Prins Charles 50 jaar

Op de lijst van 300 invloedrijkste Britten staat hij op de vijftigste plaats. Hij is prins Charles. Zaterdag wordt hij 50 jaar. Zijn publieke optreden is onomstreden. Zijn privéleven was en is dat niet. Charles zoekt bijna een halve eeuw lang naar erkenning en genegenheid.

Het gemiddelde bezoek van Charles aan een middelgrote Engelse stad kent een vast patroon. De lokale autoriteiten begroeten hem zodra hij zijn auto of helikopter heeft verlaten. Hij poseert voor de fotografen en begroet de bejaarden. Vervolgens wandelt hij naar het toegestroomde publiek. Als hij nadert vergeten oude dames hun leeftijd. Zij worden jong en frivool. „Geen kusje vandaag?”, flirt een oude femme fatale. Haar wang wordt licht beroerd door prinselijke lippen.

Jongere vrouwen zouden zich graag aan de 'royale' voeten hebben geworpen, als een paar stevige Britse politie-agenten niet in de weg stonden. De prins schudt links en rechts handen en spoedt zich naar de lunch. Daar raakt hij het voedsel niet aan. Hij drinkt wat sap, terwijl hij van tafel tot tafel gaat. Hij praat met jonge ondernemers die met steun van zijn fonds, the Prince's Trust, hun zaak zijn begonnen. Geen minuut mag onbenut verloren gaan. Terwijl schoolkinderen met vlaggetjes zwaaien, stapt de prins in zijn vervoermiddel op weg naar de volgende afspraak.

Succes
Het bezoek is in de ogen van alle betrokkenen een doorslaand succes geworden. De prins is beurtelings grappig, charmant en bezorgd geweest. Zijn timing is perfect. Mensen die hem vroeger een brompot vonden, herzien hun mening. Zijn fans krijgen opnieuw voedsel voor hun bewondering.

De schaduw van Diana is verdwenen. Hij hoeft niet meer op te boksen tegen een wereldberoemde vrouw, die hem tot een overbodig aanhangsel had gemaakt. Charles kan zijn rol als koning-in-wording, waarvoor hij geboren is, weer spelen.

Oppervlakkig gezien gaat het de troonopvolger voor de wind. In opiniepeiling groeit zijn populariteit. Van de Britten heeft nu 62 procent waardering voor Charles. Kort voor Diana's dood was dat nog maar 42 procent.

Menig politicus zou een gat in de lucht springen bij zo'n omkering der dingen. Zo niet Charles. Zijn medewerkers hebben een dagtaak aan het herstellen van de eigen dunk en het zelfvertrouwen van de prins. De nachtmerrie waarop zijn huwelijk en scheiding voor hem zijn uitgelopen, heeft dat finaal vernietigd.

Genegenheid
Hij verlangt, zeggen zij, nog altijd wanhopig naar genegenheid en goedkeuring van zijn ouders. Zij hebben die hem nooit gegeven. Ook nu niet. Koningin Elizabeth keurt zijn verhouding met Camilla Parker Bowles af. Zij zal daarom zaterdag niet aanwezig zijn op het feest waarbij bijna alle gekroonde Europese staatshoofden van de partij zijn. Camilla zal daar optreden als gastvrouw.

De prins compenseert het gebrek aan ouderlijke genegenheid door een constante hunkering naar aandacht van voornamelijk oudere adellijke dames. Deze vriendinnen, van wie Camilla de belangrijkste is, geven hem keer op keer de verzekering dat hij het goed doet. Hen maakt hij tijdens soms ellenlange gesprekken deelgenoot van zijn zorgen en leed. Dit tot groot ongenoegen van de echtgenoten van de dames. Zij voelen zich soms chaperonnes in hun eigen huis. De dames zelf menen dat Charles geplaagd wordt door een verschrikkelijke onzekerheid die nooit helemaal zal verdwijnen.

De prins die op het wereldtoneel een perfecte acteur is, er niet voor terugdeinst zijn visies op cultuur, onderwijs en biologische landbouw in het openbaar te uiten, zit in werkelijkheid nog steeds niet lekker in zijn vel. Hij voert een dagelijks gevecht om te bewijzen dat hij een goede koning zal zijn. Dat hij eenmaal op de troon belandt, staat voor Charles vast. Hij voelt er niets voor zijn beurt voor bij te laten gaan. Zijn zoon William hoeft wat hem betreft niet te denken dat hij zijn grootmoeder zal opvolgen.

