Eén poot wankelt, andere gaat mank
Door mr. S. de Jong
LONDEN – Juist de regio's in Groot-Brittannië die toch al met problemen kampen, hebben het ergst onder de gevolgen van mond- en klauwzeer te lijden. Dat blijkt uit het derde jaarlijkse rapport van de Countryside Agency (CA), meldde de BBC gisteren. Het onderzoek naar de stand van zaken op het platteland was al afgerond voordat de epidemie uitbrak.
In het rapport stelt de CA vast dat Cumbria, Northumberland en Devon in economisch opzicht behoorlijk kwetsbaar zijn, omdat ze bijzonder afhankelijk zijn van landbouw en toerisme. Voor het onafhankelijke adviesorgaan vormt de mkz-crisis aanleiding om de regering op te roepen „aanzienlijk en voortdurend” in deze gebieden te investeren. Door mkz wankelt niet alleen de landbouwpoot, maar kan ook het toerisme mank gaan.
„Ondanks de veronderstelde plattelandsidylle leeft 25 procent van de 11 miljoen mensen die in deze gebieden leven op de rand van armoede”, beweert de belangengroepering ”Action with Communities in Rural England” (Acre). „Lage lonen, werkloosheid, ontoereikende huisvesting zijn alledaagse werkelijkheid voor veel mensen.” Hetzelfde geluid klinkt uit de hoek van de National Farmers Union (NFU). „Een groot deel van de bedrijvigheid is sterk aangetast door de mkz-crisis. Veel boeren leven als in een nachtmerrie”, aldus voorzitter Ben Gill.
De English Tourism Council stelde maandag een commissie in die de mkz-schade probeert in te dammen. Deze houdt de regering op de hoogte over de impact van de epidemie en probeert via een advertentiecampagne te redden wat er te redden valt voor het komende seizoen. Cijfers van de regering geven aan dat het wekelijkse bedrag aan gederfde inkomsten momenteel een geschatte 350 miljoen gulden bedraagt, een som die snel oploopt. „De beelden van brandstapels zijn afschuwelijk, maar gelukkig hebben de Amerikanen een kort geheugen”, aldus een woordvoerder uit de branche.
Alarmsignaal
Al vóór de mkz-uitbraak noteerde de CA een pessimistische houding onder veel boeren. Liefst 12 procent van de ondervraagden zag voor zichzelf in deze sector geen toekomst weggelegd. Een verdubbeling ten opzichte van het jaar daarvoor, toen 6 procent deze vrees uitte. Het gemiddelde gezinsinkomen is, rekening houdend met inflatie, het laagste in de afgelopen kwarteeuw.
Voorzitter Ewen Cameron van de CA zei voor de BBC: „Het verband tussen landbouw en toerisme staat onder zware druk. We hebben meer diversificatie nodig. Misschien kunnen we met behulp van fiscale maatregelen bedrijfsterreinen tot ontwikkeling brengen.” Hoewel informatietechnologie op de beurzen uit de gratie is, blijft ze voor vernieuwers van het platteland kennelijk haar glans behouden. Cameron hoopt dat de gebieden in kwestie een groei à la Silicon Valley zullen doormaken.
Verder zullen ook de boeren zelf op een andere manier hun brood moeten zien te verdienen. Cameron voorziet een ontwikkeling waarin boeren een breder 'takenpakket' krijgen. In Yorkshire kweken boeren bomen. En in Wales plaatsen ze windturbines op hun land. Als ze een soort beheersfunctie krijgen, kunnen ze bijvoorbeeld toezien op natuurontwikkeling en het waterpeil op hun grond. Deze gedachte wint in meer landen van de Europese Unie terrein, waar productsubsidies langzamerhand moeten plaatsmaken voor inkomenssteun.
Staatssecretaris voor Milieu Michael Meacher gaf dinsdag aan eveneens in deze richting te denken. Hoewel landbouw voor slechts 1 procent bijdraagt aan het nationaal product, ligt 80 procent van de zorg voor het landschap in handen van de boeren. De totstandkoming van een langetermijnvisie is noodzakelijk met betrekking tot „wat we onder duurzaamheid verstaan”, zei Meacher. „We moeten fundamenteel heroverwegen welke producten we van de landbouw verwachten.” Acre meent dat diversificatie noodzakelijk is, maar waarschuwt dat het geen wondermiddel is voor de sector.
De CA beschouwt de mkz-crisis als „alarmsignaal” voor het Verenigd Koninkrijk, daar waar het de vraag betreft welke richting de landbouw moet inslaan. Andere actiegroepen sluiten zich daarbij aan. Uit het rapport blijkt dat 53 procent van de Britse bevolking vindt dat de huidige landbouwmethoden het platteland schade toebrengen. Opmerkelijk is dat meer stedelingen (72 procent) dan bewoners van het platteland (66 procent) aangeven dat de boeren goed werk verrichten.
Nationale gebedsdag
Morele steun is welkom, praktische hulp brengt brood op de plank. De NFU is ingenomen met een pakket maatregelen dat de regering onlangs trof. Na intensieve lobby door de boerenorganisatie zei Meacher dat de boeren mogen rekenen op financiële en fiscale tegemoetkoming. Voor ieder geruimd dier keert de regering de getroffen eigenaar binnen een week de dagwaarde uit. Eind maart maakte de regering bekend bij ieder pond dat de burgers op een rekening ten behoeve van de boeren storten, zelf een pond te zullen bijleggen. Of het een gelimiteerd bedrag betreft, is overigens niet bekend.
Inmiddels ligt het aantal besmettingen boven de 1000. De Noord-Ierse dominee Ian Paisley heeft de Britse premier Tony Blair opgeroepen een nationale gebedsdag te houden. De ernst van de situatie maakt volgens hem het houden van gebedsbijeenkomsten zoals die tijdens de Tweede Wereldoorlog plaatsvonden noodzakelijk.
