Veel geld, maar weinig effect

De wachtlijsten in de zorg groeiden het afgelopen jaar. Ook tot hét onderwerp dat de gemoederen in de sector beroerde. Het beeld van 2000: Er komt geld, geld en nog eens geld bij, maar het effect lijkt vooralsnog gering. Een overzicht.

Door N. Stam en G. Wolvers

7 februari: Bert, Bram en Tekla stappen met zes andere mensen met een verstandelijke handicap naar de rechter. Zij en hun ouders willen zo een plaats in een geschikte woonvoorziening afdwingen.
12 februari: Door de lange wachtlijsten bij ziekenhuizen, verpleeghuizen en thuiszorg komt het incidenteel voor dat patiënten overlijden of dat aandoeningen verergeren, zo alarmeren de Haagse huisartsen.
14 februari: Bert, Bram, Tekla en 7000 lotgenoten krijgen niet op korte termijn een plaats in een gehandicapteninstelling. De kortgedingrechter vindt dat de overheid en niet de aangeklaagde verzekeraar een zorgplicht heeft voor wachtenden op zorg. Vorig jaar voerden ouderen die op thuiszorg wachtten wel succesvol een proces tegen een ziektekostenverzekeraar.
19 februari: Staatssecretaris Vliegenthart van Welzijn wil dat het kabinet tot 2004 nog 500 miljoen gulden uittrekt om de wachtlijsten voor de gehandicaptenzorg te verminderen. Als de wachtlijsten geheel moeten verdwijnen, is er 1 miljard nodig.
2 maart: Het College Tarieven Gezondheidszorg schat dat het 150 tot 230 miljoen extra gaat kosten om de wachtlijsten in de thuiszorg versneld weg te werken.
3 maart: Premier Kok zegt bereid te zijn een deel van de miljardenmeevallers te besteden aan het wegwerken van de wachtlijsten in de zorg.
4 maart: De geestelijke gezondheidszorg wil 310 miljoen gulden extra voor verkleining van de wachtlijsten voor riaggs, poliklinieken, psychiatrische ziekenhuizen en beschermende woonvormen.
15 maart: Minister Borst stelt jaarlijks 100 miljoen gulden beschikbaar voor verkleining van de wachttijden in ziekenhuizen. Hospitalen die zich daarvoor onvoldoende inspannen, wil ze korten, en daarentegen de ziekenhuizen die hun best doen belonen.
21 maart: De PvdA en de werkgevers willen de extra 100 miljoen gulden voor de wachtlijsten in de ziekenhuizen anders inzetten, om dit ‘stuwmeer’ in het voorjaar van 2002 te hebben weggewerkt.
29 maart: Ondanks investeringen van tientallen miljoenen blijven de wachtlijsten voor verpleeghuizen groeien. Die voor verzorgingshuizen en de thuiszorg stabiliseren zich, constateert Vliegenthart.
31 maart: De staatssecretaris trekt met onmiddellijke ingang 500 miljoen gulden extra uit voor het wegwerken van de wachtlijsten in de gehandicaptenzorg.
4 april: De Tweede Kamer geeft Vliegenthart het voordeel van de twijfel bij de beoordeling van haar bestrijding van de wachtlijsten in de zorg. De VVD-fractie suggereert leegstaande ziekenhuisvleugels te gebruiken voor verpleeghuiszorg om zo het aantal wachtenden terug te dringen.
12 april: Niemand mag langer dan zes weken op thuiszorg of een plaats in een verpleeghuis wachten, stellen de zorgverzekeraars en -instellingen in hun nieuwe streefnormen. Vier op de vijf mensen moeten binnen vier weken worden geholpen.
14 april: Van 6 miljard aan meevallers voor het kabinet komt 300 miljoen gulden extra beschikbaar om de wachtlijsten weg te werken.
28 april: Tweederde van de ziekenhuizen zet de wachttijden voor
behandelingen op de internetsite www.wachttijden.nvz-ziekenhuizen.nl; de rest werkt (nog) niet mee.
16 mei: Specialisten gaan in de avonduren en op zaterdag opereren om de wachtlijsten te verkleinen.
6 juni: Steeds meer mensen klagen over de geringe beschikbaarheid van de zorg. Velen ergeren zich aan lange wachtlijsten en aan onvoldoende beschikbaarheid van thuiszorg.
15 juni: Een betere planning dringt de wachtlijsten terug, schrijft de Algemene Rekenkamer.
15 juni: Het aantal mensen dat gebruikmaakt van een persoonsgebonden budget, waarmee ze zelf zorg kunnen inkopen, stijgt enorm. Daardoor daalt het aantal wachtenden op zorg.
10 juli: Voor het eerst zijn de wachtlijsten in de zorg compleet in beeld gebracht: 29.100 mensen hebben dringend thuiszorg nodig, 12.700 wachten op een plaatsje in een verzorgingshuis, 2300 op opname in een verpleeghuis. Door de opschoning blijken 15.000 minder mensen op de wachtlijst te staan. Er is geen wachtlijst meer voor persoonsgebonden budgetten.
13 juli: Particuliere thuiszorgbureaus kunnen voor 20 à 30 procent bijdragen aan verkleining van de wachtlijsten in de thuiszorg, zegt brancheorganisatie BTN.
