Mensen van vlees en bloed

Iets meer openheid. Voorzitter Broertjes van het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren –in het dagelijks leven hoofdredacteur van de Volkskrant– bepleitte dat eind vorige maand. Onder zijn gehoor koningin Beatrix. Zij houdt er niet van aangesproken te worden zonder te kunnen reageren.

De vraag is ook wat Broertjes precies voor ogen had. Hij refereerde aan een uitspraak van het staatshoofd dat zij meer wilde zijn dan een ornament. Koningin Beatrix doelde toen zij dat jaren geleden zei op heel iets anders dan de Volkskrant-hoofdredacteur nu. Zij wil dat haar functie echt inhoud blijft houden. Voor een louter ceremoniële rol voelt zij, en ook prins Willem-Alexander, niets.

Broertjes' pleidooi kwam voort uit het verlangen dat ook de Oranjes zich als mensen van vlees en bloed zouden laten kennen. Daarmee belandde hij op een hachelijk terrein. De koninklijke familie waakt als leeuwin over haar privacy. Als het aan haar ligt, blijven heel veel zaken privé.

Schoenmaat
In veel gevallen is dat ook terecht. Geen Nederlander gaat het iets aan welke schoenmaat de Koningin heeft, of prins Willem-Alexander een creditcard bezit en van welk merk de golfclubs van prins Claus zijn. Banale voorbeelden wellicht, maar er zijn genoeg onderdanen die ook dit soort nieuws waarderen. Wie kijkt niet bij de dokter, de tandarts of de kapper de bladen in?

Doet de persoon van het staatshoofd er dan niets toe? Jawel. Het gaat dan alleen om die eigenschappen of andere feiten die van belang zijn voor zijn functioneren. Zo weet Nederland al jaren dat prins Claus de ziekte van Parkinson heeft. Het beperkt hem voor een deel in zijn mogelijkheden. Het Koninklijk Huis heeft destijds zelf het initiatief tot bekendmaking hiervan genomen.

Minder gecharmeerd is koningin Beatrix over berichten die haar een grotere invloed toeschrijven dan zij zelf in bepaalde zaken denkt te hebben gehad. De kwestie-Röell bijvoorbeeld. Onzin vond zij de verhalen over haar bemoeienis met de overplaatsing van deze ambassadeur van Zuid-Afrika naar Brussel. De kwestie zit haar drie jaar na dato nog hoog, zoals blijkt uit de inmiddels beruchte opmerking over de kwaliteit van de Nederlandse pers.

Uitlekken
Ook kan zij niet blij geweest zijn met het voortijdig uitlekken van de vriendschap van prins Willem-Alexander en de Argentijnse Maxima Zorreguieta in september. Premier Kok zag zich genoodzaakt het bestaan hiervan te bevestigen. In dit geval deed de pers gewoon haar werk. De vader van de vriendin was onderminister van landbouw ten tijde van de militaire junta in Argentinië. Maxima is niet verantwoordelijk voor haar vaders daden, maar het maakt haar niet onomstreden.

In zo'n geval is aandacht terecht, maar daar moet het ook bij blijven. Als er vervolgens een ware jacht op het paar ontstaat, hebben betrokkenen reden om boos te zijn. Maar in het geval van Willem-Alexander moet de wraak zoet zijn geweest toen een krant twee keer de verkeerde foto plaatste. Hij is, alle magie ten spijt, maar een mens van vlees en bloed.