Provinciale-Statenverkiezingen 3 maart 1999 4 maart 1999

Borst: Handen af van zorg en onderwijs

Herstel CDA door
regionale campagne

Van onze redactie politiek
DEN HAAG – Het opmerkelijke herstel van het CDA bij de gisteren gehouden statenverkiezingen is te danken aan de regionaal georganiseerde campagne van deze partij. „Het CDA is een heel krachtige regionale partij gebleken”, zo zei politiek leider De Hoop Scheffer gisteravond in reactie op de voor zijn partij verrassende uitslag.

De CDA-leider toonde zich op de bijeenkomst van zijn partij in Lelystad verheugd over de behaalde resultaten. De Hoop Scheffer noemde zijn partij „regionaal en provinciaal een heel sterke partij.” Het CDA is volgens hem klaar om te regeren. De CDA'er gelooft niet dat zijn positie gevaar had gelopen als zijn partij opnieuw verlies had geleden.

De GroenLinkser Rosenmöller was opgetogen over het behaalde resultaat. Zijn partijgenoot en fractievoorzitter in de Eerste Kamer, De Boer, zei in een discussiebijeenkomst in de vergaderzaal van de Senaat opnieuw dat zijn partij regeringsverantwoordelijkheid niet uit de weg zal gaan als de PvdA daarom vraagt.

De politiek leider van de PvdA, premier Kok, was gisteravond duidelijk teleurgesteld over het resultaat van zijn partij. Kok vindt het wel positief dat zijn partij bij de derde verkiezingen op rij niet extreem verloor, maar de „uitslag valt wel tegen in vergelijking met eerdere verwachtingen”, aldus de premier op een bijeenkomst in Arnhem.

Sleutel
Kok zag de sleutel voor het tegenvallende resultaat in de „extreem, dramatisch lage opkomst. Het wordt je angstig te moede te constateren dat deze verkiezingen zo weinig mensen weten te mobiliseren. Dat heeft de PvdA heel erg veel parten gespeeld”, zo zei de premier. Volgens hem moet zijn partij zich beraden op de vraag waarom de PvdA niet in staat is geweest „haar deel van het electoraat te mobiliseren.”

Ook PvdA-fractievoorzitter Melkert trok het zich aan dat de kiezers zo massaal thuis zijn gebleven. Melkert verwacht evenals Kok dat de uitslag van gisteren geen invloed zal hebben op de coalitie. Hij beloofde het gehalveerde D66 „niet arrogant” te worden.

De teleurgestelde D66'ers waren gisteren bijeen in Utrecht. Voor politiek leider De Graaf was dit het eerste verlies dat de partij onder zijn leiding leed. De Graaf constateerde dat „het moeilijk is het redelijk geluid van D66 over te brengen in de ether.” De D66'er erkende dat zijn partij geen trouw electoraat heeft. Burgers kiezen „niet automatisch D66.”

De Graaf bekende tegelijk zijn trouw aan de huidige paarse coalitie. „D66 is niet opgericht om in de oppositie te gaan. We zijn nog niet te klein en gaan gewoon door in de coalitie.” Oud-minister Sorgdrager, kandidaat-Eerste-Kamerlid voor D66, denkt dat het aan de sfeer van de Haagse politiek ligt dat de burgers gisteren in zo groten getale zijn thuisgebleven.

Krachtmeting
De voormalige politiek leider van D66, vice-premier en minister Borst-Eilers (VWS), ziet geen problemen in de coalitie ontstaan door het verlies van haar partij. Ze ziet die wel in de Eerste Kamer ontstaan, nu de meerderheid van de coalitie in dat deel van de Staten-Generaal fors is geslonken. Maar volgens mevrouw Borst „gaan we gewoon door.” De coalitie staat volgens haar binnenkort voor een krachtmeting.

De bewindsvrouw doelde daarbij op de komende besprekingen in het kabinet over bezuinigingen om de stagnerende economische groei op te vangen. Zij herhaalde de belofte van haar partij aan de kiezers dat er niet bezuinigd mag worden op zorg en onderwijs.

Zij wilde niet het „onaanvaardbaar” uitspreken over eventuele bezuinigingen op deze sectoren, maar eventuele claims van minister Zalm (Financiën) op zorg en onderwijs zullen door haar partij „heel erg zwaar” worden opgenomen. Mevrouw Borst prees zich gelukkig dat premier Kok en PvdA-fractievoorzitter Melkert haar inmiddels steunen in het „gevecht met de VVD” over mogelijke bezuinigingen.

SP-fractievoorzitter Marijnissen zei op een bijeenkomst van zijn partij in Rotterdam dat hij zich sterk zal maken voor een opkomstplicht bij verkiezingen. Marijnissen vindt het een plicht voor elke burger in ons land om te stemmen. Overigens vindt de SP-leider geen enkel gehoor voor zijn wens bij de politici van de grote politieke partijen. Zij vinden het een terugdraaien van de klok om de opkomstplicht weer in te voeren.

Marijnissen erkende dat zijn partij moeite heeft om geschikte kandidaten te vinden. Bij gebrek daaraan is zijn partij niet uitgekomen in onder andere de provincies Friesland en Zeeland.