Kunstwerken hebben onterecht het imago erg duur te zijn. Soms brengen kunstwerken op veilingen hoge prijzen op. Vraag en aanbod en marktmechanismen spelen hierin een grote rol.
De manier waarop kunstwerken tot stand komen zorgt ervoor dat de prijs van het werk niet in verband kan gebracht worden met het product.
Een snel schilderij kan meer tijd vragen dan een uitgewerkt natuurmodel.

Opdracht 1.
Lees het onderstaand verhaal:

De keizer van Japan en zijn haan.
"Er was eens een keizer in Japan die verzot was op hanen. Hij besloot een belangrijke kunstenaar uit zijn land een opdracht te geven voor hem een haan te schilderen. De kunstenaar was natuurlijk heel vereerd met deze opdracht, maar had meer tijd nodig dan de keizer geduld had. De keizer stuurde regelmatig zijn dienaren naar de schilder om te vragen hoever het schilderij al gevorderd was. Steeds kwamen ze terug met de teleurstellende mededeling dat het begeerde werk nog niet klaar was. Op zeker moment werd de keizer het zat. Hij besloot er zelf maar op uit te gaan. Hij belde aan, de schilder verscheen in de deuropening en boog diep voor de keizer. "Nee hoogheid het schilderij is nog niet klaar, maar komt u toch verder. Als u even geduld hebt zal ik het maken."
De keizer begreep het niet zo, maar gaf aan de uitnodiging gehoor. De schilder rolde een groot vel papier uit op de grond en nam een penseel met een lange harige punt en een pot inkt.
Hij doopte in en stelde zich wijdbeens in een ietwat gekromde houding boven het maagdelijk witte vel.
Hij zuchte een keer heel diep en... flotsj..flotsj...flotsssj.. als een veer die zich ontspant zwiepte hij met zwierige zwaaien enkele krachtige lijnen op het papier. Hier en daar nog wat haaltjes en stipjes en.... er stond een prachtige haan op het papier. De mond van de keizer viel open van verbazing. "Wat een prachtige haan!!" riep hij uit. Maar zijn verwondering sloeg direct om in kwaadheid. "Waarom hebt u mij zolang laten wachten?" De kunstenaar glimlachte. "Dit is mijn geheim, maar ik zal het u laten zien. Komt u maar mee". Samen liepen ze naar het grote atelier. De keizer kon zijn ogen niet geloven. Het hele atelier hing barstensvol met getekende hanen. "Om die ene haan te kunnen tekenen hoogheid, heb ik al die andere hanen nodig gehad." De keizer begreep het.

Vragen:
1. Welke aspecten bepalen in het algemeen de financiële waarde van een kunstwerk?
2. Waarom vinden mensen kunstwerken al snel te duur?
3. Als kunstwerken in serie geproduceerd zouden worden, net als gebruiksvoorwerpen, zijn ze goedkoper. Vind je dit juist?
4. Vind je dat een kunstenaar rekening moet of mag houden met de smaak van het publiek?
5. Waarom kopen steeds meer mensen originele kunstwerken?
6. Vind je het juist dat de overheid subsidies verstrekt bij aankoop van kunst?
7. Welk voordeel biedt een Artotheek boven een Galerie?

Opdracht 2.
Ga eens na in de krant waar een veiling gehouden wordt van kunstwerken. Bezoek deze veiling en maak een verslag van je ervaringen.

Ateliernalatenschap in Verwey-hal
Schatgraven aan het Spaarne

door Maarten Jager

'Veiling' staat op een briefje, dat op een groot atelierinterieur van Kees Verwey is geplakt. Het schilderij moet nog een plaats krijgen op de expositie Schatgraven in het huis van Verwey, die morgen in de Verweyhal, de dependance van het Frans Halsmuseum aan de Grote Markt, begint. Mabel Hoogendonk, conservator moderne kunst, loopt druk heen en weer. Zij zegt: "Het was geen sinecure om een keuze te maken uit de vele honderden schilderijen die Kees Verwey heeft nagelaten. Bovendien moesten dertien werken beslist een plaatsje krijgen, dat was de afspraak met de Stichting Kees Verwey, de universele erfgenaam van de kunstenaar."

