Verheffen in adelstand
geen automatisme

Het verheffen van prinselijke partners in de adelstand is geen automatisme. Marilène van den Broek en Annette Sekrève heten sinds hun huwelijk prinses, van adel zijn ze niet. Ook mr. Pieter van Vollenhoven heeft nooit het genoegen van adeldom mogen smaken.

Interessant is wat in de goedkeuringswet wordt geregeld over de titels van eventuele kinderen van prins Constantijn en Laurentien. Het kroost komt in de lijn van troonopvolgers, maar worden zij ook prinses of prins der Nederlanden? Bij leden van het Koninklijk Huis geldt niet het automatisme dat de kinderen de titel van hun vader krijgen zoals bij de gewone adel. „Voor het Koninklijk Huis gelden andere regels. Het maakt geen deel uit van de Nederlandse adel. De monarch staat boven de Nederlandse adel”, legt een woordvoerder van de Hoge Raad van Adel uit. Deze raad geeft onder meer de Kroon advies inzake de adel.

De uitzondering bestaat volgens de woordvoerder als het gaat om de titel prins of prinses der Nederlanden. Bij de andere, zoals prins van Oranje-Nassau en jonkheer van Amsberg, gaat de titel wel over van vader op zoon. Theoretisch is het mogelijk dat over honderd jaar er dus een prins van Oranje-Nassau rondloopt, die heel in de verte nog familie is van het regerend staatshoofd, maar geen enkel recht op de troon heeft.

Met die rechten is het overigens al heel snel gedaan. Stel dat prins Willem-Alexander ook kinderen krijgt, dan verliest het kroost van Constantijn zijn rechten op de troon op het moment dat een kind van Willem-Alexander koning wordt.

Stoppen
Als Constantijn en Laurentien alleen dochters zouden krijgen, stopt het overgaan van alle titels meteen. Dochters kunnen een titel niet geven aan hun kinderen. De kinderen van prinses Christina heten daarom gewoon Guillermo. De prinses had ook geen toestemming voor haar huwelijk gevraagd.

Voor de kinderen van prinses Margriet is indertijd een uitzondering gemaakt. Zij hebben de persoonlijke titel prins van Oranje-Nassau gekregen. Een persoonlijke titel kan ook niet overgaan op de kinderen. De baby die prinses Marilène verwacht, krijgt als achternaam Van Lippe-Biesterfeld Van Vollenhoven. Deze familienaam is door het paar gekozen uit respect voor prins Bernhard, wiens familienaam Van Lippe-Biesterfeld is.

De uitzonderingspositie van de Nederlandse koninklijke familie heeft er in het verleden toe geleid dat de titels ook van moeder op kind konden overgaan. Bij koningin Wilhelmina, Juliana en Beatrix is in de goedkeuringswetten voor het huwelijk vastgelegd dat hun kinderen prinsessen of prinsen der Nederlanden en Oranje-Nassau zouden zijn. De titels van de respectievelijke vaders, groothertog van Mecklenburg, prins van Lippe-Biesterfeld en jonkheer Van Amsberg volgden daarna. Die titels van prins Hendrik en prins Bernhard zijn alleen overgegaan op hun dochters. Zo is prinses Juliana wel groothertogin van Mecklenburg, maar koningin Beatrix niet. Die is weer wel prinses van Lippe-Biesterfeld, terwijl haar zonen geen prins van Lippe-Biesterfeld zijn.

Vreemd
Het zou ook vreemd zijn geweest als de Nederlandse koninginnen het vorstenhuis de naam van hun man hadden gegeven. Binnen een eeuw zou de achternaam drie keer veranderd zijn. Na Van Mecklenburg en Van Lippe-Biesterfeld zou de koninklijke familie nu Van Amsberg heten.

Zoiets is niet alleen in Nederland, maar ook elders ongebruikelijk. Al is in 1960 in Groot-Brittannië wel besloten om de dochter van koningin Elizabeth, prinses Anne, met achternaam Mountbatten-Windsor te tooien. Mountbatten is de achternaam van prins Philip. Windsor is de naam van de Britse koninklijke familie sinds 1917. Daarvoor was die enigszins onduidelijk, maar meestal werd de naam Von Saksen-Coburg gebruikt. Dat was tegen het eind van de Eerste Wereldoorlog een veel te Duitse naam.