„Het NT is niet anti-Joods”

Het themanummer is vooral bedoeld als reactie op het boek ”Als dit uit de hemel is...” van prof. dr. P. J. Tomson, hoogleraar Nieuwe Testament in Brussel, en de populaire editie van dit boek: ”De zaak-Jezus en de Joden”. Prof. Tomson is een vertegenwoordiger van de stroming onder zowel Joden als christenen die sterke nadruk legt op het Jood-zijn van Jezus.

In een inleidend artikel stelt dr. Den Hertog, christelijk gereformeerd predikant te Leiden, dat dit gezichtspunt om een „nadere doordenking” vraagt, wat hem betreft niet alleen in de exegese maar ook in de dogmatiek. Hij wijst evenwel ook op een „gevaar”, namelijk dat de ontdekking van het Jood-zijn van Jezus „niet zelden leidt tot een reductie: Hij zou 'niet meer dan' een wetsgetrouwe Jood zijn.”

Unieke eenheid
In het themanummer schrijft prof. dr. H. Baarlink, emeritus hoogleraar Nieuwe Testament in Kampen, een artikel over ”Jezus en de wetsopvatting in Zijn tijd”. Hij benadrukt daarin dat vragen rond dit thema als uitgangspunt moeten hebben dat Jezus „als de unieke Zoon van God en daarmee in Zijn soevereiniteit ten opzichte van alle Joodse groeperingen optreedt.” Dit weerhoudt ons in zijn ogen van al te gemakkelijke conclusies als zou Jezus Zich met Zijn prediking van het Koninkrijk Gods „naast en zelfs in concurrentie tegen de wet plaatsen.” Aan de andere kant verzet Baarlink zich ertegen als mensen Jezus in de nabijheid van een van de wetsscholen in Zijn dagen plaatsen, of dicht bij de Farizeeën of de Sadduceeën, terwijl ze „Zijn unieke eenheid en binding aan de Vader veronachtzamen.”

Dr. Noordegraaf constateert in zijn artikel ”Wie draagt schuld aan de dood van Jezus” dat de laatste veertig jaar „zowel van Joodse als christelijke zijde” stemmen zijn opgegaan die de auteurs van het Nieuwe Testament zelf beschuldigen van een „anti-Joodse berichtgeving.” Hij doelt op onder meer de Joodse auteurs P. Lapide en D. Flusser, alsmede de christelijke theologen H. Jansen en in een genuanceerder vorm nu P. J. Tomson. De evangelisten zouden het aandeel van de Joodse instanties met betrekking tot het proces dat tot de kruisdood van Jezus leidde „veel te breed” hebben uitgemeten. Ze zouden zelfs een „vertekend beeld” gegeven hebben van de gang van zaken.

Dr. Noordegraaf ontkent niet dat er in de evangeliën een conflict is van Jezus ten opzichte van de Joodse leiders in Zijn tijd. Maar hij verwerpt op grond van diverse argumenten de conclusie van Tomson dat er in de tekening hiervan sprake is van een „anti-Joodse” trek.

Evenals tijdens de jaarlijkse conferentie van de vrienden van dr. H. F. Kohlbrugge in april stelt Noordegraaf in ”Theologica Reformata” dat de strekking van de tekst „Zijn bloed kome over ons en onze kinderen” „niet geweest is het oordeel over Israël voor alle eeuwen definitief te maken.”

De nieuwtestamenticus komt tot de conclusie dat het „niet aangaat om ten aanzien van de evangeliën te spreken van anti-judaïsme, maar veeleer van profetische kritiek van Joden ten aanzien van hun eigen volk, in de lijn van de profeten van het Oude Testament.” Bovendien gaan de „harde woorden aan het adres van de Joodse hoorders” gepaard met de „oproep tot omkeer en de belofte van vergeving en heil.”

Redactie
In het nummer wordt tevens meegedeeld dat dr. J. Hoek uit Veenendaal en dr. P. J. Visser uit Den Haag toegetreden zijn tot de redactie van het blad. „Met dr. Hoek is de relatie gelegd naar de hbo-opleidingen theologie, terwijl dr. Visser het specialisme missiologie inbrengt”, luidt de motivatie.

Met de toetreding van de twee predikanten is het aantal hervormd-gereformeerde redactieleden van ”Theologica Reformata” op zeven gekomen. Dr. G. van den Brink, prof. dr. F. G. Immink, dr. A. Noordegraaf, prof. dr. A. de Reuver en dr. W. Verboom maakten al deel uit van de redactie. Dat geldt ook voor de christelijke gereformeerde prof. dr. H. G. L. Peels en dr. G. C. den Hertog, die de enige gemeentepredikant binnen de redactie is.