Kerkelijk Leven
Hervormd moderamen is de nieuwe 'baas' van Kerknet

Een bundeltje zwervende informatie

Door M. M. C. Baauw
LEIDSCHENDAM – Veel Nederlanders overzee zijn er blij mee. In hun eigen taal blijven ze op de hoogte van het reilen en zeilen van kerkelijk Nederland. Door Kerknet, een site op Internet. Waar je ook bent op de wereld, met enkele drukken op de linkermuisknop kun je informatie krijgen over het kerkelijk leven in Etten-Leur, de hervormde gemeente van Woubrugge, de gereformeerde gemeente in Nederland te Rotterdam of een van de 75 andere kerken in ons land.

Op http://www.kerknet.smra.nl/ kan de computergebruiker ook terecht voor een agenda met kerkelijke activiteiten. Zowel om te raadplegen als om zelf een bijeenkomst in aan te kondigen. De agenda bekijken mag iedereen. Voor het invoeren van informatie is een toegangscode nodig. „We bieden de agenda aan als een planningsinstrument”, zegt projectleider mevrouw C. J. Vermin-Anderson.

De Kerknet-markt biedt de mogelijkheid kerkelijke goederen aan te bieden of te koop te vragen. Voor vijftig gulden blijft een advertentie drie maanden staan. Wie vandaag de markt bezoekt, zal zien dat ds. Visky uit Cluj in Roemenië een of twee kerkklokken tussen de 150 en 200 kg te koop vraagt. En, iets dichter bij huis, de evangelisch-lutherse gemeente in Rotterdam zoekt wegens vernieling een andere kanselbijbel.

Helemaal nieuw is het gastenboek. Wie vanaf zijn bureaustoel even langs de Kerknet-computer in Leidschendam gaat, kan een boodschap met zijn naam achterlaten. In het gastenboek kun je zien hoe bezoekers reageren.

Kerkelijke databank
Sinds gisteren valt Kerknet onder verantwoordelijkheid van het moderamen van de synode van de Nederlandse Hervormde Kerk. Daarvóór was er een interim-bestuur.

Kerknet ging in 1991 van start. Internet was voor velen nog onbekend. De SMRA (Stichting Mechanische Registratie en Administratie) en het HEB (Hervormd Evangelisatorisch Beraad), twee organen van de Nederlandse Hervormde Kerk, namen echter in 1990 al het initiatief voor Kerknet. Het begon met een kerkelijke databank met een „ratjetoe” aan informatie. Enkele tijdschriften, een paar boeken, brochures en jaarverslagen en enkele bijbelvertalingen zijn er te vinden. „Deze variatie was nodig om te kijken wat mensen zoeken, waar hun interesses naar uitgaan”. De Kerknet-informatiebank bestaat nog steeds, maar is inmiddels aanzienlijk uitgebreid.

Deze maand verandert het uiterlijk sterk. De zoekmogelijkheden worden drastisch vereenvoudigd en lijken nu op die van andere zoekmachines op Internet. Om dit onderdeel van Kerknet te kunnen gebruiken, is overigens een abonnementsgeld van 48 gulden per jaar verschuldigd. Op de databank kan ook rechtstreeks, buiten Internet om, worden ingebeld.

Kerkelijk erf
Vrij toegankelijk via de website is ook een gebied met kerkelijke documenten. Daarin komen onder andere officiële verklaringen terecht en de besluiten van de hervormde, de gereformeerde en de lutherse synoden.

Sinds de start is Kerknet zo'n 22.000 keer bezocht. De hoofdpagina wordt gemiddeld tussen de 1700 en 2000 keer per maand geraakt, vertelt mevrouw Vermin. „Aan de cijfers moet je niet te veel waarde hechten”, vindt ze. „Die zeggen niets over de kwaliteit. Hooguit over de vindbaarheid. Ik zie liever honderd mensen die echt gebruikmaken van de informatie dan 10.000 die even langs komen fietsen”.