Geen keus
Het prinselijk onbehagen is niet vreemd. Hij heeft nooit een keus gehad. Op het moment dat hij bijna een halve eeuw geleden in Buckingham Palace ter wereld kwam, stond zijn toekomst vast. Hij zou prins zijn en wanneer de tijd gekomen was koning worden. De teerling was geworpen, de mal was gemaakt. Wat ook het karakter van Charles zou zijn, het zou in die vorm moeten passen.

Daar ging het meteen mis. Charles was een aardig, verlegen, gevoelig en zeer beleefd kind. Zo'n jongen heeft het nodig om aangemoedigd en beloond te worden. Van dat laatste heeft zjin moeder nog nooit gehoord. Haar hele leven staat in het teken van de plicht. Het vervullen van die plicht geeft volgens haar genoeg voldoening. Een compliment voor een goed uitgevoerde opdracht laat staan een applaus past niet in haar denken.

Elizabeth behandelde haar zoon niet slecht. Zij toonde hem nooit genegenheid. Hovelingen kunnen zich niet herinneren dat zij de kleine Charles ooit een kus gaf of hem knuffelde. Bij zijn vader kon Charles helemaal geen goed doen. Philip houdt van stoere jongens. Dat was zijn oudste zoon niet. Zijn vader besloot daarop dat van Charles een vent gemaakt moest worden. Hij stuurde zijn zoon naar de kostschool Gordonstoun. Het verblijf vond Charles afgrijselijk. Zijn klasgenoten pesten en tiranisseerden hem. De prins smeekte zijn ouders de school te mogen verlaten. Daar was geen sprake van vond zijn vader. Als Charles Gordonstoun niet afmaakte, zou dat bewijzen dat hij een doetje was.
De studie in Cambridge kon hem evenmin bekoren.

Playboy
Na Cambridge kon Charles de verlokkingen van het troonopvolgerschap niet weerstaan. Hij volgde het advies van zijn oudoom, Lord Mountbatten, op. Deze had hem aangeraden om eerst een aantal affaires te hebben alvorens met een meisje van onbesproken gedrag te trouwen. De prins veranderde in een playboy. Zijn vrienden en adviseurs begonnen zich daarover ongerust te maken.

De prins ging vreemde ideeën spuien over wat de verbintenis voor het leven moest worden. Hij zou de vrouw van zijn keuze vormen. Zij moest er vooral niet op rekenen een eigen leven te kunnen leiden. Zijn vrienden hielden hem voor dat hij het had over een opblaaspop en niet over een vrouw van vlees en bloed.

De vrouw die aan zijn voorwaarden leek te voldoen, was lady Diana Spencer. Drie vrienden ontraadden hem haar te trouwen. Hij wees hun bezwaren aanvankelijk van de hand. Des te dichter de huwelijksdatum dichterbij kwam, des te groter werden zijn twijfels. Het liefst had hij evenals Diana overigens de hele zaak niet door laten gaan. Dat ging niet meer zodat het sprookjeshuwelijk op 20 juli 1981 een grote schijnvertoning was.

In het begin van hun huwelijk probeerden beiden nog het beste er van te maken. Maar het is hen nooit gelukt. Zowel Charles als Diana waren emotioneel te beschadigd. Ze hadden geen gemeenschappelijke interesses. Zelfs de geboorte van hun twee kinderen bracht hen niet nader tot elkaar. Het gevolg is bekend. Beiden zochten en vonden elders troost. Het huwelijk liep uit op een scheiding van tafel en bed in 1992 en een echtscheiding in 1996.

De laatste betekende geen eind aan de publiciteitsoorlog tussen beiden. Die kreeg een tragisch slot bij de dood van Diana in Parijs. Sindsdien heeft Charles meer en meer de achting van de Britten gekregen. Zij hebben respect voor de manier waarop hij William en Harry heeft opgevangen.

Levensgezellin
De enige schaduw over zijn leven was lang Camilla Parker Bowles. Zijn pogingen om haar als zijn levensgezellin aanvaard te krijgen, lijken te lukken. Camilla doet het in de opinieonderzoeken steeds beter. Zij verblijft meestal op zijn buiten Highgrove, hoewel zij ook twee avonden per week bij hem in Londen doorbrengt. Camilla regelt zijn sociale leven. Zij nodigt mensen uit, stelt menus samen en bestiert de huishouding.

Of de twee ooit zullen trouwen blijft de grote vraag. Veel Britten accepteren Camilla als vriendin van Charles, maar willen haar niet op de troon. Charles wil de troon, hoewel hij daar gezien zijn moeders gezondheid nog lang op zal moeten wachten. Het momenteel meest waarschijnlijke scenario is dat Camilla zijn vriendin blijft. Als hij koning wordt, zal hij zich laten vergezellen door zijn zuster Anne bij officiële bezoeken en ontvangsten.