„Alleen maar bidden, dominee”

Het raakt je zelf, zegt ds. Borst, terwijl hij de radio waarover de nieuwsberichten elkaar in hoog tempo opvolgen, zachter zet. „Ik ben er beroerd van. Het is zo iets onwezenlijks. Ik kwam gisteren bij een oudere boer. Die stond daar heel geëmotioneerd tussen zijn koeien. Hij begrijpt de situatie niet, ook gezonde dieren worden afgemaakt. Ik bezocht ook een boerderij met zeven drachtige koeien. Je moet er toch niet aan denken dat zo'n grijper een koe met kalf en al in de bak gooit. Wat kan ik voor u doen? vroeg ik. „Alleen maar bidden, dominee”, was het antwoord.

Het doden van gezonde koeien stuit de predikant, die tevens ethiek doceert aan de Christelijke Hogeschool Ede, erg tegen de borst. Hij heeft kritiek op de manier waarop, „iedere keer weer, de pers die grijpers laat zien die de dode dieren op het erf gooien. Je bent geen baas op je eigen erf. Mensen vinden het ook heel moeilijk dat er niet ingeënt mag worden. Ze noemen dat hier politieke motieven.”

De mensen leven erg met elkaar mee”, zegt dr. Borst. „Ik leg meer het accent op de troost en de nabijheid van God. Hoe ga je verder met elkaar? Wat is je taak in het leven voor elkaar en voor de dieren? In Psalm 8 lees je dat de Heere alles wonderlijk gemaakt heeft. Ik heb er moeite mee als dan in één keer over een straftheorie wordt gesproken.”

Luisterend oor
Bewoners van het crisisgebied rond Oene behoren voor een groot deel tot de plaatselijke hervormde gemeente. Dat geldt ook voor vier boerderijen die ontruimd worden, zegt ds. A. J. van den Herik, sinds vorig jaar hervormd predikant in het dorp. „Gemeenteleden die in de buurt van Olst wonen, brengen deze dagen met vrees en beven door. De financiële kant van de crisis is zwaar, maar ik denk dat de emotionele kant zeker zo zwaar is. Sommige boeren zitten al jaren op het bedrijf, dat gaat van vader op zoon. Ze hebben het bedrijf opgebouwd, hun beesten kennen ze. Je maakt heel emotionele situaties mee. „Daar heb ik nu mijn hele leven voor gewerkt en mijn voorgeslacht”, zei iemand tegen me. Er zijn mensen die helemaal verslagen, gedesoriënteerd zijn.”

Vanwege het gevaar voor besmetting mag ds. Van den Herik niet naar de getroffen bedrijven toe. „Als kerkenraad hebben we afgesproken wat we doen. We proberen per telefoon met alle betrokkenen te spreken. We zijn van plan dat over een of twee dagen te herhalen.”

Men is verslagen onder de epidemie, zegt de predikant van Oene. „Ook leven er vragen. Mag dit allemaal wel? Mag je gezonde dieren, bijvoorbeeld drachtige koeien, doden, ook al zijn ze niet ziek? Ik probeer een luisterend oor te bieden. We willen de getroffenen moreel te ondersteunen.”

De predikant is van plan in de prediking bijzondere aandacht aan de mkz-epidemie te besteden. „De mensen lopen met vragen die je niet kunt negeren. Je kunt niet zomaar doorgaan. Ik denk dat ik van mijn aanvankelijke tekst voor de preek van zondag afwijk en een andere kies.”

Verbondenheid
De drie Samen-op-Wegkerken hebben gisteren hun verbondenheid met de gedupeerde boeren uitgesproken. Na de nodige tegenslagen in de achterliggende jaren „is het rampzalig dat daar deze epidemie bij komt.” De kerken willen naast de getroffen families staan, maar realiseren zich dat er geen simpele oplossingen voorhanden zijn in deze ramp. Te eenzijdig ingebrachte economische belangen hebben volgens de SoW-kerken een doorslaggevende rol gespeeld bij het verbod op vaccinaties uit 1991. Er is daarom, vinden de kerken, bezinning gewenst op een landbouwsysteem dat recht doet aan het inkomen van de boeren, het milieu en het leven van dieren. De kerken vertrouwen erop dat zondag in veel kerkdiensten voor de boerenfamilies wordt gebeden.

Kardinaal Simonis uit zijn grote bezorgdheid over de uitbraak van mond- en klauwzeer in het aartsbisdom Utrecht, dat onder meer Overijssel omvat. Hij vraagt de pastores in het aartsbisdom „open oog te hebben voor de getroffen bevolkingsgroep en de mensen in de landbouw te ondersteunen en te begeleiden in deze voor hen zeer moeilijke periode.”