Oorlog in Kosovo is
geen godsdienstoorlog

Herbst ziet in de huidige oorlog absoluut geen religieuze tegenstellingen opduiken, zeker ook geen strijd tegen de islam. De Albanese bevolking in Kosovo is niet bepaald religieus en zeker ook niet orthodox-islamitisch. Volgens dr. Herbst was de Servisch-Orthodoxe Kerk 10 jaar geleden wel pro-Milosevic en steunde zij het streven om te komen tot een Groot-Servië.

„Terwijl de Servische kerk vroeger Kosovo als het ware weer tot spiritueel centrum van de Servische bevolking wilde maken, voelt men zich nu door de socialistische president in de steek gelaten en vaart zij een eigen koers. Het Servisch-orthodoxe patriarchaat in Belgrado heeft zich afgekeerd van het extreem nationalistisch standpunt van Milosevic en legt nu de nadruk op de politiek van de dialoog. Sinds het optreden van de president is het beleid 180 graden gekeerd.”

Harmonie
Dr. Herbst wijst op de belangrijke ontmoeting, 2 weken geleden in Wenen, waar vertegenwoordigers van de Servisch-Orthodoxe Kerk, de Rooms-Katholieke Kerk en van de islam een verklaring ondertekenden waarin zij opriepen tot vrede en zeiden te willen afzien van geweld. „Dat typeert de wil van de kerken. De kerk in Rusland is daarentegen veel afwijzender ten opzichte van de bombardementen dan de Servische. Patriarch Aleksej II uit Moskou stelde dat de NAVO-acties de vrede juist onmogelijk hebben gemaakt en het conflict zelfs hebben vergroot, omdat ze de rechtvaardige wereldorde hebben aangetast.

Moskou noemt het een hypocrisie als er mensen gedood worden ter wille van de vrede. Het Moskouse patriarchaat hoopt dat het zwaard het vrije volk van Joegoslavië niet meer zal treffen. De oecumenische patriarch Vartholomeos in Constantinopel heeft het nationalisme een ketterij genoemd. Ook de Servisch-Orthodoxe Kerk keert zich nu van het nationalisme af.”

Terughoudend
Dr. Herbst is zelf terughoudend in haar beschouwing van het nut van de huidige bombardementen. „Ik denk dat ze weinig oplossen. Integendeel, de acties hebben de Serviërs nu bij elkaar gebracht. Het steekt hun dat zo veel vliegtuigen aanvallen ondernemen op zo'n klein land. Het probleem van deze acties illustreert eigenlijk dat Europa geen gemeenschappelijke buitenlandse politiek kent. Er zijn geen economische of politieke maatregelen gebruikt om de druk op Milosevic op te voeren. Men heeft direct na het mislukken van de onderhandelingen het militaire middel gebruikt.”

De kerken in en rond de Balkan zijn overwegend tegen de bombardementen, maar daarmee niet op de hand van Milosevic, zo wil dr. Herbst een hardnekkig misverstand wegnemen. „De kerken wijzen in toenemende mate op het belang van vrede en dialoog. De Servische kerk heeft zich zelfs nadrukkelijk uitgesproken voor de rechten van Albanezen. Dat past helemaal niet in het beleid van Milosevic.”