24 juli: PvdA-kamerlid Oudkerk vindt dat ziekenfondspatiënten operaties in het
buitenland vergoed moeten krijgen, als
daarvoor in Nederland een wachtlijst bestaat.
17 augustus: De honderden miljoenen die het kabinet extra uittrekt voor verkleining van de lange wachtlijsten in de ziekenhuizen (148.600 patiënten) en de geestelijke gezondheidszorg helpen maar ten dele. De vraag neemt sterker toe dan verwacht, constateert het gerenommeerde onderzoeksinstituut Prismant.
31 augustus: De Nederlandse zorg is de slechtste van Europa, constateren twee vooraanstaande economen op basis van OESO-cijfers. Een bewijs vormt de lange wachttijden, die in alle andere Europese landen, op Groot-Brittannië na, ontbreken.
3 september: Borst krijgt dit jaar nog eens 200 miljoen gulden voor wegwerken van wachtlijsten in ziekenhuizen.
8 september: Als opwarmertje voor Prinsjesdag stellen ziekenhuizen, specialisten en zorgverzekeraars gezamenlijk dat jaarlijks 1,2 miljard extra nodig is om de wachtlijsten niet verder te laten groeien. Borst reageert geprikkeld.
9 september: De ouderenbond ANBO dreigt de overheid opnieuw voor de rechter te slepen over de wachtlijsten in de thuiszorg.
19 september: Ook de Troonrede rept over te lange wachttijden in de zorg. Borst zegt de extra 3,7 miljard op haar begroting vooral te willen gebruiken om de wachtlijsten te bestrijden. De geestelijke gezondheidszorg is teleurgesteld over de 50 miljoen extra voor verkorting van de wachtlijsten in deze sector.
22 september: Opheffing van de studentenstop geneeskunde lost de wachtlijsten in de zorg niet op, zegt de landelijke studentenorganisatie ISO.
11 oktober: Vliegenthart gaat snel extra verpleeghuisbedden realiseren, waardoor
er meer doorstroming komt in de thuiszorg.
20 oktober: De PvdA is om. Nu ook deze partij het goed vindt dat particuliere thuiszorgbureaus mogen helpen om de wachtlijsten in de ouderenzorg aan te pakken, is daarvoor een kamermeerderheid.
29 oktober: Het CDA in de Senaat wil een parlementaire enquête naar de effecten van de miljoenen extra op verkorting van de wachtlijsten.
6 november: Actiegroep De Horzel zet lege instellingsbedden op straat uit protest tegen de wachtlijsten in de zorg. Volgens De Horzel is 4 miljard gulden nodig voor het inlopen van de „jarenlange verwaarlozing” van de zorg.
6 november: Tot 2005 komt de zorg jaarlijks 1,2 miljard gulden tekort. Er is 2,7 miljard nodig voor kortere wachtlijsten, stelt het rapport ”Gezondheidszorg in Tel 8”.
7 november: Het kabinet pakt de wachttijden in de zorg versneld aan. Het bekijkt elk halfjaar of er extra geld bij moet.
9 november: De wachtlijsten in de gehandicaptenzorg zijn in één jaar met een kwart verkleind. Toch wachten nog 14.700 gehandicapten op zorg, sommigen heel lang.
14 november: Minister Zalm heeft nog 100 miljoen gevonden voor de wachtlijsten in de zorg.
25 november: Vliegenthart ziet een kentering in de wachtlijsten in de zorg.
27 november: Vanaf volgend jaar mogen nieuwe particuliere thuiszorginstellingen helpen de wachtlijsten weg te werken.
29 november: Borst krijgt tijdens de behandeling van haar begroting veel kritiek in de Kamer.
3 december: PvdA en D66 willen de meevallers van volgend jaar onder meer gebruiken voor kortere wachtlijsten in de zorg, de VVD niet.
6 december: Werkgevers, zorgverzekeraars en de leider van de wachtlijstbrigade, Marcel van Dam, steunen Vliegenthart in haar strijd tegen de Kamer. Zij wil de wachtlijsten in de thuis-, gehandicapten- en ouderenzorg bestrijden door een extra subsidie van 76 miljoen gulden aan de zorgkantoren.
7 december: Ziekenhuizen krijgen van de zorgverzekeraars vanaf 1 januari jaarlijks 771 miljoen gulden extra voor terugdringen van de wachtlijsten. Hiermee voldoen deze partijen aan het actieplan van Borst.
8 december: Minister Zalm van Financiën en staatssecretaris Vliegenthart krijgen slaande ruzie om de 1,5 miljard gulden die nodig is om de wachtlijsten aan te pakken. Zalm is geschrokken van de 3500 voorstellen hiertoe. Vliegenthart wil voor 2002 zelfs 300 miljoen meer.
9 december: Patiënten moeten geld krijgen voor elke dag die zij langer dan een redelijke termijn op zorg wachten, eist de Consumentenbond.
15 december: De ruzie in het kabinet is bijgelegd. Vliegenthart krijgt 1,2 miljard gulden om de wachtlijsten in de thuiszorg aan te pakken. Daarmee worden 47.000 mensen extra aan zorg geholpen.