Computer als bestrijder
van eenzaamheid

Het prikbord van St. Joris hangt vol. Kleurrijke A4-tjes roepen op de honderdste verjaardag van een bewoner mee te vieren en de bingo bij te wonen. Een wit vel met een tekening van een man achter een computer trekt de aandacht. In de tekst wordt familieleden van bewoners gevraagd via st.joris.internetcafe@chello.nl een mailtje naar opa, oma, vader of moeder te sturen. Dit moet bewoners van het zorgcentrum prikkelen om achter de computer te kruipen.

H. C. de Bresser hoeft niet gestimuleerd te worden. In zijn aanleunwoning heeft de voormalig onderwijzer twee computers staan. „Ik gebruik ze vooral voor spelletjes.” Inmiddels heeft De Bresser in zijn woonplaats een internetcursus gevolgd. Hij kan zich niet goed herinneren wat hij allemaal op het scherm langs zag komen. „Ik vergeet veel. Ik heb informatie over het koninklijk huis bekeken en een reis van Oirschot naar Maastricht gedaan.”

De oud-onderwijzer is van plan dagelijks zijn gezicht in het nieuwe café te laten zien. „Het is toch interessant dat een klein kastje zoveel kan. Ik wil graag bij de tijd blijven zolang dat nog kan. Ik ben immers nog niet uitgeblust. Vroeger toen ik onderwijzer was, had ik veel contacten en las ik tijdschriften. Tegenwoordig doe ik vooral boodschappen voor bewoners van St. Joris. Internet neemt een stukje eenzaamheid weg. Ik wil bijvoorbeeld gaan mailen met neven en nichten, met mensen die ik nog uit het klooster ken.”

@penstaartjes
Zorgcentrum St. Joris doet mee aan het project ”Internetten in zorgcentra”. Doel hiervan is in 48 woonzorgcentra internetcafé's voor ouderen op te zetten. Aan ”Internetten in zorgcentra” werd het onderzoek ”Ouderen en @penstaartjes” gekoppeld. De resultaten hiervan zijn gisteren tijdens de opening van het café in Oirschot gepresenteerd. Op basis van interviews met ouderen en begeleiders die internetles geven, is nagegaan hoe ouderen in woonzorgcentra internetgebruikers worden.

Het blijkt dat vooral sociale overwegingen ouderen motiveren om zich in de materie te verdiepen. Ze horen om zich heen veel over de computer. De aanwezigheid van computers binnen een zorgcentrum blijkt hen te stimuleren om kennis met dit medium te maken. De meeste geïnterviewden gaven aan het werken met een computer minder moeilijk te vinden dan ze dachten.

De onderzoekers onderscheiden drie groepen gebruikers. De eerste groep wil actief verder gaan en ziet internet als een mooi tijdverdrijf. Een tweede groep geeft aan de computer vooral voor e-mail en spelletjes te gebruiken. De laatste groep vindt het leuk te weten wat internet is, maar zal na de cursus waarschijnlijk afhaken. De onderzoekers stellen in hun aanbevelingen onder meer dat alle woonzorgcentra een internetcafé moeten krijgen, dat gratis internet en introductielessen onmisbaar zijn, en dat de familie zoveel mogelijk bij het proces moet worden betrokken.

Ontmoetingscentrum
Marie-José Kroot, beleidsmedewerker van St. Joris, vindt een internetcafé geen overbodige luxe. „We zien het als een ontmoetingscentrum waar bewoners computeren, koffie drinken, een praatje met elkaar maken en in de leeshoek een krant doornemen. Bewust is het internetcafé daarom op een centrale plek in een gang naast de lift gesitueerd. Het is dagelijks open. 's Morgens en 's middags zijn twee vrijwilligers aanwezig om ouderen wegwijs te maken. Bewoners kunnen één maand gratis internetten. Daarna mogen ze voor 12,50 gulden per maand lid worden van de internetvereniging.”

Ook 55-plussers uit Oirschot zijn welkom in het internetcafé. „Daarmee hopen we de integratie tussen bewoners van St. Joris en ouderen uit het dorp te bevorderen.” Volgens de beleidsmedewerker tonen vooral bewoners van aanleunwoningen interesse. „Toch merken we bij anderen steeds meer nieuwsgierigheid. Met de stelling dat we ouderen niet meer met de nieuwe media lastig moeten vallen, ben ik het oneens. Internetten kan een zinvolle dagvulling zijn. Eenzaamheid in zorgcentra is immers groot. Achter de computer kunnen bewoners mailen met hun kinderen en hun kleinkinderen. Ik hoop op termijn een scanner te plaatsen, zodat ook foto's verstuurd kunnen worden.

Via internet kunnen ouderen deelnemen aan praatgroepen of schaken met iemand uit de Verenigde Staten. We zijn van plan themamiddagen te organiseren. Mensen met dezelfde interesse kunnen dan bijvoorbeeld een stamboom uitpluizen of zoeken naar de waarde van postzegels.”

Het café in St. Joris biedt open internet. De beleidsmedewerker weet van de rommel die zich via de elektronische snelweg aandient. „Vieze plaatjes schrikken ouderen af. Onze afspraak is dat gebruikers elkaar geen overlast bezorgen. Tegelijkertijd doen we een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van de ouderen. Wil iemand midden in de nacht onsmakelijke sites bekijken, dan is dat zijn zaak.”

Belofte
Mevrouw N. Stegers (62) is vrijwilliger in het internetcafé. „Mijn man computerde veel. Kort voor zijn overlijden moest ik hem twee dingen beloven. Dat ik zou blijven wandelen en zou gaan computeren. Het eerste lukt niet meer omdat mijn knieën problemen geven. De laatste belofte heb ik ingelost. Internet prikkelt mijn nieuwsgierigheid. Niet dat ik het altijd makkelijk of leuk vind, want het is irritant wanneer de computer vastloopt of als ik niet weet hoe ik verder moet.”

De kleinkinderen van mevrouw Stegers vinden het prachtig dat hun oma thuis raakt op de computer. „Ik wil actief deelnemen aan de samenleving, mee kunnen praten.” De weduwe denkt internet vooral te gebruiken voor het mailen met (klein)kinderen en voor het verzamelen van informatie. Chatten, kletsen via de computer, vindt ze flauwekul. Troep zal ze zoveel mogelijk omzeilen. „Pas kwam ik op de televisie ongewild bij een seksprogramma terecht. Dan gaat de knop gelijk uit.”