„Knappe vertaling, maar veel te vrij”

Gelet op de vertaalprincipes waarop zij is gebaseerd, vindt dr. Siebesma de NBV een goede vertaling. „Zij leest zonder meer plezierig. Het is goed Nederlands, al verbaas ik me nog over een aantal ouderwetse woorden zoals waterbekken in plaats van bronnen. Maar goed, het Nederlands Bijbelgenootschap mag best gefeliciteerd worden met dit resultaat.

Ik heb echter wel moeite met hun vertaalprincipes”, vervolgt dr. Siebesma. „De vertalers baseren zich op het boek van Arthur Langeveld “Vertalen wat er staat”. Dit is een goed boek wanneer het gaat om het vertalen van literatuur, maar Langeveld zegt zelf ook dat het niet geschikt is om een boek als de Bijbel te vertalen, omdat die vertaling veel letterlijker moet zijn”.

Interpretaties
Dr. Siebesma is van mening dat de Bijbel zo letterlijk mogelijk vertaald moet worden. Het gaat immers om een heilige tekst. Hij constateert dat er hier en daar in de NBV interpretaties zijn ingevoegd om de tekst aanschouwelijk te maken. Zo wierpen de scheepslieden in Jona 1:5 de lading in zee „om het gevaar af te wenden”. „Dat is echter een interpretatie die niet in de grondtekst staat. Op zich is deze verklaring wel juist, maar het gevaar is wel dat er ook verklaringen worden gegeven waarmee reformatorischen niet kunnen instemmen. Nogmaals, deze vrijheid is er wel met een literaire tekst, maar niet met de Bijbel”.

Soms wordt er volgens de Barneveldse docent ook te vrij vertaald. De uitdrukking „lucht en leegte” in plaats van „ijdelheid der ijdelheden” is inmiddels bekend. Dr. Siebesma vindt op dit punt de GNB zelfs beter. Die spreekt van „ijl en vluchtig”. „Letterlijk staat er in de grondtekst: „Ademtocht der ademtochten”. De GNB heeft meer het wezen van het woord te pakken. Het leven is kortstondig en gaat als een ademtocht snel voorbij”.

Heel afwijkend is volgens Siebesma de vertaling van Prediker 3:5. De Statenvertaling (SV) heeft: „Een tijd om stenen weg te werpen en een tijd om stenen te vergaderen”. In de NBV staat: „Een tijd om te ontvlammen en een tijd om te verkillen”. „De gedachte achter de vertaling is dat deze zou wijzen op een zaadlozing en dus op seksuele gemeenschap. Het is voor mij waarschijnlijker dat we het gewoon letterlijk moeten nemen, omdat er op dit punt verschillende verklaringen zijn. Als je kiest voor één vertaling, sluit je een andere per definitie uit. Ikzelf voel meer voor de verklaring dat hier sprake is van het klaarmaken van de grond om een gebouw of tent op te trekken”.

Principieel fout vindt dr. Siebesma de vertaling van Jona 3:10. De SV heeft: „En zij bekeerden zich van hun weg”. De NBV heeft: „Dat zij inderdaad anders begonnen te leven”. „Natuurlijk uit bekering zich in de vruchten, maar hier is toch wel sprake van een versmalling. Ik denk dat voor het vertalen van een tekst ook de geloofsvooronderstelling een grote rol speelt”.

Veel te vrij
Dr. Siebesma hoopt dat het NBG iets doet met de kritiek uit orthodoxe hoek. „Men is heel verstandig met een tweetal minder controversiële boeken begonnen, maar wat gaat er gebeuren als er echt moeilijke boeken aan de orde komen, zoals de Psalmen en de profeten? Het resultaat is nu veel te vrij, meer de taal van Groot Nieuws en soms zelfs links ervan. Bovendien wordt er te veel geïnterpreteerd. De vertaling is zeker doeltaalgericht en prettig leesbaar, zeker niet te moeilijk. Als de Bijbel alleen een literair boek was, had ik er geen moeite mee”.

Dr. Siebesma begrijpt dan ook niet de lofprijzingen van prof. H. G. L. Peels over de NBV. „Dit verbaast me zeker, omdat er ook uit evangelische hoek behoorlijke kritiek is geleverd. Deze kritiek gaat zelfs verder dan die van mij. De evangelischen zijn uitgekeken op de GNB en willen een meer letterlijke vertaling, maar de NBV voldoet tot op dit moment voor hen niet”.

Onhaalbaar
Dr. Siebesma koestert een ideaal dat hij eigenlijk onhaalbaar noemt („maar daarvoor is het ook een ideaal”). „Ik zou een nieuwe vertaling willen door de gelovigen uit de hele gereformeerde gezindte, of het nu een herziene Statenvertaling is of een vertaling op basis van de vertaalprincipes van die vertaling. Maar het is een ideaal gezien de verdeeldheid van de gereformeerde gezindte. Er zijn er die de oude Statenvertaling gebruiken en er is een groeiende groep die deze te moeilijk vindt. Velen lezen Het Boek, dat ik op sommige punten toch nog beter vindt dan de NBV omdat uit Het Boek een voornemen blijkt om de boodschap van het Evangelie aan ongelovigen te brengen”.

„Het Nederlands Bijbelgenootschap wil dat de NBV dé vertaling van de 21e eeuw wordt, maar dat is een illusie”, zegt dr. Siebesma. „Gezien de kerkelijke verdeeldheid en een steeds individualistischer christendom gaan we steeds meer naar een Angelsaksische situatie toe waarin verschillende vertalingen naast elkaar bestaan en gebruikt worden. Uiteindelijk is de kwestie een luxeprobleem. We hebben veel vertalingen terwijl er een heleboel volken zijn die niet één vertaling hebben. De NBV richt zich bovendien op te veel doelgroepen. Het is echter onmogelijk om zo veel partijen tevreden te stellen”.