talloze evenementen op touw gezet, variërend van een jazzvoorstelling en een braderie tot een beeldhouwerssymposium en een historische markt. De organisatie heeft geprobeerd eenzijdigheid te voorkomen. Wie voor de oranjedisco, het passiespel en de processieoptocht niet warmloopt, heeft misschien belangstelling voor de tuinendag, het orgelconcert, het schapenfeest in Langbroek of de Wijkse havendagen, die in juli en augustus plaatshebben.

Kasteel
Aanleiding voor dit alles is de daad van Gijsbrecht van Abcoude, die op zaterdag 12 maart 1300 het dorp Wijk stadsrechten gaf. Kort daarvoor, rond 1270, was er op het plekje langs de Rijn een kasteel gebouwd, waarvan twee torens nog steeds bestaan. Onder bescherming daarvan ontwikkelde zich in de veertiende en vijftiende eeuw het stadje met huizen en straten, die eveneens bewaard zijn gebleven.

Boven de straten wappert nu overal de vlag die speciaal voor het feest ontworpen werd. Hij heeft de kleuren uit het oude wapen van de stad: rood en geel. De zwarte lijnen die erop staan, symboliseren de ooit volledig ommuurde binnenstad, terwijl een rood vlakje daarin het kasteel uitbeeldt.

Aan de Muntstraat bevindt zich Museum Dorestad –genoemd naar de vroegere naam van Wijk bij Duurstede– dat daar juist een verbouwd pand heeft betrokken. Vanaf 12 mei is hier een tentoonstelling te zien over de Wijkse kunstschilders Jan Roelof van Nijendaal (1880-1975) en zijn zoon Jacobus Jan (Jaap) van Nijendaal (1916-1990). Ze zijn bekend om hun stadsgezichten en stillevens.

Fresco's
Vorige week zaterdag werden op de binnenmuur van de Grote Kerk aan de Markt twee fresco's onthuld, waarop een afbeelding van Johannes de Doper en van de vangst en verkoop van vis in Wijk bij Duurstede rond 1300 te zien is.

Een overzicht van zeven eeuwen stad werd ook vastgelegd in het boek ”Wijk bij Duurstede 700 jaar stad. Ruimtelijke structuur en bouwgeschiedenis” (uitg. Verloren, Hilversum; 280 blz.; ƒ 34). De VVV Infoshop op de markt verkoopt geschenken en collector's items die in het teken van het jubileum staan, van designhorloges en zijden stropdassen tot herdenkingsmunten. Bovendien zijn er twee series van elk zes prenten gemaakt, evenals een cd met liedjes waarin Wijk bij Duurstede, Cothen en Langbroek worden bezongen.

Meer informatie: 0343-575995 of www.wijkbijduurstede.nl