Geen biggen doden zonder fokverbod

Het was in het 138-jarig bestaan van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD) nog nooit voorgekomen. Dat dierenartsen massaal naar Den Haag afreisden om een landbouwminister deelgenoot te maken van hun gevoelens. Maar gisteren was het zover: zo'n 350 dierenartsen, gekleed in witte werkjassen, boden minister Brinkhorst op het Plein een petitie aan.

Die behelsde behalve een pleidooi voor preventief inenten ook een dringend verzoek om een opkoopregeling voor varkens. Maar niet zonder een fokverbod, onderstrepen de dierenartsen. Ze hebben hun les geleerd tijdens de varkenspestcrisis van 1997.

„In mei van dat jaar zijn we begonnen met het doodspuiten van biggen in stallen die door de varkenspest afgeladen vol zaten”, vertelt dierenarts R. van Dobbenburgh. „Voor ons was dat toen een nieuw fenomeen. Gedurende dat jaar hebben we uiteindelijk zo'n 2,7 miljoen biggen moeten euthanaseren vanwege welzijnsproblemen. Vooral in het begin van de crisis was het gekkenwerk, omdat de boeren gewoon doorgingen met fokken. Je zag voor je ogen gebeuren hoe biggen verwekt werden, die jij later weer zou moeten doodspuiten.”

Niet twee keer
Dat nooit meer, vindt KNMvD-bestuurslid Van Dobbenburgh. „Wij willen met onze spuit niet twee keer bij dezelfde zeug terugkomen. In 1997 heeft minister Van Aartsen na een maand varkenspest uiteindelijk toch een fokverbod ingesteld. Dat moet er nu meteen komen. Geen opkoopregeling en doodspuiten van vee zonder een fokverbod. Dat fokverbod had er eigenlijk al moeten zijn.”

De manier waarop de Nederlandse dierenartsen de welzijnsproblematiek in de overvolle stallen aan willen pakken, is de volgende. „Dood alle biggen ouder dan tien dagen en aborteer alle zeugen die niet langer dan veertig dagen drachtig zijn. Op die manier ontstaat weer flink wat opvangcapaciteit, kunnen we enkele maanden vooruit en zijn we tenminste niet aan het dweilen met de kraan open.”

Nadeel van een fokverbod is dat het effect ervan pas na vier maanden –de draagtijd van een zeug– zichtbaar is, en dat de productie van biggen na afloop van de mkz-crisis vertraagd op gang komt. Die nadelen hebben LTO-Nederland er niet van weerhouden gisteren in te stemmen met het voorstel van Brinkhorst om in de toezichtsgebieden rond Groot Oene en rond Kootwijkerbroek zo snel mogelijk met een fokverbod te komen, zegt LTO-bestuurder C. van Gisbergen.

„Als Europa er vrijdag mee instemt, komt er direct daarna een opkoopregeling voor biggen in combinatie met een fokverbod. Dat werkt als volgt: meedoen aan de opkoopregeling is niet verplicht, maar wie eraan meedoet, mag vier maanden lang niet insemineren. Wij zijn het met de dierenartsen eens dat het ethisch niet verantwoord is biggen dood te spuiten en tegelijk door te gaan met fokken.”

Ringen
Opkoopregeling en fokverbod gelden maar voor een beperkt deel van Nederland. Van Gisbergen: „In de besmet verklaarde gebieden is er automatisch een fokverbod: daar wordt alle vee gedood en mogen geen nieuwe dieren ingevoerd worden. Waar we nu over spreken zijn de toezichtsgebieden, de ringen van 10 kilometer rond de besmette gebieden. Daar zal, wellicht al vanaf vrijdag, een opkoopregeling gaan gelden in combinatie met een fokverbod. Daar zal waarschijnlijk ook een financiële vergoeding komen voor de schade die boeren lijden als gevolg van het fokverbod.”

Het liefst zag de varkensboerenvoorman de regeling voor heel Nederland gelden. „Maar Brinkhorst vindt dat hij daarvoor in Brussel niet kan aankloppen. Dat betreur ik in hoge mate.”

Van Gisbergen verwacht dat heel wat boeren mee zullen doen aan de opkoopregeling in combinatie met een fokverbod. „Voor velen is er geen andere oplossing. Ik heb nu al van enkele boeren gehoord die hun biggen uit eigen beweging hebben laten doodspuiten, hoewel er momenteel nog geen financiële vergoeding tegenover staat. Ze konden het leed niet meer aanzien. De nood is echt heel hoog.”