Met zweet in de handen
op de hondenslee

Als ik 's ochtends de deur van de stuga (houten vakantiehut) achter me dichtgooi, valt de kou direct op me aan. Min 12 graden Celsius, daar zijn mijn vochtige neusharen niet op berekend. Ze plakken spontaan aan elkaar. Apart gevoel is dat. De onbewolkte lucht geeft de zon gelukkig alle ruimte. Omdat ook de wind verstek laat gaan, is het met deze temperatuur zelfs heerlijk om buiten te zijn.

Bebaarde Zweed
Het programma vermeldt een tour met de hondenslee, hoe of wat dat ook moge zijn. Honden ken ik, een slee heb ik, maar hoe een combinatie van deze twee factoren uitpakt, blijft nog even een raadsel. Op de boerderij van Christer Afséer en Kristin Esseth, diep weggedoken in de bossen bij Sörsjön, lijkt het leven langzamer te gaan. De bebaarde Zweed, die zo model kan staan voor de Vikingen van eertijds, pookt het houtvuurtje in de sneeuw nog maar eens op. Het water in de blinkend gepoetste ketel kookt al snel. Wie koffie of thee wil, mag zichzelf bedienen. Uitkijken voor het hete handvat.

Ondertussen heffen de zestig husky's een eendrachtig, langgerekt gehuil aan. De honden, die in grote kooien zitten, houden de tien bezoekers op het erf scherp in de gaten. De beesten voelen haarfijn aan dat ze eropuit mogen met de vier gereedstaande sleden.

Het inspannen van de honden duurt even. Voor elk van de drie tweepersoons sleden komen zes husky's, twee aan twee. De grote slee van Christer is goed voor maar liefst twaalf dieren. De honden die uit de hokken worden gehaald, zijn zo ongeduldig als maar wat. Trekken willen ze. De lijnen staan strakgespannen. Het is maar goed dat de sledes stevig zijn vastgebonden aan een paar jonge berkenboompjes.

Mijn medepassagier Ellen neemt plaats op een deken in de slee. Ik posteer me achter haar, de voeten op de twee glijders. Christer komt bij ons voor wat instructies. „Jullie vertrekken als laatste, hou een afstand aan van ongeveer 15 meter ten opzichte van jullie voorgangers.” Dat is helder. Enige uitleg van het remsysteem, een soort ijzeren ploeg tussen de twee ski's, maakt duidelijk dat er zo meteen sprake zal zijn van enige vorm van snelheid. „Ga desnoods met je hele gewicht op die rem staan”, probeert Christer me duidelijk te maken. Wordt het echt te gek, dan is er nog het anker, een ijzeren constructie met haken, die Ellen overboord moet gooien. Klinkt ook al aannemelijk.

Postzegel
Dan is de start daar. Drie sledes zoeven over een besneeuwd veld richting een groep bomen. Ruimte zat. Onze zes honden staan als dollemannen aan het tuig te rukken. Ze willen met de rest mee. In één beweging trek ik het touw dat om de berkenboom is gespannen los, om me direct vast te grijpen aan de handvatten van de slee. Als een speer storten de vaalgrijs en zwart gekleurde husky's vooruit. Ik heb even geen besef van mijn omgeving. Steeds sneller gaat het. Het veld, dat net nog zeer ruim leek, verandert in een postzegel. De bomengroep komt razendsnel dichterbij.

De slee begint van links naar rechts te schuiven. Wat zei de Zweed ook alweer over die rem? Waar zit dat ding trouwens? En wat gebeurt er als ik een van mijn voeten in de richting van het apparaat beweeg? Wie zou het anker bedienen? Ik kan mijn gedachten niet op een rij krijgen. Binnen no-time rol ik door de sneeuw. Ellen mag zonder bestuurder verder. Tot aan de bomengroep, wel te verstaan. Daar buigt het spoor van onze voorgangers sterk naar links. Met een enorme zwaai ronden de honden de bocht. De slee helt over en ook Ellen bijt in de sneeuw. Even verderop krabbelen nog twee collega's overeind. We hebben vanavond in ieder geval een gezamenlijk gespreksonderwerp...

