Een nieuwe kerk voor Ninevé

De Armeens-orthodoxe kerk van Mosul reageerde een paar weken geleden zeer verbaasd en dankbaar toen het oude verzoek opeens gehonoreerd werd. Er is echter ook een schaduwzijde. Het feit dat de kerkleden plotseling een nieuw kerkgebouw mogen bouwen, stelt hen wel voor een groot financieel probleem.

De huidige Armeense kerk in Mosul werd in 1857 gebouwd door de toenmalige christelijke gemeenschap, die slechts uit een vijftiental gezinnen bestond. Na de massamoord in Turkije op de Armeniërs, in 1915, is de Armeense gemeenschap in Mosul gegroeid door de stroom vluchtelingen uit Turkije.

Te klein
De Armeense kerk van Mosul bestaat momenteel uit ongeveer 2000 (vaak werkloze) leden. Het betreft ongeveer 250 gezinnen, die elk tussen de vier en de twaalf leden tellen. Het huidige kerkgebouw bevindt zich in het oude deel van de stad en is eigenlijk te klein voor de Armeense gemeenschap.

De Armeens-Orthodoxe Kerk behoort tot de oosters-orthodoxe kerkenfamilie. Hun theologen zijn bekend met de liturgie van Johannes Chrysostomus, die bekendstond als kanselredenaar.

Armenië heeft in 301 als eerste land ter wereld het christendom als staatsgodsdienst geaccepteerd. Kerkleider Karekine II is de ”Katholikos van alle Armeniërs.” Hij rekent bijvoorbeeld paus Shenouda van de Egyptische Koptische Kerk tot zijn collega's.

Actie
In Europa is nu een actie op gang gekomen onder Armeense geloofsgenoten om te helpen de nieuwbouw van de kerk re realiseren. Ook in Nederland lopen de Iraakse christenen warm voor de actie. Maar Iraakse bewoners van asielzoekerscentra hebben zelf nauwelijks een cent op zak. Ook Irakezen die nog maar pas een permanente verblijfsvergunning hebben, hebben nog weinig financiële armslag, ondanks het feit dat velen hoger opgeleid zijn en vaak direct werk hebben als ze over de juiste status beschikken.

Uiteindelijk gaat het om een half miljoen gulden. Daarvoor staat er dan een flinke kerk met bijzalen en bijbehorende pastorie. Irak wordt getroffen door een internationale boycot. Die treft allereerst de allerarmsten. De Armeense kerk in Mosul telt veel werklozen en mensen met een gering inkomen, aldus Benjamin Jahola, die tijdelijk als Nederlandse woordvoerder van de Iraakse christenen optreedt.

„Vorig jaar bezocht de gouverneur –hij is ook vooraanstaand lid van de regerende Baath-partij– van de provincie traditioneel de paasviering van onze kerk. Hij vroeg na afloop aan de kerkenraad of er nog wensen leefden en of er problemen waren. Toen vonden we vrijmoedigheid om te wijzen op het verzoek een nieuwe kerk te bouwen, want onze oude kerk kon maar een krappe honderd mensen bergen. Na dit verzoek hebben we toestemming gekregen om een nieuwe kerk te bouwen.”

Begraafplaats
De oude kerk laat zich niet verkopen, mede omdat de oude en nog steeds door christenen gebruikte begraafplaats er omheen ligt. Bovendien zijn er in de Iraakse wet beperkingen aangegeven bij de verkoop van eigendom van christenen. De kerk moet het pand wel behouden en wil er nu afzonderlijke bijeenkomsten houden.

Omdat de kerk in de loop der jaren veel intellectuelen –en daarmee vaak rijkere mensen– kwijtraakte, is de bouw van de nieuwe kerk, ondanks alle blijdschap, een probleem. Er zijn inmiddels wel een tekening en een maquette. Er zijn ook plannen om werkloze leden van de kerk bij de bouw in te schakelen. „Maar velen zijn oud en gebrekkig en doen een beroep op onze diaconie. Er zijn ook heel wat gehandicapten onder hen. Dertig van de 250 gezinnen leven vrijwel geheel van wat de medekerkleden opbrengen. De meeste mannen uit die gezinnen kunnen gewoon niet helpen.”

Irak wordt momenteel geteisterd door een soort permanente hittegolf. De temperaturen komen veelal boven de 40 graden uit. Alleen de zeer sterken houden het werken dan vol. Bovendien is door de hitte en de droogte al drie jaar lang de oogst mislukt.

De kerk werkt nu een plan uit om de bouwkosten te beperken. Daarbij zullen zo veel mogelijk eigen mensen worden ingeschakeld. Ook voorziet de kerk geen enkel probleem met het overmaken van geld vanuit het buitenland. „Ons land schreeuwt om deviezen.”

Opleiding
De Armeense kerk beschikt over een beperkt aantal predikanten. Behalve in Mosul is er een in Basra en in de stad Bagdad zijn er wel vier. De theologische opleiding heeft in eerste instantie plaats in Bagdad. Om hun studie af te ronden, moeten de voorgangers naar Armenië. Willen ze een dissertatie schrijven, dan gaan ze naar Engeland of een ander Europees land.

Het onderwijs aan de jeugd heeft vooral plaats op de zondagsscholen, die gehouden worden na de diensten. Het lukt de kerk, mede doordat zij over een oude autobus beschikt, om veel jongeren bij de kerk te betrekken.

Met verwachting kijkt de kerk van Mosul in Irak uit naar fondsen om de kerk en de pastorie te kunnen bouwen.