Lang niet alle informatie die via Kerknet is te bereiken, staat ook daadwerkelijk in Leidschendam op de computerserver. Voor een groot deel gaat het om verwijzingen naar andere plaatsen waar kerkelijke informatie is opgeslagen. Mevrouw Vermin probeert alle door Nederland zwervende informatie zodanig te bundelen dat het zinvol is voor het kerkelijk erf. Ze maakt zogeheten links. Wie die aanklikt, komt zonder enige verdere kennis of moeite bij informatie die ergens anders is opgeslagen. Dat kan overal zijn. Wie informatie tegenkomt over de kerkdiensten van de oud gereformeerde gemeente of de gereformeerde gemeente in Barneveld, om maar een van de plaatsen te noemen, moet niet direct denken dat deze gemeenten zelf het Internet zijn opgegaan. In dit geval heeft de burgerlijke gemeente het informatieboekje op het net gezet. Mevrouw Vermin maakte een verwijzing naar de pagina's religie en levensbeschouwing.

Raad van Kerken
De informatie over de diverse kerkelijke gemeenten in Nederland betreft bijna allemaal verwijzingen. In het begin zocht mevrouw Vermin actief naar informatie van anderen over gemeenten. „Nu ben ik bijna in de riante situatie dat mensen zich spontaan melden”. Mevrouw Vermin maakt niet voor iedereen die dat wil een dwarsverbinding. Het grove criterium is dat een kerk lid moet zijn van de Raad van Kerken.

Een kerkelijke organisatie die zelf informatie op Internet wil plaatsen, kan terecht bij Kerknet. Zo bouwde mevrouw Vermin bijvoorbeeld voor het hervormde provinciale bureau van Zuid-Holland een website. Het is wel de bedoeling dat elk orgaan zelf verantwoordelijk is voor het onderhoud van zijn pagina's. Kerknet zorgt er niet voor dat de tekst bij de tijd blijft. Een keer of drie per jaar bekijkt mevrouw Vermin alle sites waarnaar op Kerknet wordt verwezen. Als die zijn verdwenen of niet worden bijgehouden, haalt ze de verwijzing weer weg. De projectleidster heeft er bijna een volledige weektaak aan om Kerknet op orde te houden en uit te breiden.

ECIC
Van 11 tot en met 13 juni vindt in Driebergen de Europese Christelijke Internet Conferentie (ECIC) voor de derde keer plaats. Mevrouw Vermin is nauw bij de organisatie daarvan betrokken. Het doel is mensen die in de kerk met Internet werken bij elkaar te halen, ervaringen uit te wisselen en problemen op te lossen. Zowel de technische kant als de theologisch-ethische kant komt aan bod. Dan kan het gaan over mensen die zich bezighouden met pastorale zorg op Internet. Kan dat? Mag dat? En zo ja, hoe?

Inhoudelijke kritiek op het feit dat de kerk zich op Internet bevindt, komt mevrouw Vermin eigenlijk nooit tegen. Ze vergelijkt Internet met een boekwinkel. „Daarin kun je ook naar de verkeerde boeken lopen. Zo is het ook op Internet. Als je het slechte gaat zoeken, dan vind je het ook. Ik zit heel wat op het net. Eén keer heb ik het gehad dat ik dacht: Oeps, hier hoef ik niet te zijn. Meestal gaat het trouwens om pagina's waarvoor je moet betalen. Daar word je dus uitgebreid voor gewaarschuwd. Ik vind de aanwezigheid van slechte dingen geen valide argument tegen gebruik van Internet. Ik zie in een boekwinkel ook wel eens dingen die niet kunnen. Ik denk trouwens dat we steeds meer naar een situatie toegaan dat mensen gericht naar informatie toegaan. Surfen is leuk, maar naarmate het medium meer wordt gebruikt, zal het speelse karakter er ook meer afgaan. Ik verwacht dat Internet net zo gewoon wordt als de telefoon”.