Mobiele predikant op het podium

Wie voorspelt, begeeft zich op glad ijs. Wie dat doet over de kerk maakt het wel helemaal glibberig. Want wie kan het werk van de Geest ooit begrijpen, laat staan voorzien? We leven in een beeldcultuur, waarin mensen gericht zijn op het zichtbare beeld en steeds minder op het Woord. Dat zal ook zijn weerslag hebben op de verkondiging en de inrichting van de eredienst. Mensen zijn moeilijker voor het w(W)oord te porren en hebben zichtbare ondersteuning nodig.

Tamelijk zeker is het dat er in 2025 nog kerkdiensten zullen bestaan die in vrijwel niets gewijzigd zijn ten opzichte van de huidige vorm, want over de afgelopen 25, zelfs 50 of 100 jaar doet zich dat fenomeen van onveranderlijkheid ook voor. Maar een aantal kerken zal proberen te blijven bij de traditionele inhoud van het Evangelie, terwijl ze de vorm willen veranderen teneinde de inhoud beter over te brengen.

Minder formeel
Laten we dan eens zien hoe een veranderde kerkdienst er over een kwarteeuw uit kan zien. Dan zijn vier tendenzen op te merken. In de eerste plaats gaat het er alles minder formeel aan toe. Er is meer verlangen naar communicatie van hart tot hart. Daardoor misschien zelfs minder accent op de zondagse kerkdienst als het centrale punt van kerkbeleving; daarnaast een groei van kleine groepen voor huisbijbelstudie, mannen- en vrouwengroepen, huisbidstonden, parakerkelijke activiteiten in evangelisatie en pastoraat.

In de tweede plaats gaat het er minder passief aan toe, is er meer actieve participatie van alle gemeenteleden. Dat is overigens niet ongebruikelijk in sommige buitenlandse kerken. Wie wel eens kerkdiensten bezocht heeft van Russische baptisten, moet niet vreemd opkijken dat enkele vrouwen de gemeenschappelijke voorbede doen, dat kinderen gedichten opzeggen en koren hun bijdragen leveren aan het geheel.

Niet overal zijn veranderingen gaande, maar waar zij gaande zijn, staan zij hoog op de agenda. Inzet van gemeenteleden in werk buiten de kerkdiensten, maar ook ruimte voor participatie (in welke vorm dan ook) in de dienst, zodat de preekstoel niet het enige instrumentarium is van een kerkdienst. Denkbaar is ook het werken met sheets, met videobeelden. In Korea komt dit al voor: reclame voor evangelisatiecampagnes tijdens de dienst met een reusachtig videoscherm. U kunt uw giften overmaken op nummer zoveel...

Amerikanen met hun elektronische snufjes zullen het over 25 jaar wel maken in Europa. Ze plaatsen nu al advertenties in de zaterdagedities van kranten waarin hun klanten wervend worden aangesproken om toch vooral hún dienst te bezoeken. „It's good for the family.” De tekst van de preek staat er vaak al bij. En wat dacht u van het uitdelen van de preek vooraf, zodat we de dienst mee kunnen beleven? Ook aan de internetters is gedacht: een virtuele dienst is te zien op www.gerefkerk.live.

Plaats van het Woord
Ten derde is de plaats die het Woord inneemt van beslissende betekenis voor de inhoud van de kerkbeleving en de kerkdienstbeleving. De modernistische vrijzinnigheid en de extreem 'evangelische' lichtzinnigheid luisteren niet meer echt naar de Schrift, terwijl de gereformeerde rechtzinnigheid de rol van de Schrift in de kerk dreigt te formaliseren. De grote kernvraag is: Zal er een sterke stroming blijven die oprecht, open en gehoorzaam naar het Woord wil blijven luisteren? Er zal nog steeds een preekstoel zijn in de kerk van 2025, maar welk Woord wordt daar verkondigd? Een Woord dat afgestemd is op het publiek –licht of zwaar– of dat ons leidt in de grazige weiden van het Evangelie? De grote uitdaging van onze tijd is hoe wij Gods Woord in volle kracht kunnen laten spreken.

Aantrekkingskracht
Een laatste voorspelling is deze: de kerken over 25 jaar zullen relatief veel ongelovigen en jongeren aantrekken, om de eenvoudige reden dat kerken die dat niet doen tegen die tijd uitgestorven zullen zijn. Alleen kerken waar het Evangelie gepredikt en aangenomen wordt, waar mensen tot Christus kunnen komen en waar dat ook gebeurt, alleen die kerken zullen over 25 jaar nog bestaan, met enkele zeer weinige uitzonderingen. Wat overtuigd is, zal blijven bestaan. Wat niet overtuigd is, zal op de duur ineenstorten. Al hebben deze kerken nog zulke mooie gebouwen. Wat God bouw dat breekt Hij af, en wat Hij afbreek, dat bouwt Hij op. Ook 25 jaar zijn –in dit Licht– maar één dag.

Met dank aan mr. H. P. Medema, uitgever en publicist.