Honden moeten
blaffen in Rome

Vorige week maakte hij het bont. Hij schilderde de islamitische religie af als een „minderwaardige” cultuur, ondergeschikt aan die van het superieure Westen. Om zijn uitspraken trekt hij het boetekleed aan, iets wat hij overigens vrij gemakkelijk doet. Hij zal zich trouwens meteen hebben gerealiseerd dat de Saudische financier Al Waleed zitting heeft in zijn (!) media-imperium Mediaset.

Toen hij zich tegenover het parlement moest verantwoorden, maakte Berlusconi er op zijn pathetische manier een vraagstelling van. „Wilt u kiezen tussen de grote democratie Amerika en de gewelddadige theocratie die vrouwen het zwijgen oplegt en van mannen scheidt en die terreur predikt in naam van een religie?”

Ongetwijfeld zei Berlusconi de eerste keer iets hardop wat velen alleen maar denken. Dat kostte hem bijna de kop. De tweede keer ging hij de vergelijking scheeftrekken. Aan Amerika ontbreekt als grote democratie ook het nodige. Verder hoeft een theocratie niet per se zo gewelddadig te zijn als de Afghaanse. Berlusconi trok de zaken tot in het extreme door en wist te bereiken dat alles met een sisser afliep.

Berlusconi is iemand van extremen. Behalve een extreme macht op gebied van de media begeert hij die te combineren met extreme politieke macht. Daarin lijkt hij aardig te slagen. Bovendien is hij een mens die er extreme opvattingen op nahoudt, die hij meestal keurig verpakt. Merkwaardigerwijs was dat allang bekend in Europa toen hij dit jaar voor de tweede keer premier werd (de eerste keer was in 1994 en hield hij het niet langer dan een halfjaar vol). Zelfs de Unie ging met twee maten meten. Toen nog geen twee jaar geleden in Oostenrijk de rechtse populist Haider aan de macht kwam via democratische verkiezingen, ging zij over tot een boycot. Je zou verwachten dat Brussel hetzelfde zou doen toen Berlusconi premier werd. Echter niets van dat alles. Met de meest grote vanzelfsprekendheid nam Berlusconi op het Romeinse pluche plaats. Terwijl de opvattingen van Berlusconi en Haider in principe niet eens zo veel verschillen. Beiden zijn rechtse rakkers en in extremiteiten doen ze au fond niet eens veel onder voor de fundamentalistische Taliban.

Het Duitse weekblad Die Zeit bracht vorige week een analyse over de honderd eerste regeringsdagen van Berlusconi – hij houdt het langer vol dan de vorige keer. De man blijkt na zijn aantreden als premier van een van de G-8-landen nog niet veel van zijn beloften te hebben ingelost. Het belasting-, arbeids- en pensioenparadijs dat hij in het vooruitzicht stelde, laat op zich wachten. Vorige week kwam de premier in opspraak toen zijn regering voorstelde om de aanpak van boekhoudkundige fraude, waarvan Berlusconi in de zogenaamde Medusa-zaak beschuldigd werd, voor een deel uit het Wetboek van Strafrecht te halen. Als het aan Berlusconi ligt, worden financiële delicten tot schone kunsten verheven.

Oppositiepoliticus Nando dalla Chiesa stelde daarom heel serieus voor Berlusconi en een aantal kornuiten dan maar volledige immuniteit te verlenen. Daarmee kan dan worden voorkomen dat hij het hele Italiaanse rechtsbestel naar de knoppen helpt en de burger opzadelt met iets wat de naam rechtsstaat onwaardig is.

Het probleem waar Berlusconi ten diepste mee kampt, is natuurlijk de belangenverstrengeling tussen zijn media-imperium en zijn politieke ambt. Wil hij zijn ambt integer en geloofwaardig uitoefenen, dan zal hij moeten afzien van zijn economische ambities. Een minister-president kan zijn functie niet combineren met dat van het mediamagnaatschap.

Om kritische stemmen te sussen, stelde Berlusconi al voor zijn verkiezing voor dat hij zich van zijn onderneming zou scheiden. Ook hier ging Berlusconi radicaal de mist in. Hij stelde vervolgens een halfslachtige oplossing voor in de vorm van een raad van drie wijze mannen die de gang van zaken evalueert en aan de bel trekt als het misgaat. Het behoeft geen betoog dat Il Calaviere deze mannen snel voor zich kan innemen met een paar douceurtjes.

Tot dusver trok Berlusconi aan het langste eind. Dat gold ook in de Medusa-zaak, een van de processen die het Italiaanse openbaar ministerie begin jaren negentig aanspande in het kader van Operatie Schone Handen, waarbij een groot aantal corruptiezaken waarbij politici betrokken zouden zijn voor de rechter werd gebracht. Berlusconi hield altijd vol dat de rechtszaken tegen hem een politiek karakter hebben en werd vrijgesproken. Dit gebeurde met hulp van een aantal notoire advocaten die met Berlusconi zijn bevriend en hem loyaal zijn: Gaetano Pecorella, Niccolo Ghedini, Cesare Previti.

De nieuwe Italiaanse regering, zo wordt algemeen al geklaagd, lijkt niet genegen misdaad met betrekking tot frauduleuze handelingen te bestrijden. Daarom is een nieuwe wet over Zwitsers-Italiaanse samenwerking met betrekking tot financiële misdaad sinds Berlusconi premier is, nog steeds hangende. In het grensgebied van de Alpen naar Berlusconi's kloppende hart in Milaan gebeurt nogal het een en ander wat het daglicht niet kan verdragen en de premier wil dat het liefst zo houden. Het zou jammer zijn als de nieuwe wet Italië ontslaat van de verplichting om met andere landen samen te werken om bijvoorbeeld op die wijze het financiële netwerk al-Qaida van Osama bin Laden te ontmantelen.

Het valt daarom te hopen dat de honden in Rome luid gaan blaffen alvorens Berlusconi de staat schaamteloos naar zijn eigen model heeft gekneed.

Marie van Beijnum