„Ongeloof, onbegrip en onrecht”

Gezonde melkkoeien ruimen? „Wat een onzin!” De boeren in het gebied hebben het helemaal gehad met de politiek. „Ik voel ongeloof, onbegrip en onrecht.”
De laatste opmerking komt van actieleider Evert-Jan Aalpoel, een jonge melkveehouder uit Twello. Sinds afgelopen donderdag zijn de boeren op de Noord-Veluwe erin geslaagd –onder meer door de blokkade van slachterij Gosschalk in Epe– te voorkomen dat er runderen worden geruimd.

Veterinaire logica
Gisteren kregen ze van het ministerie van Landbouw en de Rijksdienst voor de keuring van Vee en Vlees te horen dat dat ook vandaag en morgen niet zal gebeuren, in afwachting van een kamerdebat morgen. Of er daarna weer trekkers op de stoep van het abattoir verschijnen, besluiten de actievoerders daarna. Op dit moment is de lijn van minister Brinkhorst dat alle evenhoevigen in het gebied moeten worden afgemaakt, inclusief de 54.000 runderen waarvoor in eerste instantie nog de hoop bestond dat ze mochten blijven leven.

De boeren in de driehoek eisen duidelijkheid. Zij vinden in de eerste plaats dat het afmaken van gezonde –en inmiddels ook gevaccineerde– dieren indruist tegen alle veterinaire logica en ethisch fatsoen. „Geënte beesten kúnnen volgens deskundigen geen drager zijn van het virus.” Indien ruimingen onontkoombaar blijken, dan willen de veehouders ten minste de zekerheid hebben dat ze –financieel gezien– een fatsoenlijke doorstart kunnen maken. Aalpoel: „Toezeggingen zijn er niet. De rekening blijkt volledig op ons bordje te liggen.”

Op de helling
En dat zit hun lang niet lekker. De gemoederen tijdens het politieke forum in Epe lopen hoog op. Over het non-vaccinatiebeleid –„een Brussels gedrocht”– wordt wel gepraat, maar daden? Ho maar. „Tijdens een crisis wordt het beste beleid gemaakt. Als dat beleid nú niet op de helling gaat, gebeurt er nooit wat”, aldus een boze boer.

Enten mag wel, brengt PvdA-kamerlid H. Waalkens daartegen in, maar dan moet agrarisch Nederland daarvan wel de consequenties dragen. Hij krijgt steun van zijn D66-collega P. ter Veer: „Dan gaat er geen kaas en vlees meer de grens over.” Ter Veer verdedigt minister Brinkhorst. „Het is al een wonder dat de andere lidstaten tenminste beleefd naar hem willen luisteren als hij het non-vaccinatiebeleid aan de orde stelt. De mkz-crisis wordt vooral als een Nederlands en Brits probleem gezien.”

De kamerleden D. Stellingwerf (ChristenUnie), J. Atsma (CDA) en B. J. van der Vlies (SGP) krijgen de handen in de zaal op elkaar. Stellingwerf: „Het is wél mogelijk de 54.000 runderen in de driehoek te sparen, als tenminste niet alleen naar economische argumenten wordt gekeken.” Atsma: „Er is meer in het leven dan het eerbiedigen van EU-regels.” Van de Vlies: „Er is niets tegen op het eten van ingeënt vlees.”

Loze beloften
Boerin Annie van Niersen uit Nijbroek heeft genoeg van loze beloften. „Ons bedrijf is op 24 maart geruimd. De schade-uitkering zou binnen vier weken op de rekening staan. Waar blijft dat geld? Ik vraag dat niet om –in de woorden van Brinkhorst– zielig te doen. Maar we zijn gedupeerd en in de rouw.” Een andere boerin heeft inmiddels vernomen dat het ministerie met „opstartproblemen” kampt. Kamerlid Stellingwerf belooft er de minister op aan te spreken.

De boeren vragen harde toezeggingen van de politiek. Woordvoerder J. Laarman van de GLTO, organisator van de bijeenkomst, pleit voor de invoering van een financiële compensatieregeling. Daarbij willen boeren 50 cent voor elke liter melk die ze dit quotumjaar als gevolg van de mkz-crisis niet kunnen leveren. Met dat geld is een doorstart mogelijk, zo luidt de opvatting. En geen geknibbel op het bedrag, aldus Laarman. „Wij brengen al een onbegrijpelijk groot offer.”

Over de exacte hoogte van het compensatiebedrag hebben verschillende kamerleden tot woede van de 500 aanwezige boeren nog wat vragen. Waalkens: „Ik kan die 50 cent even niet overzien.” Maar volgens Van der Vlies mag een overbruggingsvergoeding geen groot probleem zijn. „Ik steun de gedachte van ganser harte.” Zijn collega van de ChristenUnie wil ook niet moeilijk doen als het 60 cent moet worden. Volgens CDA'er Atsma leert een snelle rekensom dat het om 100 tot 150 miljoen gulden gaat. „Waar praten we over in een land waar de miljarden binnenstromen?”

Lege mand
De D66'er Ter Veer oppert het idee om het bedrag van de vervolgschade gelijkelijk te verdelen over de organisaties van de melkveehouders, de zuivelindustrie en de overheid. „Dat lukte na de varkenspestcrisis ook.” De zaal pikt het niet. „Drie keer eenderde is een schandaal”, roept een boer. „Het geld van de sector en van de zuivelindustrie komt uit hetzelfde kistje. Ons kistje. En we moeten al een half miljard gulden opbrengen voor het Diergezondheidsfonds.”

Voor een dergelijke sigaar uit de eigen boerendoos bedanken de veehouders. „U moet er wat voor overhebben”, bitst de boer richting politici. Als aandenken aan Epe krijgen de heren en dames een lege mand mee naar Den Haag. „Om te vullen.”