OM start onderzoek
in Kootwijkerbroek

Gistermiddag besloot het OM tot een onderzoek, nadat het donderdag had gesproken met de gepensioneerde Amsterdamse viroloog dr. S. Barteling, die bij ID-Lelystad heeft gewerkt. Barteling sluit niet uit dat er fraude is gepleegd met het mkz-virus, voordat er bloedmonsters naar het laboratorium van ID-Lelystad gingen.

Politie en de Algemene Inspectiedienst (AID) van het ministerie van Landbouw voeren het onderzoek voor Justitie uit. Het OM wil weten hoe de mkz-besmetting in het dorp is ontstaan. De betrokken veehouder heeft een bedrijf in Kootwijkerbroek en in Wekerom. Beide bedrijven met in totaal 457 kalveren zijn al geruimd. Door de besmetting worden zo'n 90.000 dieren bij ruim tweehonderd bedrijven in de omgeving vernietigd.

Merkwaardig
Veehouders in Kootwijkerbroek hebben vanaf het begin twijfels gehad over het mkz-geval. Dat leidde meermalen tot fel verzet, waarbij de mobiele eenheid eraan te pas moest komen om de medewerkers van de Rijksdienst voor de keuring van Vee en Vlees (RVV) hun werk te laten doen.

Het OM benadrukt, aldus persofficier van justitie mr. M. van der Mark, dat ook Barteling niet betwijfelt dat mkz is uitgebroken op het bedrijf en dat het bloedonderzoek bij ID-Lelystad correct is verlopen. Uit het gesprek met de viroloog zijn volgens het OM geen concrete verdenkingen over strafbaar handelen of strafbare feiten naar voren gekomen.

Toch blijft de vraag hoe de besmetting in Kootwijkerbroek is ontstaan. Barteling zei eerder deze week dat hij en andere virologen het verloop van de besmetting op de kalvermesterij „uiterst merkwaardig” vinden. Zo heeft de ziekte zich bijvoorbeeld niet verspreid. Het zou volgens hen mogelijk zijn dat er iets illegaals is gebeurd, voorafgaand aan de besmetting. Maar het is allemaal erg onduidelijk. „Het huidige virus is ook van een rare stam, die tot nu toe in Nederland niet bekend was”, aldus Barteling.

Volgens de viroloog is het mogelijk dat boeren zelf mkz veroorzaken. „Vroeger toen er nog geen vaccin tegen mkz was ontwikkeld, was het gebruikelijk dat boeren hun dieren opzettelijk besmetten met het virus als er in de buurt een uitbraak was. Ze verzamelden speeksel van besmette dieren en smeerden dat bij hun eigen vee in de bek. Dat deden ze omdat het vee na het doormaken van de ziekte een hele tijd immuun was.”

Over de oorzaak van de ziekte in Kootwijkerbroek doen vele geruchten de ronde. Zo wordt beweerd dat de betrokken veehouder vanwege financiële problemen de ziekte zelf heeft veroorzaakt om in aanmerking te kunnen komen voor een schadevergoeding van de overheid. Barteling denkt dat sommige kalvermesters en varkenshouders „een schietgebedje doen om een mkz-uitbraak. De financiële vergoedingen zijn royaal. En het water staat sommige veehouders aan de lippen.”

Het OM gaat nu uitzoeken of er sprake is geweest van strafbaar handelen. Over de eventuele uitkomst valt volgens persofficier Van der Mark nog niets te zeggen.

Het ministerie van Landbouw zegt dat vaststaat dat er mkz is in Kootwijkerbroek, ook als het virus er mogelijk door fraude terecht is gekomen. „Dat maakt bestrijding nodig”, aldus de woordvoerder. „Veehouders mogen dit onderzoek niet aangrijpen om hun medewerking aan de ruiming op te schorten.”

Niets te verbergen
Veehouder Theunissen zal meewerken aan het onderzoek van het OM, aldus zijn zoon E. Theunissen, die optreedt als woordvoerder van zijn vader. „Wij zijn heel blij dat het wordt uitgezocht, want dan komt de waarheid eindelijk boven tafel. Wij hebben niets te verbergen. Zo'n onderzoek zou in ons voordeel zijn, want al die geruchten zijn onzin”, stelt Theunissen, die op het bedrijf let. Zijn vader is „op vakantie.”

Volgens Barteling is een officieel onderzoek zowel in het belang van de boer –om een eind te maken aan de geruchten– als in het belang van de andere dorpelingen. Die willen zeker weten of hun vee niet onnodig is afgevoerd. Een veehouder uit Kootwijkerbroek heeft al een rechtszaak aangespannen.