„Sliert ethische wetsvoorstellen
privatiseert onze rechtsstaat”

Per 1 juli dit jaar verwisselde Klink zijn werkkamer op het departement van Justitie –hij was er plaatsvervangend directeur Rechtspleging– voor een bureau in het Kuyperhuis. Nog maar kortgeleden moest hij voorstellen van het kabinet als een loyaal ambtenaar verdedigen. Nu wordt de CDA-denktank geacht oppositioneel en principieel tegengas te geven tegen de bedenksels van paars. Klink doet het gedreven, maar ook voorzichtig.

Geen forse taal
Partijgenoten van hem lieten zich in de eerste weken van het zomerreces scherp afwijzend uit over de kabinetsplannen met betrekking tot abortus, euthanasie en homohuwelijk/homo-adoptie. De ietwat smalende term „sliert ethische wetsvoorstellen” werd door christen-democraten bedacht.

Klink laat zich niet zo snel verleiden tot forse taal. Gevraagd naar een typering van de genoemde plannen, komt de term „anti-christelijk” hem niet over de lippen. „Als ik een stempel zou moeten drukken op de paarse plannen met betrekking tot abortus en euthanasie –in het homohuwelijk heb ik me nog te weinig verdiept– zou ik primair zeggen: Hier vindt op onderdelen een privatisering van de rechtsstaat plaats.”

De CDA-ideoloog verwijst naar een interview met minister Borst van Volksgezondheid in het dagblad Trouw. „De bewindsvrouw zegt daar in feite dat het kabinet over de keuze of ernstig gehandicapt leven geboren mag worden, geen opvattingen heeft. Ik begrijp de schroom die het kabinet heeft in de richting van de meest betrokkenen bij dergelijke zwaarwegende en pijnlijke beslissingen. Maar zo kun en mag je dat nooit stellen. In een rechtsstaat moet de overheid voor iedereen instaan. Zoals de minister het stelt, kun je de beschermwaardigheid van het menselijke leven volgens mij niet meer onverkort garanderen. Dat noem ik privatisering van de rechtsstaat.”

Kwaliteitsmaatstaven
Klink vindt zo'n ontwikkeling „griezelig.” De CDA'er: „Zo kunnen, hoe onbedoeld ook, allerlei kwaliteitsmaatstaven bepalend worden voor het leven. Dat is natuurlijk ook de angst van de Gehandicaptenraad. Naar mijn mening is het de taak van de overheid het signaal af te geven dat elk menselijk leven in beginsel beschermwaardig is. Of het CDA dat altijd gedaan heeft? Wij hebben in de Abortuswet ruimte gelaten voor noodsituaties, maar dat nam voor ons de hoofdregel niet weg.”

Voor wat de euthanasie betreft ligt de zaak volgens Klink duidelijk. „Nu is euthanasie in beginsel nog strafbaar, straks niet meer. Dat is een wezenlijke verandering. Door de toets van de rechterlijke organisatie weg te nemen, wordt euthanasie meer en meer een normale medische handeling.”

U legt sterk de nadruk op een toets door de rechterlijke organisatie. Wanneer dat niet gebeurt, vindt volgens u privatisering van de rechtsstaat plaats. Maar in de huidige Abortuswet, waarvoor het CDA medeverantwoordelijk is, is er toch ook geen rechterlijke toets?
„Dat klopt. Die situatie is niet optimaal. De Abortuswet is –anders dan de regeling rond levensbeëindiging op verzoek– door het CDA gezien als een compromis. Politiek gezien was méér niet haalbaar, tot grote spijt van mensen als Van Agt.

Wel wil ik er nadrukkelijk op wijzen dat het bij deze wet om medische of sociale noodsituaties gaat. Ook al verdient de wet misschien geen schoonheidsprijs, er zit toch een buffer in tegen ondoordacht en te snel aborteren.

Blijft staan dat tv-uitzendingen als die van Zembla en van de EO duidelijk maakten dat het begrip noodsituatie erg is opgerekt. Daarom is het belangrijk dat de huidige wet serieus geëvalueerd en goed gehandhaafd wordt, ook met het oog op degenen die voor die moeilijke afwegingen staan.”

Klimaat
Klink is van mening dat een 'simpel' verbod op euthanasie of abortus in de huidige samenleving niet werkt. „Je moet de ontwikkelingen in de maatschappij altijd door wetgeving in banen leiden.” Tegelijk meent de CDA'er dat politiek Den Haag niet mag blijven steken in het juridisch keurig vormgeven van wetsvoorstellen. „Het is ook de verantwoordelijkheid van politici om een klimaat te scheppen waarin mensen die persoonlijk tegen vraagstukken van euthanasie of abortus oplopen, opgevangen worden. We moeten streven naar optimale zorg voor ouderen. Het komt vaak voor dat mensen die zwaar ziek zijn het gevoel hebben dat de last voor hun omgeving te zwaar wordt. Aan die gedachte mogen we geen voedsel geven.”

Ook bij de vragen rond abortus vraagt Klink aandacht voor begeleiding. „Mensen die ik ken en voor moeilijke afwegingen stonden, hebben nog vaak het gevoel er straks alleen voor te staan met zijn of haar gehandicapte kind. Feitelijk is die angst dan misschien onterecht –er zijn in onze maatschappij allerlei zorgarrangementen–, maar het is niet onbelangrijk of mensen ook echt het vertrouwen hebben dat ze daar op terug kunnen vallen.”

Prima werk
In dit opzicht verricht naar de mening van Klink de VBOK prima werk. „Zij adviseren hun clienten weliswaar altijd om het kind geboren te laten worden, maar nemen mensen volstrekt serieus in hun afwegingen. Ook als die tot abortus besluiten, kunnen zij begeleid blijven worden. Die aanpak past naar mijn mening bij het Evangelie.”

Wat Klink betreft ligt hier in het bijzonder voor het CDA en de kleine christelijke partijen een opdracht. „Naast oppositie voeren moeten we aandacht blijven vragen voor een verdraagzaam en warm klimaat in de samenleving, meer nog dan we in het verleden gedaan hebben. Dat is belangrijk, juist ook wanneer we er onverhoopt niet in zouden slagen de huidige wetsvoorstellen van paars te keren.”