Kok biedt Balkan half miljard

SARAJEVO – Nederland wil op jaarbasis ongeveer een half miljard gulden uittrekken voor steun aan Balkanlanden. Minister-president Kok heeft dat gisteren gezegd in de marge van de Balkantop in Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië-Herzegovina. Dit jaar zal de Nederlandse steun aan de landen bestaan uit ongeveer de helft van dat bedrag.

Eerder werd al uit de zogeheten juli-brief van minister Zalm van Financiën duidelijk dat er financiële ruimte is om jaarlijks zo'n 400 miljoen gulden uit te trekken voor steun aan Kosovo en andere gebieden in de Balkan. Hoe dat geld besteedt gaat worden, zal op Prinsjesdag moeten blijken.

In zijn toespraak tot de verzamelde leiders uit zo'n veertig landen zei de premier dat projecten die de solidariteit in de regio stimuleren topprioriteit moeten krijgen. De Balkanlanden moeten volgens Kok in de eerste plaats zelf aan de slag om de stabiliteit te herstellen. Andere landen kunnen wel helpen door een bijdrage aan internationale fondsen en kennis en ervaring beschikbaar te stellen.

Aan het einde van de tweedaagse top aanvaardden de leiders het plan voor stabiliteit en vrede op de Balkan, het Stabiliteitspact. In de slotverklaring gaven de landen aan „samen te zullen werken om de integratie te bevorderen van Zuidoost-Europa in een continent waar grenzen onschendbaar blijven maar niet langer verdeeldheid betekenen en die de mogelijkheid bieden voor contact en samenwerking.” Daarnaast beloofden de landen de economische en politieke ontwikkeling te bevorderen en de veiligheid in het gebied te vergroten.

Drie „werktafels” moeten een concrete invulling geven aan die voornemens. Het is de bedoeling dat ze realistische programma's opzetten voor verbeteringen in de landen, inclusief democratisering en mensenrechten, het economisch beleid en de veiligheidssituatie.

Geld was geen hoofdonderwerp tijdens de top, omdat daarover in september tijdens een conferentie nog wordt gesproken. Toch stelde ook president Clinton gisteren geld in het vooruitzicht. Servië is uitgesloten van die handels- en investeringshulp zolang president Milosevic aan de macht is.

Export
Clinton bood gisteren in een verklaring aan om de export uit de regio te bevorderen. Dat gebeurt door uitbreiding van de lijst van goederen die belastingvrij de VS in kunnen. Daarnaast komt er een investeringsfonds van 150 miljoen dollar ter stimulering van particuliere investeringen. Voorwaarde daarbij is dat de landen hun economie hervormen.

De Russische premier Stepasjin bekritiseerde gisteren het Westen opnieuw omdat het geen hulp aan Servië wil geven tenzij Milosevic opstapt. „We associëren ons niet met de strikte koppeling waarbij het óf hulp óf Milosevic is”, aldus de bewindsman.

De EU acht Belgrado zelf verantwoordelijk voor de afwezigheid op de top.

De Servische regeringskrant Borba noemde gisteren de hele Balkantop een farce. De conferentie dient als Amerikaanse rechtvaardiging voor de „ruïnes die zij hebben veroorzaakt in de regio.”