Vragen na uitslag Sprang-Capelle
Door A. de Jong
DEN HAAG – Op het geruimde kalverbedrijf in Sprang-Capelle is geen sprake geweest van mond- en klauwzeer, zo bleek gisteren. „Een pak van mijn hart”, reageerde minister Brinkhorst van Landbouw opgelucht. „De Peel is voorlopig uit de gevarenzone.” Toch roept het verblijdende bericht ook vragen op. Hoe kan Sprang-Capelle mkz-vrij zijn gebleven en Oene niet? Beide plaatsen ontvingen immers via hetzelfde transport Ierse kalveren?
Het viel Hans en Grietje niet mee om met behulp van rondgestrooide broodkruimels het spoor naar huis terug te vinden. Maar de kinderen uit het bekende sprookje hadden het nog gemakkelijk vergeleken met de ambtenaren van het ministerie van Landbouw die twee weken geleden het spoor moesten achterhalen waarlangs het mkz-virus Nederland was binnengekomen. Waar moet je beginnen te zoeken in het geval van een niet zintuiglijk waarneembaar virus dat –zo neemt men aan– eventueel zelfs met een flinke bries vanuit Engeland hierheen zou kunnen waaien?
Toch leken zij er twee weken geleden in geslaagd de route van het virus te traceren. Nadat op 15 maart de eerste verdenking van een mkz-besmetting op een geiten- en kalverenbedrijf in Oene een feit was en op 20 maart mkz was aangetoond op een veebedrijf in Olst, kwam het ministerie van Landbouw op 22 maart met een zeer aannemelijke verklaring. Een transport van Ierse kalveren had op doorreis naar Nederland een besmette rustplaats in het Franse Mayenne aangedaan en op die manier het virus in Nederland gebracht. Van het bewuste transport waren 75 kalveren afgeleverd in Oene, 75 in Sprang-Capelle en 80 in Beesd. Vanuit Oene zou het virus zich door persoonscontacten in de omgeving hebben verspreid.
Grillig
Nu blijkt dat het bedrijf in Beesd en de veehouderij in Sprang-Capelle niet met het mkz-virus zijn besmet, rijzen verschillende vragen. Daarbij is de vraag waarom de uitslagen van de tests voor Sprang-Capelle zo lang op zich lieten wachten, nog het gemakkelijkst te beantwoorden. Het gaat bij deze mkz-epidemie om een grillig, onvoorspelbaar virus, waarvan de aanwezigheid niet gemakkelijk valt te bewijzen. Om vast te stellen of het werkelijk om mkz gaat, moeten vaak verschillende typen tests worden ingezet.
„In het meest ongunstige geval weten wij pas na twaalf dagen of van een echte besmetting sprake is”, stelt een woordvoerder van het ministerie. Voor het bedrijf van de familie Rijken uit Sprang-Capelle duurde het zelfs vijftien dagen. „Voor wij een uitslag naar buiten brengen, willen wij honderd procent zekerheid hebben”, aldus de woordvoerder van LNV.
Een lastiger vraag is hoe het nu kan dat van een besmet diertransport twee bedrijven geen en één bedrijf wel gevolgen heeft ondervonden. Zet dit de hele theorie over het Ierse kalverentransport niet op losse schroeven? Nee, zei veterinair deskundige G. Koopmans van het ministerie van Landbouw gistermiddag. „Wij houden eraan vast dat dit transport het virus in Nederland heeft gebracht. We onderzoeken momenteel geen andere sporen.”
Verkouden
Volgens mevr. E. Balk, voorlichtster van het onderzoeksinstituut ID-Lelystad, is het op zich mogelijk dat alleen enkele kalveren die naar Oene gingen met mkz besmet waren. „Als ik verkouden ben en er staan vijf mensen om me heen, zijn er misschien twee die ook ziek worden en drie die er geen last van krijgen. Zo kan het met dit virus ook.”
Daar komt bij dat de bewuste koppel Ierse kalveren met twee vrachtwagens is vervoerd, voegt Koopmans eraan toe. „Wellicht dat de ene wagen wel besmet was en de andere niet.”
Ook directeur A. Dijkhuizen van de divisie Agri Noord-Europa van het agro- en aquaconcern Nutreco houdt het erbij dat de ingevoerde Ierse kalveren de oorzaak zijn van de ziekte in Nederland. „Het ligt erg voor de hand. Alle vijftien gevallen zijn hiermee in verband te brengen. De kans op een andere oorzaak is zeer onwaarschijnlijk, al kan je een ander spoor nooit uitsluiten. Je weet immers niet wat je niet weet.”
Onnodig
Er is nog een vraag die prangt na de bekendmaking dat in Sprang-Capelle geen sprake is geweest van mkz. Het desbetreffende bedrijf is namelijk wél geruimd, en dat niet alleen: ook in een straal van 1 kilometer rond het bedrijf zijn alle boerderijen geruimd. Onnodig? Die conclusie is natuurlijk te snel getrokken. Vanuit het voorzorgsbeginsel geredeneerd was er voor Brinkhorst alle reden om elk geval het zwaarverdachte bedrijf zelf, maar wellicht ook de bedrijven in de omgeving te ruimen. Wat een storm van protest zou er opgestoken zijn als hij dit nagelaten had en na twee weken gebleken zou zijn dat er toch sprake was van mkz!
Of de eigenaars van de bedrijven die –achteraf bezien– onnodig zijn geruimd, recht hebben op extra financiële compensatie, durft de woordvoerder van het ministerie niet te bevestigen. „Daar geef ik geen commentaar op.”