De stichting laat de zes schilderijen en zeven aquarellen op 4 juni bij Sotheby's in Amsterdam veilen om het herstel van een flink aantal Verweys te kunnen bekostigen. Mabel Hoogendonk laat een kleurige aquarel zien waarvan de lijst door houtworm is verpulverd: "Kees Verwey wilde een flink aantal werken nooit verkopen en hoewel hij uitzonderlijke aandacht aan het inlijstwerk besteedde, sprong hij gelijktijdig zeldzaam slordig om met zijn schilderijen, die hij in zijn befaamde, overvolle woonhuis-met-atelier steeds weer naar een andere kamer sleepte. De houtworm zijn wij ondertussen de baas, maar er moet nog wel veel worden gerestaureerd. Niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat Kees Verwey driekwart eeuw heeft gewerkt."
Op de expositie in de Verweyhal is een royale selectie aquarellen en schilderijen te zien, verder voorwerpen uit het atelier zoals de bekende kop van een farao, maar ook foto's, uitnodigingen en brieven o.a. gericht aan de naaldkunstenares Jeanne Tilbusscher, Verweys sympathieke, eerder gestorven echtgenote. In een ren van kippengaas liggen rekwisieten en motieven uit het werk van de eigenzinnige schilder: gedroogde bloemen en takken, spiegels, tubes, kwasten en doeken, theatraal belicht en net als vroeger in het atelier in één onontwarbare kluwen bijeen gegooid. De vorig jaar overleden Haarlemse kunstenaar omringde zich ook met het werk van collega's. Van zijn goede vriendin Charlotte van Pallandt zien we een paar bronzen portretten. Verder aquarellen van Jeanne Bieruma Oosting, Rudolf de Bruyn Ouboter en andere leden van de Hollandsche Aquarellistenkring en natuurlijk van zijn leermeester H.F. Boot.
Mabel Hoogendonk: "Kees Verwey betrok zijn huis aan het Spaarne in 1941. Het groeide uit tot een schilderachtig, organisch geheel. Kort na Verweys overlijden en voordat met het schatgraven in het huis een begin werd gemaakt, legde de Haarlemse fotograaf Piet van Leeuwen in opdracht van het Frans Halsmuseum het interieur vast. Hij heeft dat zo goed gedaan, dat ik mijn oorspronkelijke plan, een reconstructie van het geheimzinnige, overvolle atelier, heb laten varen. Bovendien verdienen de mooie schilderijen een klassieke presentatie, waarbij zij optimaal tot hun recht komen. Maar wat ik ook doe, ik hoor Kees Verwey, die lang niet gemakkelijk was, bij het inrichten brommen..."
De tentoonstelling 'Schatgraven in het Huis van Verwey' is van 4 april tot 17 juni te zien in de Verweyhal, Grote Markt 16, Openingstijden: ma. t/m za. 11-17 uur. Zon. en feestdagen 13-17 uur. Kijkdagen van de veiling Moderne Kunst (Sotheby's Amsterdam) zijn van 31 mei tot en met 3 juni, de veiling is op 4 juni.

Opdracht 3.
Museum Boymans van Beuningen heeft een grote verzameling kunstwerken in eigen bezit. Deze verzameling is grotendeels afkomstig van de heren Boymans en van Beuningen. Bezoek de site van dit Museum en maak een overzicht van de eigen collectie.

Informeer bij de educatieve dienst van het museum naar het huidige aankoopbeleid:
1. Welke kunstwerken zijn er de achterliggende tijd aangekocht?
2. Waarom werden ze aangekocht?
3. Waardoor werd de waarde bepaald?
4. Hoe komt het museum aan financiële middelen?
5. Is er aandacht vanuit de media wanneer een aankoop is gedaan?