„Geen ruilhandel met
nieuwe bijbelvertaling”

Dr. Paul, hervormd predikant in Dirksland, vindt dat de eerste vertaalresultaten van de NBV, die nu in het boek “Werk in uitvoering” in de boekhandel liggen, niet voldoen aan de criteria die de gereformeerde gezindte wil aanleggen. Hij is tevens van mening dat er weinig gedaan is met de kritiek van supervisors uit orthodoxe hoek. Dr. Noorda, voorzitter van de begeleidingscommissie, zegt van dit laatste verwijt alleen maar „kennis te nemen”. De vertalers hebben met het commentaar van supervisors en meelezers „zeer ernstig” rekening gehouden, zo vindt hij.

Het is volgens dr. Noorda geen bezwaar als derden een heel andere vertaling wensen, maar het is onmogelijk om die te combineren met de NBV zoals die nu in een eerste deeluitgave gereed is gekomen. Hij zei alle mogelijke kritiek op vertaalproeven te accepteren, maar het mag volgens hem geen „verpakte” kritiek zijn, waarachter andere motieven schuilgaan, zoals de wens van een geheel andere vertaling. Het gevaar duikt dan op dat er een soort lappendeken uit rolt, waardoor er een diplomatieke in plaats van een goede en betrouwbare vertaling tot stand wordt gebracht.

Brede kring
Projectleider drs. R. A. Scholma wees erop dat een aantal beslissingen nog zal worden geëvalueerd. De vertaalproeven zoals die nu zijn uitgegeven, zijn nog niet de drukproeven van de complete Bijbel, die over pakweg zes jaar in de boekhandel moet liggen. De adviezen die nu van derden komen die “Werk in uitvoering” zullen bestuderen, zullen we net zo serieus nemen als het commentaar van supervisors en meelezers, zo verzekerde Noorda. Ook zal over twee jaar een definitief besluit vallen over de weergave van de Godsnaam.

Dr. Noorda wees er in zijn toespraak op dat de keuze van de vertalers niet in alle opzichten de beste behoeft te zijn. Ook in de komende jaren wil hij naar verbeteringen blijven zoeken. De initiatiefnemers en uitvoerders van het project willen een vertaling bieden die in brede kring gebruikt kan worden, voorgelezen in kerken en synagogen, geciteerd in de krant en de literatuur. De vertaling is geen vertaling die nauw aansluit bij de vertrouwde woorden van de ene of de andere geloofsgemeenschap of van deze of gene vertaaltraditie. „Wie de Bijbel opnieuw vertaalt voor nieuwe generaties, doet dat niet uit afkeer van eerdere vertalingen, maar omdat de tijden veranderen. Wij veranderen, en ook onze taal verandert. Eens voor altijd vertalen is een onmogelijkheid”.

Lucht en leegte
Prof. dr. P. C. Beentjes, vice-voorzitter van de begeleidingscommissie, lichtte de NBV toe aan de hand van het boek Prediker. De uitdrukking “ijdelheid der ijdelheden” is nu vertaald als: lucht en leegte. „Voor het eerst in meer dan 500 jaar missen we de zo vertrouwde woorden ijdel en ijdelheid”. De vertaling “ijdelheid der ijdelheden” is volgens hem in feite een overbodige vertaling van het Hebreeuwse “haveel havalim”. „Het is een natuurmetafoor, waarvan de betekenis is: zonder inhoud en betekenis”. Het Nederlandse woord “lucht” dekt volgens hem die betekenis uitstekend. „Lucht past ook uitstekend bij de beelden uit de natuur die in Prediker 1 de revue passeren. De tweeslag lucht en leegte drukt goed de intensiverende functie van het Hebreeuwse superlatief uit”. De begeleidingscommissie zoekt nog een goed alternatief voor Kohelet (naam van het bijbelboek). Zolang die niet gevonden is, kiest men voor Prediker.

Tijdens de bijeenkomst, die door vertalers en supervisors en andere bij de NBV betrokkenen werd bezocht, werden enkele gedeelten uit de NBV voorgelezen. Prof. dr. H. G. L. Peels las een passage voor uit het boek Handelingen. Vertaler mevrouw dr. M. H. de Lang schetste hoe het proces van vertalen in zijn werk gaat en hoe zich een discussie ontspon tussen een exegeet en een neerlandicus (naar aanleiding van 2 Kron. 10-9-11). „Ik kan u in ieder geval geruststellen. We gaan niet over één nacht ijs”, zo liet zij weten.