In gezondheidszorg is veel
dankbaar werk te doen

Door grote personeelstekorten in de zorg krijgen duizenden Nederlanders niet de verzorging die ze nodig hebben. Dat moet veranderen, vindt Ph. G. Mak, samen met vele Nederlanders. Met name voor christelijke jongeren ligt hier een taak. Laten zij daarom kiezen voor een opleiding in de gezondheidszorg. Verzorging is veel meer dan het helpen bij het aantrekken van steunkousen.

Je kunt het je bijna niet voorstellen en toch is het zo: mevrouw Vermeer was om tien uur nog niet gewassen. Dat vertelde de telefoniste van het zorgcentrum tegen mij toen ik Marlies wilde spreken over een stageplaats. Marlies was die ochtend heel lang bezig met het wassen van de bewoners. Het was al een paar maanden zo druk. Vorig jaar waren er nogal wat collega's gestopt met werken. En nog steeds zijn er twee vacatures op de afdeling.

Marlies is niet de enige die het druk heeft. De directie van het zorgcentrum wil wel meer mensen aannemen, maar het lijkt wel of de personeelsadvertentie niet gezien wordt. Marlies hoort van haar vriendinnen hetzelfde verhaal. In de verzorging zit men te springen om personeel. Elk jaar twintigduizend vacatures in de gezondheidszorg. Als je dit bekijkt door de bril van de patiënt of zorgvrager, hebben honderdduizenden mensen in Nederland te weinig zorg. „Vroeger kreeg je een kwartier om bij een thuiswonende bejaarde steunkousen aan te trekken, nu nog maar tien minuten”, vertelde een verzorgende mij pasgeleden. Ook het geven van injecties, het schoonhouden van de badkamer, het verzorgen van de was, het opmaken van een bed moet vlugger gebeuren. Er is ook minder tijd om zorgvragers wat extra aandacht te schenken. Patiënten als mevrouw Vermeer willen immers ook wel eens even iets kwijt over de dingen die hen bezighouden.

Hart en handen
„De zorg voor het lichaam en de zorg voor de huishouding zijn erg belangrijk”, vertelt een docent van de opleiding Verzorging. Maar de mens is toch meer dan een lichaam? En zijn leven is toch meer dan een huishouden? Je kunt als verzorgende of verpleegkundige erg zorgvuldig te werk gaan bij alle handelingen die je verricht. Een baby in bad doen, een wond verzorgen, iemand te eten geven, het kan allemaal heel goed gaan, maar kennis van je werk en de uitvoering met je handen gaan niet buiten je hart om. Dan is het zo jammer dat je vaak niet meer gelegenheid hebt om nog eens even door te praten met iemand.

Degenen die kiezen voor een beroep in de gezondheidszorg, merken wel dat het contact met de zorgvrager zo belangrijk is. „Je wilt er zijn voor iemand”, zegt een collega van Marlies. „Je merkt dat mensen het erg fijn vinden wanneer je even echte aandacht voor hen hebt”, vult een ander aan. „Ouderen hebben vaak niet zo veel mensen meer en dan ben jij als verzorgende iemand die ze regelmatig zien en daardoor groeit er een vertrouwensband.”

Op de afdeling is ook een stagiaire aanwezig. Ze merkt het wel dat het druk is en dat er veel van haar gevraagd wordt, maar daar leer je ontzettend veel van, zegt ze. „Ik had wel een bepaalde voorstelling van het werk, maar ik had toch niet gedacht dat het zo zou zijn. Hoe langer ik het doe, hoe meer ik het naar mijn zin heb. Jammer dat de tien stageweken al bijna om zijn.” Ze hoopt hier nog eens terug te komen.

Van haar klasgenoten hoort ze over gezinsverzorging en kraamzorg. Er zijn er wel veel die voor de kraamzorg kiezen, vindt ze. Haar keuze is op de ouderenzorg gevallen. „Die mensen moeten toch ook geholpen worden?” Is het dan niet erg druk? „Ja, dat wel, maar het is juist zo fijn dat je daaraan iets kunt bijdragen. Je helpt zo ook je collega's.”

En als je het samen doet, is ook de onderlinge band goed, zo besluit ze.

Ontferming
Hoewel de stagiaires in dit zorgcentrum van verschillende scholen komen, gaat de voorkeur uit naar studenten van het Hoornbeeck College. Het vakkenpakket is op alle scholen nagenoeg gelijk, maar de identiteit is toch wel erg belangrijk, zo meent het afdelingshoofd. Ze weet te vertellen dat bij de lessen ruim aandacht besteed wordt aan allerlei vragen die aan de orde komen. Niet alleen over abortus en euthanasie. Je hele zorgvisie speelt een rol. Die zorgvrager is net als wij een schepsel van God. Een schepsel met gebreken aan lichaam en geest. Zorgen voor een medemens is dus zorgen voor iemand die net als wij zorg en ontferming nodig heeft. Zoals de Heere Jezus met ontferming bewogen was over zieken, verlamden, bedroefden en allen die een gebrek hadden.

Wanneer ik op school over ”zorg” spreek, verwijs ik ook naar 1 Petrus 5:7: „Werp al uw bekommernis op Hem, want Hij zorgt voor u.” Hij gaf zijn leven voor zondaren. Zullen wij dan niet iets geven voor allen die het zondaar zijn, daaraan ontdekt of daaraan voorbijlevend, aan den lijve ondervinden? Het woord ontferming komt in het beroep van verzorgende niet voor. Maar als je hart er ligt, dan wil je toch ook? Dan is verzorgen meer dan alleen helpen met eten of steunkousen aantrekken.

Koffie met zeep
Werken in de gezondheidszorg is mooi en dankbaar werk. Er zijn vele duizenden ouderen en jongeren, zieken, gehandicapten, eenzamen, rolstoelers en kraamvrouwen, die voor kortere of langere tijd hulp nodig hebben. Ik wil scholieren oproepen eens te informeren bij een van die vele zorginstellingen (vandaag, 16 september, is in veel instellingen een open dag) of ga gewoon eens langs op een open dag van een school met opleidingen voor de zorg.

Ik hoop dat ouders en schooldecanen bij hun adviezen voor school- en beroepskeuze ook willen denken aan die vele duizenden die op de zorg van de jongere generatie wachten.

En Marlies? Die hoopt ook dat de vacatures gauw vervuld zullen worden. Toen ze die ochtend eindelijk bij mevrouw Vermeer kwam, hadden ze samen de grootste schik. „'t Is koffietijd Marlies. Kunnen we het niet combineren? Koffie met een stukje zeep erbij?”

De auteur is stagecoördinator en docent aan het Hoornbeeck College te Rotterdam en Goes.