Geduld dat op de proef werd gesteld

Capelle-Schollevaar. Afgegrensd door een park, industrie, weilanden en een drukke straat. Een flinke, wat geïsoleerde forensenwijk. Zo'n 18.000 inwoners, van wie veel overloop vanuit Rotterdam. 's Morgens stroomt de wijk leeg, 's avonds weer vol. „Mensen komen hier om te eten en te slapen”, zegt Jannie Meendering, die van 1981 tot 1986 in Schollevaar woonde. „Ik heb niet zo veel gemerkt van betrokkenheid tot elkaar. In het begin was dat er nog wel, je was allemaal nieuw. Maar later ging iedereen zijns weegs.”

Het grote verloop binnen de wijk –1400 mutaties per jaar– werkt daaraan mee. Toch heeft René van Loon, toen hij in 1999 in Schollevaar kwam wonen, bewust geprobeerd contacten te leggen. Door bijvoorbeeld open huis te houden na een verbouwing van zijn huis. „Dat vond de buurt echt leuk.” Inmiddels houdt hij in de week na nieuwjaarsdag open huis. „Heel gezellig. En je kunt nog eens terugkomen op de kerstdagen en de diepere boodschap ervan.”

Evangelisten
In de Capelse wijk in opbouw begon de centrale hervormde gemeente, samen met de Hervormde Bond voor Inwendige Zending (IZB), in 1979 evangelisatiewerk. W. Groenenboom, inmiddels emeritus predikant, werd in dat jaar tot evangelist bevestigd. In 1986 volgde J. van der Knijff hem op. In de tien jaar dat hij in Capelle werkte, verrees ook de Ontmoetingskerk, die de hervormde gemeente met de christelijke gereformeerde kerk deelt.

Jannie Meendering kwam met haar man in 1981 in Schollevaar wonen. Ze kan zich nog goed herinneren dat ze bij het eerste kerkbezoek al gepolst werd of ze ervaring had in het kerkenwerk. „Ik kwam uit het onderwijs en rolde zodoende direct het zondagsschoolwerk in. Het groepje was klein, er waren zo'n vijftig kerkgangers. En dus hadden ze hulp hard nodig.”

Maar ook nu er tussen de 170 en 200 kerkgangers zijn, ziet de gemeente uit naar mensen die zich willen inzetten. Van Loon: „Ik zal nieuwe leden misschien niet zo snel benaderen als bij Jannie gebeurde, maar als ze willen, kunnen ze snel aan de slag. Er zijn taken genoeg in de gemeente.”

Vanaf 1996 was de hervormde ”wijkgemeente in wording” drie jaar vacant. Dat was geen gemakkelijke tijd, weet Jannie nog. „De vaste kern bleef, maar anderen haakten af.”

Nieuwe moed kregen de leden toen in 1998 duidelijk werd dat René van Loon als evangelist naar Capelle zou komen. Jannie: „Blijkbaar had God een bedoeling met de wijk Schollevaar. Sinds die tijd leeft er weer sterker het idee dat we samen onze schouders onder de gemeente moeten zetten.”

Na intensief overleg met onder meer de centrale kerkenraad werd ook duidelijk dat met IZB-hulp een predikantsplaats kon worden gesticht. Nog vijf jaar na Van Loons bevestiging tot predikant zal de bond bijna de helft van zijn salaris opbrengen.

En dan? „We hopen dan een eigen predikantsplaats te kunnen financieren.” Het aantal meelevende leden zal wel met de helft omhoog moeten tot zo'n 300. Een hoog streven, geeft Van Loon toe.

Taak
In feite is de christelijke gereformeerde/hervormde Ontmoetingskerk de enige reformatorische kerk die zich nadrukkelijk presenteert in de wijk. Jannie vindt het wel een beetje jammer dat het gebouw aan de rand van de wijk staat. „Toch hebben we een taak voor de hele wijk”, zegt Van Loon. Dat betekent het verspreiden van evangelisatiefolders, het beleggen van vakantiebijbelclubs (een christelijke gereformeerde activiteit) en zelfs het houden van een gezamenlijke kerst- en paasnachtdienst. Waarbij de gemeente actief de publiciteit zoekt voor haar activiteiten.

Maar het is ook belangrijk hoe je jezelf opstelt in de buurt waarin je woont, zegt Jannie. „Natuurlijk kunnen je buren op zondag zien dat je christen bent, omdat je naar de kerk gaat en niet je auto poetst of in de tuin werkt. Maar wat je op maandag doet, of je helpt of niet, of je iets tegen je buren zegt of niet, is ook van groot belang. Vooral trouw zijn in contacten wordt gewaardeerd.”

Heeft de kerkelijke gemeente ook deze houding? Van Loon: „Ik heb het idee dat vanaf het begin het besef geleefd heeft dat de gemeente er voor de wijk wil zijn. De perioden dat het de vraag was of de wijkgemeente wel door kon gaan, hebben hieraan meegewerkt. Dan komt de vraag vanzelf boven: Waarom willen we zo graag kerk zijn in deze wijk?”

Liedboek
Over de identiteit van de wijk in wording is in het verleden heel wat te doen geweest. De wens van sommigen om te komen tot een gereformeerdebondsgemeente, met psalmgezang en de Statenvertaling, ging niet in vervulling. Het Liedboek voor de Kerken is vanaf het begin gebruikt, naast de hervormde bundel van 1938. De predikant die voorging, bepaalde uit welke bundel werd gezongen. Een jaar of vier jaar geleden is besloten om definitief voor het liedboek te kiezen. En ook deed Nieuwe Vertaling haar intrede.

Van Loon: „Ik noem de gemeente het liefst eigentijds-orthodox, met een duidelijke boodschap en flexibele vormen. Nee, het is geen gereformeerdebondsgemeente. Op dit moment hebben we geen vrouwelijke ambtsdragers, maar ik sluit dat voor de toekomst niet uit. Je zou kunnen zeggen dat het een confessionele gemeente is, maar wel met zowel een bevindelijke als een evangelische invloed. Er is een duidelijke overtuiging onder gemeenteleden dat ze dicht bij de Bijbel willen leven. Misschien zijn we wel orthodoxer dan je van onze vormgeving zou afleiden. Maar ook zijn onze vormen vrijer dan veel mensen verwachten. Dat heeft tot gevolg dat sommige gereformeerdebonders die hier komen wonen zich wel bij ons aansluiten en anderen niet.”

Jannie: „In het verleden gingen bondspredikanten als ds. C. A. Korevaar, ds. N. Kleermaker en ds. J. J. Poort regelmatig voor. En nog altijd komen er bonders preken zoals ds. H. Markus uit Woerden, ds. W. Kalkman uit Papendrecht en ds. P. J. den Admirant van Capelle-West hier. Toch is Schollevaar niet meer een 'echte' bondsgemeente, met de liturgische kenmerken daarvan, en waar ook alleen bonders voorgaan. De gemeente is duidelijk veranderd. Dat is gewoon zo.”

Van Loon: „Ik ben zowel lid van de Gereformeerde Bond als van de Confessionele Vereniging en ben tegelijkertijd bestuurslid van de Evangelische Alliantie. Alles wat orthodox en rechtstreeks op de Bijbel wil teruggaan, steun ik. En wel met een belangrijk doel: kerkzijn in en voor deze wijk.”