Provinciale-Statenverkiezingen 3 maart 1999 4 maart 1999

RPF, SGP en GPV profiteren van historisch lage opkomst

Zetelwinst voor klein-christelijk

Door G. Ligtenberg en G. ten Voorde
APELDOORN – De kleine christelijke partijen hebben mede dankzij de lage opkomst heel goede resultaten geboekt bij de statenverkiezingen. In bijna alle provincies gingen RPF, SGP en GPV er procentueel op vooruit. Er was ook zetelwinst. De partijen sleepten in totaal 61 zetels in de wacht. Vier jaar geleden waren dat er nog 53.

De SGP in Zeeland heeft niet minder dan zeven zetels veroverd in de Staten. Statenlid W. Kolijn is „ontroerd, verwonderd en dankbaar. Ik weet niet in welke volgorde ik het moet zeggen. Dit is onvoorstelbaar.” De staatkundig gereformeerden boeken hiermee een winst van één zetel. „De zesde zetel was een heel wankele restzetel.” De partij van Kolijn behaalde een winst van negenhonderd stemmen. De RPF consolideerde zich op drie zetels.

De SGP claimt op grond van de verkiezingsuitslag een zetel in de Gedeputeerde Staten. „Het is in de geschiedenis van de Staten van Zeeland nog nooit voorgekomen dat een partij met zeven zetels buiten het college is gehouden”, zegt Kolijn. VVD en CDA hebben beide tien zetels, de PvdA krijgt acht zetels.

De komende dagen gaat de SGP de strategie bepalen om een plaatsje in het college te veroveren. Vier jaar geleden viel de partij buiten de boot. Kolijn sluit niet uit dat hij beschikbaar is als kandidaat. „In mijn carrière heb ik nooit iets gezocht. Als ik word gevraagd, zal ik mijn verantwoordelijkheid niet ontlopen. We moeten de kandidaat zoeken die het beste bij een beschikbare portefeuille past.” Maandag beginnen waarschijnlijk de onderhandelingen. Toch is Kolijn niet helemaal gerust op een goede afloop. „Er kunnen zoveel argumenten worden gezocht om ons buiten de boot te houden.”

De verkiezing van Kolijn tot beste statenlid van Zeeland heeft de partij geen windeieren gelegd. „In plaatsen waar wij normaal gesproken slecht zijn vertegenwoordigd, hebben we opeens tientallen stemmen gehaald. In Oostburg zijn we gestegen van 100 naar 154 stemmen. Onvoorstelbaar”, reageert Kolijn. „Ik zou dankbaar moeten zijn. Op dit moment overheerst de verwondering”, aldus de SGP-lijsttrekker gisteravond laat. „Dit is een wonder.”

Jeugdige kiezers
De Gelderse RPF/GPV-lijsttrekker mr. W. J. E. Hendriks is erg blij met de verkiezingsuitslag. Zijn partij groeide van vier naar vijf zetels. „We zien de trend bevestigd dat we meer stemmen winnen. Dat stemt ons bovenal dankbaar, want we zijn dienstbaar aan de Gelderse bevolking. Verheugend is de aanwas van jeugdige kiezers.” Volgens Hendriks kunnen de kleine christelijke partijen –samen goed voor meer dan 10 procent van de stemmen– „een interessante rol” spelen bij de collegeonderhandelingen in Gelderland. De SGP bleef onveranderd op vier zetels.

In Zuid-Holland boekte zowel SGP als RPF/GPV één zetel winst. De SGP ging van vier naar vijf zetels, RPF/GPV groeide naar vier zetels. Dit zijn cijfers op basis van 80 procent van de stemmen. De Zuid-Hollandse zetels tellen zwaar mee als het gaat om de verkiezing van de leden voor de Eerste Kamer.

O. Sierksma (RPF/GPV) is „erg gelukkig” met de uitslag in Zuid-Holland. „Vooral ook omdat de SGP een zetel extra krijgt. Samen zijn we goed voor negen zetels. Bij de opstelling van het collegeprogramma kunnen de andere partijen beslist niet om ons heen.” Sierksma vindt het „te voorbarig” om nu al over deelname aan het college na de denken. De versterking van de kleine christelijke partijen in de Eerste Kamer noemt hij „een verheugende ontwikkeling.”

Flevoland
In Flevoland haalde de SGP twee zetels: een winst van één. In Overijssel boekte het GPV een zetel winst en komt daarmee op drie. SGP (twee zetels) en RPF (drie zetels) bleven onveranderd. G. Morsink (SGP) is „blij en dankbaar” met de uitslag. „Er gebeurt niets bij geval, maar dat geloven we niet altijd.” Hij heeft de indruk dat de tweede SGP-zetel (vorige keer een restzetel) in Overijssel wat steviger is geworden. De RPF/SGP-combinatie in Friesland handhaafde zich op twee zetels. In Groningen veranderde evenmin iets voor de kleine christelijke partijen: het GPV behoudt zijn vier zetels en RPF/SGP blijft met één zetel in de Staten vertegenwoordigd. Ook in Utrecht doen zich voor de kleine christelijke partijen geen veranderingen voor.

De GPV/RPF-lijst in de provincie Drenthe heeft één zetel winst geboekt. De partijen, die dit keer voor het eerst een lijstverbinding zijn aangegaan, krijgen nu drie zetels in Provinciale Staten. Lijsttrekker H. Baas is „bijzonder blij” met de uitslag. „De christelijke partijen moeten in dit tijdsgewricht niet rekenen op spectaculaire winsten zoals GroenLinks, maar we mogen toch blij zijn met deze winst.”

Volgens Baas is de zetelwinst te danken aan de lage opkomst en de trouwe achterban van de kleine christelijke partijen. Ook de lijstverbinding heeft „niet verkeerd” gewerkt, vermoedt hij. Volstrekte duidelijkheid had hij daar gisteravond laat nog niet over. „Door de lijstverbinding hoeven we niet twee keer een getuigend geluid te laten horen.”

Voor de combifractie betekent het aanschuiven van een derde fractiegenoot een „zeer aanzienlijke taakverlichting” én een „kwaliteitsverbetering”, zegt Baas. „Niet minder werk. Maar je kunt je portefeuilles nu beter doen.”

De gecombineerde lijst RPF/GPV/SGP in Noord-Holland komt met twee zetels in de Staten. Dat betekent een winst van één zetel.