Boeren twijfelen over inenten

”Deze maatregelen voorzien in vaccinatie (...) als het aantal dieren groter is dan de vernietigingscapaciteit”. De uitzondering die de Europese Unie eind maart maakte op het inmiddels vijftien jaar bestaande non-vaccinatiebeleid bij mond- en klauwzeer, is voor één uitleg vatbaar. Inenten mag als voorbereiding op vernietiging, niet om te behouden.

Vergeleken bij Nederland heerst in Groot-Brittannië tot op heden een opmerkelijke consensus over het ruimingsbeleid. Het streven is erop gericht binnen 24 uur na een mkz-uitbraak de betreffende boerderij én de zone eromheen te ruimen én te vernietigen. Het begint er aardig op te lijken dat de betrokkenen deze norm beginnen te halen. Snel en hard toeslaan, ook de boeren vinden dat de beste manier om van mkz af te komen.

Het is probleem is dat het aantal gedode dieren het aantal nog te vernietigen dieren met ongeveer 240.000 overtreft. Bij het huidige tempo waarin de kadavers worden begraven of verbrand (de capaciteit van industriële verwerking schiet schromelijk tekort), betekent dat concreet een achterstand van twee weken. Dat betekent een extra risicofactor.

Een van de dingen die de regering kan doen, is het ruimen in een lagere versnelling te zetten, door af te maken vee in te enten. Dat is precies wat het ministerie van Landbouw, Voedsel en Visserij (MAFF) van plan is. BBC-medewerker Alex Kirby legt uit dat het MAFF door het inenten van dieren die vanuit de stal weer naar buiten gaan, probeert te voorkomen dat het virus zich verder verspreidt.

De machtige boerenlobby onder aanvoering van de National Farmers Union (NFU) speelde het deze week klaar, dat pas volgende week een besluit zal worden genomen. „De huidige aanpak werkt en de epidemie is onder controle. Waarom houden ze hun zenuwen niet in bedwang?”, vraagt een NFU-leider uit Devon zich af. Juist deze streek in het Zuidwesten van Engeland en Cumbria in het Noordwesten staan bovenaan de lijst voor vaccinatie. Verder komen sommige zeldzame soorten en wat huisdieren in aanmerking.

Publieke opinie
De bezwaren tegen vaccinatie liggen voor het oprapen. Er gaan vier dagen overheen, voor het werkt –en dan nog bestaat geen zekerheid over de doeltreffendheid. Een vaccin werkt slechts tegen één bepaald type van het virus. Hoe dan ook, zou het vee om het half jaar een spuit moeten krijgen. Ook ingeënte dieren kunnen het virus nog bij zich dragen, zonder dat de symptomen evenwel zichtbaar zijn. Zeker zo zwaar telt de Britse uitvoer van vee en vlees, met een jaarlijkse waarde van 310 miljoen pond (1,1 miljard gulden). Belangrijke markten als Japan en de Verenigde Staten zouden gesloten blijven.

Gisteren heeft de Labour-regering een campagne gelanceerd die consumenten ervan moet overtuigen dat het eten van vlees van gevaccineerd vee geen enkel kwaad kan. Wie de publieke opinie overtuigt, heeft een belangrijke slag gewonnen. Toonaangevende instellingen als de Nationale Consumentenraad en de door de Food Standard Agency (FSA) gesteunde club voor bio-boeren Soil Association staan achter de boodschap dat van ingeënte kuddes afkomstig zuivel en vlees absoluut veilig is.

De burgers wordt in herinnering gebracht dat vóór 1991 de bevolking van Nederland, Frankrijk, West-Duitsland, België, Italië, Spanje en Zwitserland zonder mankeren dergelijke producten naar binnen werkte. Nu is het Europese vasteland voor de gemiddelde Brit geen bron van inspiratie, maar alle beetjes kunnen helpen. Fijntjes wijst de FSA erop, dat vakantiegangers in Afrika, Azië en Amerika nog altijd zonder aan vaccin gerelateerde ziekteverschijnselen terugkeren.

Hoe belangrijk de publieke opinie ook is, de boeren zijn duidelijk nog niet toe aan de gedachte van vaccinatie. Feilloos citeren zij een uitspraak van landbouwminister Nick Brown, die in een vroeg stadium van de mkz-crisis zei dat het gebruik van vaccin een „betekenisvolle aftocht” zou betekenen. Een woordvoerder van dezelfde regering beweerde gisteren in The Times dat boerenvoorman Ben Gill, die het van harte eens is met Browns uitspraak, in de verdediging raakt: „We kunnen boeren niet dwingen te vaccineren, maar het betekent wel het laagste risico en het is nodig voor het geval dat de uitbraak verergert.”

Twee markten
Gelukkig lijkt het net de andere kant uit te gaan, zodat de minister even tijd heeft om vragen van de NFU te beantwoorden. Wat is er afgelopen weken veranderd, vraagt de bond van Gill zich af, dat de regering plotseling voor vaccinatie is? Betekent vaccinatie een verlenging van de crisis? Hoe kan een gebied vrij worden gegeven, als ingeënt vee antistoffen tegen mkz in zich heeft? Waar haalt de regering de menskracht vandaan voor een grootscheeps vaccinatieprogramma, terwijl bij het vernietigen een grote achterstand heerst?

Een andere reden voor zorg is het mogelijk ontstaan van twee markten met verschillende prijzen, één voor 'schoon' vee, en één voor gevaccineerd vee. Of de regering alsjeblieft met een prijsgarantie over de brug kan komen. Gill, voor de BBC: „We hebben het niet enkel en alleen over economische zaken, zoals sommigen hebben gesuggereerd. Wanneer we deze route eenmaal inslaan, is er geen omkeer mogelijk. De boeren in het hele Verenigd Koninkrijk –niet alleen in de gevaccineerde gebieden en niet alleen veeboeren– zullen de gevolgen voor een lange periode moeten dragen.”