Premier Kok is „angstig
te moede” over verkiezingen

ARNHEM – „Na de gemeenteraadsverkiezingen en de Tweede–Kamerverkiezingen van vorig jaar boeken we een derde overwinning op rij. Maar, de uitslag valt tegen.” Dat was vanavond de eerste reactie van PvdA-leider en minister–president Kok op de eerste uitslagen van de Statenverkiezingen.

Kok zag als sleutel voor de slechte uitslag voor de PvdA, die een stuk slechter scoort dan in de peilingen voorspeld was, de „extreem lage, dramatisch lage opkomst”. Het is de premier „angstig te moede” dat de campagne kennelijk zo weinig mensen heeft weten te motiveren. „De lage opkomst speelt ons parten”, aldus Kok op de PvdA–verkiezingsavond in Arnhem.

Op basis van de telling van 62,1 procent van de uitgebrachte stemmen wint de PvdA maar 1,4 procent. De VVD daarentegen lijkt zelfs een verlies van 4 procent te moeten incasseren. Het CDA wint 1,5 procent en komt uit op 24,4 procent en lijkt daarmee de grootste partij te worden. D66 blijft slecht scoren: de Democraten reiken niet verder dan 6 procent. GroenLinks verdubbelt bijna (van 5,5 naar 10,3). SGP, RPF en GPV winnen gezamenlijk 0,8 procent en komen uit op 7,5 procent, ruim anderhalf procent meer dan D66. SP daalt wat ten opzichte van de eerdere prognoses, de winst lijkt nu 'slechts' 1,2 procent te bedragen.

Dieptepunt
Het aantal mensen dat naar de stembus is gegaan voor de Provinciale Statenverkiezingen lijkt op een historisch dieptepunt uit te komen. Volgens de laatste tellingen is het opkomstpercentage 45,7 procent. Het laagste opkomstpercentage tot nu toe was 50 procent bij de laatste Provinciale Statenverkiezingen in 1995.

De dalende trend zette zich vanaf de jaren zestig in. In 1966 bracht nog 91,7 procent van de kiesgerechtigden zijn stem uit voor de Provinciale Statenverkiezingen. Toen in 1969 de opkomstplicht werd afgeschaft, duikelde het percentage bij de verkiezingen een jaar later direct naar 68,1 procent.

Alleen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement (EP) waren de opkomstcijfers lager dan het verwachte historische dieptepunt van woensdag. In 1994 ging slechts 35,6 procent van de kiezers naar de stembus voor het EP.