Eeuw van
uitersten?
Door drs. R. Toes
Chromosoom 22 is al klaar en rond 2003 is het menselijk instructieboek helemaal ontcijferd. De mogelijkheid ontstaat om mensen naar ons beeld en onze gelijkenis te maken; de biotechnologie centraal. Is dit het beeld van de 21e eeuw? Of zal het ook een eeuw van uitersten worden, zoals de historicus Hobsbawm de 20e eeuw karakteriseerde? Een eeuw met enerzijds ongekende gewelddadigheid en anderzijds wereldwijde filantropie.
Het jaar 2000 komt eraan. Een jaartal met drie nullen wordt om emotionele redenen als een scherpe cesuur beschouwd. Als kind werd ik ooit geïmponeerd door een artikel in een krant waarin beweerd werd dat Melanchthon de wederkomst van Christus vóór het jaar 2000 plaatste. Dat een in onze kringen niet onvermaarde theoloog deze gedachte koesterde, maakte indruk.
Apocalyptische visies zijn van alle tijden. Elke eeuw zijn er mensen geweest die eindtijdverwachtingen gekoesterd en soms ook geëxploiteerd hebben. Zo kan Mariska, die van 7 december 1999, zonder enig probleem geplaatst worden in een rij van illustere voorgangers als Louw de Palingboer, Jan van Leiden en Melchior Hoffman. Het werkcollege dat ik ooit volgde over millenarisme voegde bij dit rijtje zonder scrupules Jezus Christus.
Deze toevoeging geeft overduidelijk aan wat onze eeuw van deconfessionalisering heeft aangericht: het heilige moest weg of werd geseculariseerd. De 21e eeuw zal in dit opzicht niet veel nieuws te zien geven. Geestelijke kwakzalvers zullen voldoende werk hebben. Allerlei omineuze ontboezemingen op het niveau van ”the end of history” en ”Apocalypse 2000” hebben wat mij betreft dan ook een te sterk speculatief karakter en dienen vooral verkoopcijfers.
Een nieuwe eeuw, een nieuw millennium betekent echter ook een nieuwe uitdaging. Het boomplanten zou nog heel lang kunnen duren. Onze opdracht blijft, waar we ook actief zijn, dezelfde: bouwen en bewaren.
Drs. R. Toes is docent geschiedenis.
