„Mam, ik wil piloot worden”

De fraai beschilderde F-16 komt laag over, trekt opeens een snelle bocht naar links en stuift dan bijna loodrecht omhoog. De herrie is niet van de lucht. Met de handen boven de ogen tuurt een groep jongeren, liggend in het gras, naar het toestel. Opeens dwarrelt de kist om zijn as draaiend uit de wolken. Net boven de baan trekt de vlieger het toestel weer recht. Nog een rondje boven het veld en de J-016 eindigt met bolle remparachute net voor de groep jongeren.

Even later, op de ”flight-line”, staan met name de jongens likkebaardend bij de F-16. De piloot, kapitein Richard ”Tomba” Buijs, mag zich verheugen in de interesse van de dames. „Door de keuring heenkomen is een, de opleiding is twee”, houdt hij de jongeren voor. „Belangrijk is een stukje overtuiging. Weet absoluut wat je wilt. Je moet je er helemaal voor in willen zetten.”

Bril
De Koninklijke Luchtmacht zoekt mannen en vrouwen die opgeleid willen worden tot officier-vlieger en willen vliegen op de F-16 of een van de helikopters. Dat zijn de Cougar- en Chinook-transporthelikopters en de robuuste Apache-gevechtshelikopter, bijgenaamd de vliegende tank. Volgens majoor Rob Schmidt, hoofd van de sectie werving, kan de luchtmacht per jaar 45 tot vijftig nieuwe vliegers gebruiken. „Om die te krijgen, moeten 4500 jongeren zich melden. De ervaring leert dat een op de negentig kandidaten daadwerkelijk in de cockpit komt.”

Wie de Nederlandse nationaliteit heeft (of bereid is die aan te vragen), een diploma havo, vwo of hbo –alle met wiskunde– bezit en tussen de 17 en de 27 jaar oud is, kan zich melden. O ja, de lengte is minimaal 1,63 meter en maximaal 1,93 meter. Anders pas je niet in de cockpit. De keuringseisen zijn streng, de selectie is pittig. Tijdens de psychologische, medische en fysieke tests kan niemand iets verborgen houden. Standaard is onder andere een test die moet uitmaken of iemand een rugbelasting tot negen keer de zwaartekracht kan verdragen. Man of vrouw maakt niet uit. De luchtmacht kent op dit moment twee vrouwelijke F-16-vliegers en enkele dames aan de stuurknuppel van een helikopter.

Brildragers kunnen sinds kort op de Chinook en de Cougar vliegen. Wie z'n gezichtsvermogen wil testen kan terecht op internet ( www.airpower.nl). Eén keer per jaar nodigt de luchtmacht honderden jongeren uit om op een vliegbasis langs te komen. Zij die informatie aanvroegen of op een andere manier interesse toonden, zijn welkom. Het mes snijdt aan twee kanten: de jeugd krijgt de kans binnen de hekken van een luchtmachtbasis te kijken, de luchtmacht selecteert piloten.

Gaaf
Jente Kamphuis (17) uit Zoetermeer geniet van de luchtshow op Volkel. „Spectaculair.” Nu staat hij oog in oog met de F-16 van kapitein Buijs. „Echt gaaf.” Zijn even oude vriend en plaatsgenoot David van Langeveld kijkt sip voor zich uit. „Ik wil vlieger worden maar ben waarschijnlijk te lang. Ik word 1,97 en je mag maar 1,93 zijn.” Je carrière mislopen op slechts 4 centimeter...

Jente gaat ervoor. Hij zit in 5 vwo en al is de weg naar de cockpit nog lang en zonder twijfel geplaveid met teleurstellingen, zegt hij: „Hier heb ik mijn zinnen op gezet.” De 18-jarige Peter-Paul van Beekum uit Alkmaar wist al vroeg wat hij wilde. „Mam, ik wil piloot worden, zei ik toen ik nog maar net kon praten.” Eerst stuntpiloot, maar later ging de interesse meer uit naar de straaljagers. „Lekker hard.” De lange opleiding en het veel van huis zijn vindt Peter-Paul geen bezwaar. „Eigenlijk wil ik bij de Amerikaanse luchtmacht in dienst zien te komen. Mijn vriendin wil wel mee.”

De blonde Babs Fredrix (17) uit Roosendaal is een van de weinige vrouwelijke scholieren op Volkel. Ze zit in 4 havo en wil vlieger op een helikopter worden, het liefst de Apache. „Dat stilhangen in de lucht lijkt me tof.” Een F-16 vindt Babs „te eng. Die gaat veel te snel.” Het willen vliegen heeft Babs niet van een vreemde. Haar vader hangt regelmatig aan een parachute. „Mijn moeder had liever dat ik iets anders, iets rustigers zou gaan doen.”

Ze is niet bang dat ze als vrouw in een wereld vol mannen terechtkomt. „Soms ben ik wel bang dat er mannen zijn die je vrouwzijn niet accepteren.”

Brug
Weinig jongeren bekommeren zich om het feit dat de F-16 een vliegend wapenplatform is waarmee tegenstanders letterlijk uit de lucht kunnen worden geschoten. Pure realiteit. Op de eerste dag van de Kosovo-crisis, in maart 1999, schoot de piloot van een Nederlandse F-16 een Servische Mig neer. „Oorlog?” kijkt Peter-Paul. „Als het moet dan moet het.”

Stel, er lopen kinderen op een brug juist op het moment dat jij hem op moet blazen. Wat dan? Babs Fredrix denkt even na. „Het hoort bij je werk. Gedachten op nul en orders volgen.”

Zij die vlieger willen worden, moeten zich realiseren dat ze uitgezonden kunnen worden, zegt kapitein Buijs (32). Hij vliegt al acht jaar op een F-16, maakte de conflicten in Bosnië en Kosovo mee. „Op zo'n moment is het geen acht-tot-vijfbaan en zit je midden in een oorlog. Er zijn zeker ogenblikken dat je het niet meer ziet zitten maar toch zeg ik dan: vol blijven houden.”