Janmaat overweegt opheffing CD

De druiven waren gisteravond zuur voor Janmaat. In een Haags restaurant verwerkte hij met een paar getrouwen de zware klap die de kiezers hem hebben toegebracht. Een cameraploeg van de NOS wist hem op te sporen en vroeg om een reactie. En daar had hij nu net geen zin in, want Janmaat is van mening dat juist de media, die hem stelselmatig hebben genegeerd, de oorzaak van zijn verlies zijn. De soms wat opvliegerige Janmaat verwijderde de cameraploeg met harde hand van zijn tafeltje. Een ober, nota bene van niet-Nederlandse afkomst, moest erger voorkomen.

Later gisteravond wilde Janmaat wel reageren. Hij spuwde zijn gal uit over de journalisten die zijn partij als een criminele organisatie hebben neergezet. Het gevolg van zijn vertrek zal slechts zijn dat de problemen die werkelijk in de Nederlandse samenleving spelen, niet meer aan de orde worden gesteld, aldus Janmaat. Het land, voorspelde hij, zal door „een miljoen asielzoekers” worden overspoeld.

Kieswet
Wat Janmaat echt de das heeft omgedaan, is vooral de aangescherpte nieuwe Kieswet. Daardoor had hij meer handtekeningen van burgers nodig dan voorheen om zich in alle districten te kunnen kandideren. De CD 'kocht' handtekeningen in ruil voor heroïne en bier. En omdat een partij die wegens discriminatie is veroordeeld geen zendtijd en subsidies meer krijgt, werd de armslag van de Centrumdemocraten steeds kleiner.

Janmaat zinspeelde gisteravond direct al op opheffing van de partij, om mogelijk vervolgens met een nieuwe organisatie op de proppen te komen. „Misschien is het beter om straks een nieuwe organisatie naar voren te schuiven die nog onbesmet is”.

Het is overigens niet voor het eerst dat Janmaat door de kiezers de deur van het parlement wordt gewezen. Hij drong in september 1982 voor het eerst door tot de Tweede Kamer. Namens de Centrumpartij vormde hij toen een eenmansfractie. Na interne partijruzie richtte hij de Centrumdemocraten op. Bij de kamerverkiezingen van mei 1986 was het niettemin afgelopen.

Drie jaar later, in september 1989, maakte Janmaat zijn comeback in het parlement, wederom als eenling. Bij de daaropvolgende verkiezingen van mei 1994 verdriedubbelde de CD-fractie. Janmaat kreeg in de kamerbankjes gezelschap van zijn latere echtgenote, Schuurman, en de eind vorig jaar overleden Zonneveld.

De nederlaag van Janmaat (inmiddels 63 jaar) is de zoveelste tegenslag in een leven vol mislukkingen en frustraties. Johannes Gerardus Hendrikus Janmaat groeide op in een 'fijn' rooms-katholiek gezin met negen kinderen. Hij doorliep de hbs en ging naar de TH in Delft om vliegenier te worden. Door zijn slechte ogen was dat echter onmogelijk. Na twee jaar moet hij zijn studie opgeven. Zijn vader, distributeur van leesportefeuilles, kan de studiekosten niet meer opbrengen en Janmaat moet aan het werk.

Niet serieus genomen
Hij is een tijdje boekhouder, werkt als arbeider in Duitsland en voert vanaf 1964 met twee van zijn broers de directie van een meubelfabriekje. Dat bedrijf brandt echter na een paar jaar al af. Hij gaat dan alsnog studeren, politicologie in Amsterdam, studeert af met een scriptie waarvoor hij een 6– krijgt en wordt, vanaf 1973, leraar maatschappijleer.

Inmiddels is hij ook politiek actief geworden. Verontruste ouders dringen aan op zijn vertrek. Dat volgt in 1984, wanneer hij ook al lid is van de Tweede Kamer voor de CP.

Ruim tien jaar heeft Janmaat het kamerlidmaatschap vervuld. Hij wordt genegeerd, door zijn collega's en door de media. Die berichten alleen over incidenten, eind vorig jaar bijvoorbeeld nog. Janmaat weigerde toen zijn bijdrage aan de algemene beschouwingen te leveren. Reden: de zaal was nagenoeg leeg, zelfs de meeste ministers vatten zijn speech op als een welkome aanleiding om een kopje koffie te gaan drinken. Janmaat voelde zich niet serieus genomen en beende driftig richting uitgang.