Als de reveille weerklinkt

Koninginnedag is geen dag als alle andere. De meeste christelijke scholen zijn actief met aubade en spelletjes. Wie van de ouderen herinnert zich niet het instuderen van het ”Wilhelmus” en ”Waar de blanke top der duinen”? Snoep en spelletjes kwamen daarna. Later op de dag ontplooiden al dan niet door christenen bezette besturen van koninginnedagcomités hun activiteiten, die nogal eens vragen opriepen in de kring van de gereformeerde gezindte. Hier en daar ontaardden die feesten zelfs. Geestrijk vocht zorgt niet zelden voor een geesteloze invulling van de vrije dag.

„Sinds mensenheugenis kwamen onze gemeenten op Koninginnedag bijeen voor de jaarlijkse zendingsdag”, zegt C. Janse, stafmedewerker van het zendingsbureau van de Gereformeerde Gemeenten. Waarom ooit voor Koninginnedag gekozen werd, is niet meer helemaal helder. Wel constateerden zendingsdeputaten enkele jaren geleden een terugloop in het bezoekersaantal.

Onderzoek
Een enquête onder de leden van de Gereformeerde Gemeenten wees uit dat het jaarlijks feest waarop Nederland herdenkt dat de Koningin verjaart, niet de meest geschikte dag is om de daden des Heeren op het zendingsveld centraal te stellen, om ijver voor het verbreiden van de Boodschap wereldwijd te bevorderen.

Uit het onderzoek bleek dat met name ondernemers op deze dag druk bezig zijn hun nering uit te oefenen. Steeds meer kinderen gaan met hun ouders naar de door de eigen en reformatorische basisscholen belegde aubade en spelletjesochtend op het schoolplein.

Voor de Zending van de Gereformeerde Gemeenten werd het duidelijk dat, als men de waarde van deze dag als gezinsdag wilde behouden, de zendingsdag naar een ander tijdstip moest verhuizen.

Er werd gewikt en gewogen, bekeken of men rond het pinksterfeest mogelijkheden zag, onderzoeksresultaten werden nog eens kritisch bezien. Uiteindelijk rolde in 1995 de derde zaterdag in juni uit de bus. De terugloop in het bezoekersaantal is sindsdien tot staan gekomen, er zijn voorzichtige tekenen dat de toeloop groeit. Daarbij zijn zeker ook weer meer jongeren te bespeuren.

Veilinghal
„Voor mensen bij wie de genegenheid er is, bieden wij al jaren de gelegenheid naar de veilinghal in Geldermalsen te komen”, zegt ds. Tj. de Jong, voorzitter van het interkerkelijke bestuur dat de zending steunt van de Schotse Free Presbyterian Church.

De Mbuma-zendingsdag blijkt minder traditioneel te zijn dan die van de Gereformeerde Gemeenten. De zendingsdag staat niet vanaf het begin genoteerd voor de dertigste april. Dit jaar kwam men voor de 36e keer bijeen. In het begin hadden de zendingsdagen op een andere datum plaats.

Op een zeker moment kiest het bestuur voor de Koninginnedag. Op de achtergrond speelt een rol dat men in de achterban van de Mbuma-zending in toenemende mate moeite krijgt met de steeds wereldser en oppervlakkiger invulling van de plaatselijke koninginnefeesten. In ieder geval is er absoluut geen bezwaar tegen het koninginnefeest als zodanig. Integendeel, het is groot om een in land waarin de Europese gedachte om zich heen grijpt en Europa steeds meer één wordt, op een gezonde manier het nationale gevoel te benadrukken op een dag als de dertigste april vanouds is, zegt ds. De Jong. Zelf reist hij steevast van Geldermalsen door naar Genemuiden om daar 's avonds te spreken voor een ad-hoccomité. „Uiteraard zingen we op de zendingsdag altijd de bekende twee coupletten van het Wilhelmus, ons nationale volkslied, dat zo'n diepe inhoud heeft.”

Voorop stond indertijd dat bij de keuze voor een andere datum een dag gevonden moest worden waarop het hele gezin mee zou kunnen komen. „Wij hechten eraan in familie- of gezinsverband rondom de zending te kunnen optrekken.”

Geen signalen
Het bestuur krijgt tot nu toe geen signalen dat het beter is naar een andere datum te verkassen. Het hoofddoel van de dag in de veilinghal van Geldermalsen is en blijft het bevorderen van de liefde voor de zending en het bijeenbrengen van gelden.

Het tweede, maar zeker niet onbelangrijke aspect is de gezelligheid, de onderlinge ontmoeting en het weerzien. „Gezelligheid, gemeenschap en ontmoeting zijn toch ook allemaal bijbelse elementen.” De vele kraampjes met boeken, kleding en allerlei andere waar worden in de ruime pauzes goed bezocht. Mensen vinden een stuk gezelligheid en er worden ook geestelijke gesprekken gevoerd. Bij de Mbuma-zending komen geen klachten over de datum binnen. Juist bijval bereikt het bestuur. De zeker niet afnemende opkomst is ook al geen signaal om op korte termijn over een andere datum na te denken. Ds. De Jong: „Het is zeker geen dogmatisme op Koninginnedag onze zendingsdag te beleggen. Zou onverhoopt bijvoorbeeld de veilinghal ons niet langer ter beschikking staan, dan wijken we gewoon uit naar een andere gelegenheid of desnoods naar een andere dag.”