Nut staatsbezoek „dat het er is”

Het begrip goed kent echter een verschillende invulling. Bij een staatsbezoek aan België gaat het 'gewoon' om een gezellige burenvisite. De beide staatshoofden kennen elkaar en kunnen het goed met elkaar vinden.

Het kan ook zijn dat twee landen na jaren van vrieskou de onderlinge betrekkingen aanhalen omdat de gebeurtenissen in het land een keer ten goede hebben genomen. De bezoeken aan Israël, Jordanië en Egypte passen in dat kader. Na de ondertekening van de vredesakkoorden kon koningin Beatrix deze landen met een staatsvisite vereren. Zij greep de gelegenheid aan om de partijen te wijzen op hun verplichtingen krachtens de vredesverdragen. Een weg terug was er niet, zo hield ze het Israëlische parlement voor.

Dan rest nog de bezoeken aan landen die om de een of andere manier gevoelig liggen, maar waarbij het staatsbezoek de onderlinge betrekkingen een duwtje in de rug kan geven. Neem bijvoorbeeld het roemruchte bezoek aan Japan. In eigen land konden de mensen die in de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië krijgsgevangenen waren, maar moeilijk begrijpen dat koningin Beatrix dit land moest bezoeken. Het mocht van hen alleen als de Japanners hun verontschuldigingen zouden aanbieden. Dat deden ze niet, maar in haar tafelrede liet de Koningin de pijn uit het verleden niet onvermeld.

China-trip
Binnenkort gaat de Koningin naar China. Tien jaar geleden had ze ook al plannen. Toen is het bezoek op het laatste moment niet doorgegaan. De hofhouding zat al in het vliegtuig, maar de zaak werd vanwege de afkondiging van de staat van beleg afgeblazen. Op 12 april krijgt China een nieuwe kans.

Op het laatste moment zijn nu echter Nederlandse politici in actie gekomen. SGP en GroenLinks vinden dat de Koningin thuis moet blijven. Zij voeren de mensenrechtensituatie in het land als reden aan. Om het zacht te zeggen, zijn de politici wel een beetje laat met hun kritiek. Een half jaar geleden was immers al bekend dat het koninklijk paar in het voorjaar naar het Rijk van het Midden zou gaan. De Chinezen namen het toen ook al niet zo nauw met de mensenrechten.

Met het afzeggen zijn de dissidenten en de vervolgde christenen en Tibetanen bovendien geen cent geholpen. Hun situatie blijft even belabberd. Bij het doorgaan kan minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken in gesprekken met zijn Chinese tegenspeler wijzen op het Nederlandse standpunt in deze gevoelige kwestie. Ook de Koningin zou dat in ontmoetingen met de Chinese leiders kunnen doen, zonder hen daarbij voor het hoofd te stoten.

Als geen ander heeft koningin Beatrix de gave om op zeer diplomatieke wijze haar standpunten in gevoelige kwesties aan haar gastheren over te brengen. Tijdens het bezoek aan Zuid-Afrika wees zij parlementariërs erop dat het hanteren van een officiële taal wel het gemakkelijkst is. In Zuid-Afrika had het parlement juist besloten dat naast het Engels en het Afrikaans ook allerlei stammentalen het predikaat officieel zouden krijgen. Met een verwijzing naar de Europese Unie, waar 10 officiële talen de conversatie ook niet vergemakkelijken, probeerde zij de Zuid-Afrikanen te overtuigen van het nut van één taal. Het Engels leek haar dan wel het voor de hand liggend.