Plakje grilworst voor het wachten

Zo'n twintig trekkers verzamelen zich rond halfzeven in Achterveld. Daar wordt de eindbestemming van de colonne bekendgemaakt: „We gaan naar Hoevelaken.” De varkenshouders krijgen vooraf instructies: geen geweld, geen vernielingen, vluchtroutes voor hulpdiensten openhouden.

Belachelijk
„Het moet wel netjes blijven”, aldus R. van Eck, afdelingsvoorzitter van de Nederlandse Vakbond voor Varkenshouders (NVV). Hij haast zich te zeggen dat de actie op de Veluwe geen initiatief is van de NVV. „Hier lopen allerlei mensen rond.” Rond de klok van zeven uur rijdt de stoet de A28 bij Amersfoort –richting Utrecht– op. Vier trekkers naast elkaar en de toch al stroperige verkeersstroom staat stil. „We houden een gaatje open, mannen.”

Een vrachtwagenchauffeur zucht eens. „Ik snap die mannen wel, 't is alleen jammer dat ik hier nu sta.” Zakenman Van Driel uit Assen heeft geen enkel begrip. Vanuit zijn Volvo S40 is het commentaar kortaf: „Belachelijk. Wat heb ik als gewone consument met hun problemen te maken? Laat ze naar Brinkhorst gaan.”

Een aantal boeren delen pamfletten uit aan automobilisten die tergend langzaam de blokkade mogen passeren. De meesten pakken het stenciltje aan. „Goeie actie mannen, sterkte”, klinkt het. „Jullie doen het helemaal fout, jongens. Jullie hadden de zaak helemaal dicht moeten zetten”, bast een behaarde trucker. Hij pakt het stukje grilworst met graagte aan. „Lekker!”

Succes
De reacties van de mannen in de vrachtwagens is opvallend mild. Dat de verladersorganisatie EVO gisteren via een kort geding acties op autosnelwegen probeerde te voorkomen, zal de truckers kennelijk worst wezen. „Dat kort geding was ook flauw”, vindt een varkensboer. „Toen de diesel te duur werd gooide de transportsector zelf ook de boel plat.” Dat elders in het land acties zijn afgeblazen, betreurt de veehouder. „De rechter heeft niks verboden.”

De file achter de trekkers groeit en groeit en is volgens de berichtgeving op de radio 12 kilometer lang. Op de andere rijbaan zorgen kijkers voor ongeveer evenveel vertraging. De meningen vanachter de veilige vangrails zijn verdeeld. „Sukkels!”, roept er één. „Succes”, schreeuwt de volgende.

Actieleider Van Eck is tevreden. „Het verloopt allemaal ordelijk.” Hét doel van het protest is aandacht. „Wij betreuren ook de kilometers file. Maar het kan niet anders.” Van Eck, afkomstig uit Lunteren, heeft thuis 300 fokzeugen en meer dan 1600 mestvarkens. Door de vervoersverboden nemen de problemen op zijn bedrijf met de dag toe. De opkoopregeling van minister Brinkhorst biedt in zijn ogen te weinig soelaas. Het pamflet spreekt van „een aalmoes.”

„Er ís nog niet eens een regeling”, aldus Van Eck. „En als je ziet wat voor voorwaarden daaraan verbonden zijn, is het gebaar van Brinkhorst voor de meeste varkenshouders geen oplossing. We krijgen maar een schijntje voor de opgekochte biggen en moeten drachtige zeugen aborteren. Daar komt nog eens een fokverbod bij. Dat kán toch niet? Boeren die daaraan meewerken zitten algauw elf maanden tot een jaar zonder inkomsten.”

Naar de knoppen
Om acht uur houden de actievoerders het voor gezien. „Het signaal is afgegeven, daar gaat het ons om”, aldus een boerenzoon. De rij tractoren keert via de afrit Leusden over de A28 en de A1 terug naar Barneveld. De politie doet niet moeilijk en probeert een en ander in goede banen te leiden.

Of de actie geslaagd is? Een veehouder uit Lunteren –„Doe maar geen naam in de krant”– weet het nog zo net niet. „Begrijp me goed. Ik hou helemaal niet van dit soort demonstraties. Maar het móet. Wij gaan naar de knoppen als het beleid van minister Brinkhorst op deze manier wordt voortgezet. De varkensboeren hebben tot op dit moment gelukkig niets met mond- en klauwzeer van doen gehad, maar we worden wel onevenredig hard getroffen door de maatregelen. Zonder dat daar een goede financiële regeling tegenover staat.”

Voor de Lunterse boer –„Ik heb 360 vleeskalveren en 1000 vleesvarkens”– dreigt de situatie onhoudbaar te worden. „De varkens groeien maar door. Sommige wegen al meer dan 140 tot 150 kilo. Ze beginnen de hokken af te breken.” Hij sluit niet uit dat de sector binnenkort weer de straat op gaat als de overheid niet met aanvaardbaardere oplossingen komt. „Dan mogen ze voor mijn part alles dicht zetten, ongeorganiseerd.”

Alles achterlaten
Voor zijn eigen toekomst vreest hij. „Er komen investeringen aan op de boerderij. Ik heb een oude schuur die vernieuwd moet worden, de trekker is niet al te best meer. Dat kan allemaal wel, maar dan moeten daar wel inkomsten tegenover staan. Als deze crisis me 3 ton gaat kosten, stop ik ermee. Dan ben ik over een jaar geen boer meer.” Hij heeft met zijn gezin al in Canada rondgekeken. „Daar hebben de boeren het een stuk gemakkelijker.” Maar emigratie is geen kleinigheid. „'t Is meer dan een geldkwestie. Je moet alles achterlaten. School, kerk, familie. Dat doe je niet zomaar.”