Een paar honderd meter verderop staat de rest van de groep te wachten. Brede grijnzen, veelzeggende blikken. Onze slee is nergens te bekennen. Het is Christer niet gelukt het span honden tot stilstand te brengen. „Misschien lopen ze zichzelf vast”, legt de Zweed onverstoorbaar uit. Zo niet, dan rennen ze wel weer naar huis. Een speurtocht door de wouden is een derde optie. Christer: „Soms vinden we ze 50 tot 60 kilometer verderop terug.” Hij lijkt er niet koud of warm van te worden.

Dierenbeulen
Ik krijg een herkansing en mag weer verder als bestuurder van een andere slee. Terwijl ik mijn ene voet angstvallig op de rem hou, komt het houten geval weer in beweging. De route voert over smalle bospaden. Mijn blik beperkt zich vooralsnog tot het pad. Op dit moment overheerst één gedachte: Hoe krijg ik die honden zo snel mogelijk moe? De dieren blijven maar gaan. Zodra de ijzers van de rem niet meer door de sneeuw ploegen, voeren ze de snelheid op. Dit wordt weer link. Ik voel mijn handschoenen nat worden, vanbinnen dan.

De husky's zien geen enkel verschil tussen rechte stukken en bochten, hoe scherp ook. Vooruit met de geit. Sturen schijnt te kunnen, en ik zie Christer voor me ook regelmatig zijn gewicht van de ene kant van de slee naar de andere kant verplaatsen. Mij lukt het in ieder geval niet. „Meer naar links”, roept mijn nieuwe passagier –Mirjam– regelmatig. Ze heeft het duidelijk niet zo op de boomstronken naast het pad. Naar links ja, maar hoe dan?

Het zal wel in de categorie dierenbeulen vallen, en Christer heeft duidelijk gezegd dat het niet mag, maar toch trap ik flink op de rem telkens als het pad tegen een heuvel op gaat. Het tempo zakt dan inderdaad en de honden hebben het zichtbaar zwaar. Jammer dan. Voor mij stept Christer met zijn 'kinderen' mee om ze een handje te helpen. Uit zijn mond komen voor mij onverstaanbare aanmoedigingskreten. Zo kan het dus ook...

Een paar kilometer verderop laat de Zweed even halt houden. Of het goed gaat, wil hij weten. Ik begin er langzaam maar zeker inderdaad aardigheid in te krijgen en ben me al iets meer bewust van de omgeving.

Die is indrukwekkend. Donkere naaldbossen, bedekt met een flink pak sneeuw, zo nu en dan kalere vlaktes, fel beschenen door de zon, met hier en daar wat berkenbomen. De hoogteverschillen zijn in dit deel van Zweden –de provincie Dalarna– niet extreem, maar bieden toch genoeg mogelijkheden voor het schieten van fraaie plaatjes.

Elanden laten zich helaas niet zien, hoewel ze er in ruime mate zouden moeten zijn. Het zal wel aan de lengte van ons ritje liggen. Wie dieper de eindeloze bossen in wil, kan de sleden ook voor een week huren. Voor omgerekend 1200 gulden per persoon bieden Christer en Kristin een compleet arrangement, inclusief eten en overnachting in boshutten. „Daar komen de kosten voor drank nog bij”, haast de organisator van hundspannsturer (huskytochten) zich te zeggen. Dat goedje is namelijk bijna onbetaalbaar in Zweden.

Sneeuwhappen
Als we na zo'n 20 kilometer weer op de boerderij aankomen, is er bij de honden van vermoeidheid nog steeds weinig te merken. Ze gaan even liggen, happen wat sneeuw weg, maar staan voortdurend klaar om weer verder te sprinten. Van zieligheid in welke zin dan ook is geen sprake. De dieren zijn voor de slee duidelijk in hun element.

Christer, die ook wedstrijden met de husky's rijdt, legt uit dat een tochtje zoals vandaag niet veel voorstelt. „De honden kunnen achttien uur per dag rennen als het moet”, vertelt hij. De topsnelheid hebben we bij lange na niet gehaald: die ligt namelijk ruim boven de 30 kilometer per uur. Dat ons trainingsritje piekte bij zo'n 15 kilometer per uur, vind ik al een hele prestatie.

Meer informatie over sneeuwvakanties in Zweden: Projectbureau Zweden, tel. 0172-492946 of www.zweden.nl.