Opinie22 april 2000

Stelling

Door Anne-Mette van Toor
D66-leider Th. de Graaf wil dat iedereen die privé een computer aanschaft daarvoor een bedrag van 2000 gulden van de belasting kan aftrekken. Hij pleit voor een nationaal pc-privé-project „Je hebt immers een pc nodig om deel te kunnen uitmaken van de digitale samenleving”, aldus De Graaf. Is de computer echt een onmisbare stimulans voor de ontwikkeling van het Nederlandse volk?

• Voorzitter J. Smithuis van de Vereniging Voor Overheidscommunicatie (VVO) vindt het voorstel van De Graaf „op zichzelf een goed plan. Maar denk niet dat de bevolking op deze manier een computer gratis krijgt. Het gaat om een belastingaftrek. Dat betekent dat mensen met een hoger inkomen per saldo meer terugkrijgen, omdat zij in een hogere belastingschijf vallen. Eigenlijk zou de overheid de aanschaf van een personal computer via ”lump sum”, dus met een vast bedrag, moeten stimuleren. Nu worden de rijken bevoordeeld. En de overheid wil juist de bevolkingsgroep met de lagere inkomens bereiken. Het voorstel is een typisch middenstandsbedenksel van D66. Ik ben er wel erg voor dat kinderen van ouders die in het lage belastingtarief vallen een computer krijgen. Maar zo'n stimuleringsmaatregel is tamelijk ingewikkeld. Verder moet de overheid rekening houden met de telefoonkosten in de gezinnen. Die zullen met de komst van een computer aanzienlijk stijgen, omdat gezinnen met een pc ook op internet willen. De overheid kan wel financiële maatregelen nemen om het computerbezit te stimuleren, maar het is te ingewikkeld om het bevolkingsdeel met een lager inkomen via de belastingaftrek te bereiken.”

• Huismoeder Van Leeuwen vindt het plan te ver gaan en is bang dat het computergebruik op deze manier wordt opgedrongen. „Ja, wat moet ik daarvan zeggen? Het plan overschrijdt grenzen. Laat mensen die een computer willen hebben zelf beslissen, afhankelijk van de financiële ruimte die ze in hun portemonnee hebben. Ik heb zelf wel een computer, maar er zijn mensen die zo'n apparaat niet willen of die het niet nodig hebben. Dat moeten die mensen dan zelf weten. Laat de overheid het geld liever uitgeven aan nuttige dingen, bijvoorbeeld aan subsidiëring van de kerktelefoon.”

• Hoogleraar informatica dr. F. W. Vaandrager van de Katholieke Universiteit Nijmegen is het van harte eens met de grote lijnen van het plan zoals De Graaf dat heeft gelanceerd. „Het is erg moeilijk te zeggen of het plan tot in de details goed is. Om dat nauwkeurig te bepalen, moet je precies uitrekenen wat het gaat kosten. Maar over het algemeen genomen, vind ik het een goed idee om door middel van belastingmaatregelen het gebruik van de pc te stimuleren. Ik denk dat daardoor mensen actief deel gaan uitmaken van de informatiesamenleving. Voor de bevolkingsgroepen met een lager inkomen pakt het voorstel misschien iets duurder uit dan voor de bevolkingsgroepen met een hoger inkomen. Maar beide groepen betalen ook belasting naar inkomen.”

• SGP-Tweede-Kamerlid ir. B. J. van der Vlies staat niet per definitie negatief tegenover het idee van De Graaf. „De nieuwste proefballon van de heer De Graaf om het Nederlandse volk in de vaart der volken op te stoten via een nationaal pc-privé-project is vrijwel meteen deskundig lek geprikt. Terecht. De toekomst van onze samenleving bestaat immers niet uit louter bits en bytes. De recente beursintroductie van enkele internetfondsen illustreert dat we geen overspannen verwachtingen moeten hebben van de potenties van de Nieuwe Economie. Overigens staan wij niet per definitie negatief tegenover het idee om de aanschaf van een pc financieel aantrekkelijker te maken om een digitale tweedeling in de samenleving te voorkomen. De SGP-fractie zal de plannen die het kabinet in diezelfde richting heeft positief tegemoet treden. Maar dan vanuit de grondhouding dat een pc –al dan niet met aangepaste voorzieningen voor lichamelijk en zintuiglijk gehandicapten– kan bevorderen dat mensen in een achterstandssituatie aan de samenleving kunnen deelnemen. Niet omdat de pc de drager van de Nieuwe Economie zou zijn.”

• Informaticadocent ing. E. F. Koeleman van het christelijk college Scutos is tamelijk enthousiast over de voorstellen van De Graaf. „Ik denk dat de financiën vaak een belangrijk punt zijn om geen computer aan te schaffen. Als iemand het aankoopbedrag van de belasting af kan trekken, is het voordeliger om een computer aan te schaffen. Ik vind het een goede zaak dat de regering de meevallers op deze manier besteedt aan de ontwikkeling van het Nederlandse volk. Mensen die geen computer willen, zullen er ook met deze belastingaftrek geen aanschaffen, maar de overheid creëert wel een lagere drempel voor mensen die vanwege financiële redenen die mogelijkheid niet hebben gehad.”

• Studente Jessica Grievink vindt het „ontzettend leuk dat je geld van de belasting kan aftrekken door een computer te kopen. En dan nog wel 2000 gulden. Maar de aanschaf van een pc moet niet tot doel hebben om bij een „digitale samenleving” te horen. Veel mensen maken gebruik van computer en internet, maar sommigen willen dat uit principe niet. Met deze mensen moet ook rekening worden gehouden. Het gebruik van het woord „digitale samenleving” impliceert dat iedereen een computer heeft. Mensen die er niet over beschikken, zouden dus buiten de samenleving vallen.”