RPF wint stemmen, SGP zetel

De SGP-kamerfractie telt straks weer drie “geachte afgevaardigden”. Dat mr. C. G. van der Staaij straks plaats mag nemen op een van de blauwe stoelen in de vergaderzaal van de Tweede Kamer, houdt verband met de restzetelverdeling. Gerekend in absolute stemmen nam de aanhang van de SGP vergeleken met 1994 niet toe maar af. Haalde de partij in dat jaar nog 155.251 stemmen, gisteren waren dat er 153.153. Procentueel nam het aantal SGP-kiezers toe van 1,7 procent vier jaar geleden naar 1,8 procent nu.

Eigen kracht
De RPF daarentegen groeide van 158.705 stemmen in 1994 naar 175.370 stemmen nu. Deze partij zag haar procentuele aandeel in het kiezersbestand stijgen van 1,8 tot 2,0 procent. In tegenstelling tot vier jaar geleden heeft de partij haar drie zetels nu op eigen kracht gewonnen. Vanwege de lijstcombinatie is de winst van de RPF echter ten goede gekomen aan de SGP. Zo ontstaat de merkwaardige paradox, die echter al door velen als een reële mogelijkheid was voorzien, dat de partij die stemmen wint in zetels gelijk blijft en de partij die stemmen verliest in zetels vooruitgaat.

Bij het ter perse gaan van de verkiezingseditie van deze krant, vannacht om 1.30 uur, gingen de rekenmeesters van het ANP er nog van uit dat de betreffende restzetel aan de VVD zou toevallen. Op dat moment was meer dan 98 procent van de stemmen geteld en moesten de uitslagen van nog slechts een vijftal gemeenten binnenkomen. De gemeente die uiteindelijk als laatste haar cijfers kon presenteren, was Aalten.

Fouten
Toch was het niet deze gemeente die de SGP aan haar derde zetel hielp. Vergelijking van gegevens wijst uit dat in de totaalberekening van de verkiezingsuitslag aanvankelijk enkele fouten zijn gemaakt. Meldde deze krant vanmorgen nog dat de SGP 151.035 stemmen had gehaald, latere tellingen gaven aan dat het juiste getal 153.153 staatkundig gereformeerde stemmen is. Dat aantal was alleen al voldoende om de VVD de wind uit de zeilen te nemen.

Opvallend aan de verkiezingsuitslag is dat de RPF weliswaar een mooie winst heeft geboekt van meer dan 16.000 stemmen, maar dat de verwachte doorbraak in evangelische hoek niet heeft plaatsgehad. De RPF heeft tijdens deze campagne steeds gehoopt dat een groot deel van de evangelischen die tot nu toe om principiële redenen niet naar de stembus gingen, dit keer wel zou stemmen. In het gunstigste geval had dit de RPF, aldus Van Dijke en anderen, twee zetels winst op kunnen leveren.

Hervormden
Opmerkelijk is verder dat de RPF voornamelijk op die plaatsen winst heeft geboekt waar die winst gehaald kon worden in hervormd-gereformeerde kring. Het ligt voor de hand dat in die plaatsen de gewonnen stemmen veroverd zullen zijn op hetzij CDA hetzij SGP.

Het GPV heeft in vergelijking met de vorige kamerverkiezingen meer dan 10.000 stemmen verloren. De partij zakte van 119.158 stemmen in 1994 naar 108.625 stemmen nu. Het percentage kiezers dat de partij aan zich wist te binden, zakte van 1,3 naar 1,2 procent. De zeer intensieve campagne van Schutte en de zijnen –geen enkele partij verstuurde zoveel persberichten als het GPV– heeft zo bezien niet mogen baten. De 'verloving' met de RPF lijkt de partij eerder stemmen te hebben gekost dan dat ze wat heeft opgeleverd.

Zowel GPV als RPF is met name in Brabant en Limburg sterk teruggelopen. De vooral in deze streken actieve Katholieke Politieke Partij (KPP), die weliwaar geen kamerzetel behaalde, zal aan dit verlies zeker hebben bijgedragen.

Niet gunstig
Hoewel de lijstcombinatie van RPF, SGP en GPV nu gestegen is van zeven naar acht zetels, is na de verkiezingsuitslag van gisteren het totaalbeeld voor de christelijke politiek in Nederland niet gunstig. Zes of misschien wel zeven zetels verlies voor het CDA worden verhoudingsgewijs nauwelijks gecompenseerd door de winst bij de RPF, in feite toch de enige christelijke partij die in absolute stemmen en in percentages vooruit is gegaan. GPV en SGP liepen in meerdere of mindere mate terug. Van der Vlies wil de komende tijd dan ook „gaan bezien in welke plaatsen de SGP teruggelopen is en hoe dat komt. Maar op dit moment overheerst duidelijk de dankbaarheid”.