Van werkende moeder
naar huisvrouw

De maatschappij oefent een enorme druk uit op gezinnen. De samenleving 'dwingt' tot tal van activiteiten, trekt de vaders en inmiddels ook de moeders uit de gezinnen. Kinderen pressen klasgenoten tot materialistisch gedrag. In een viertal artikelen reageren mensen uit de praktijk op deze druk. Vandaag de laatste aflevering. De overschakeling van werkende moeder naar huisvrouw was voor drs. Peti van Maldegem-Luteijn een complete heroriëntering, schrijft ze.

Hoe ervaar ik, als moeder, de druk van de maatschappij anno 2001? Ben ik de regelende moeder, zoals de huidige generatie moeders wordt getypeerd? Of hebben wij moeders van nu ook nog iets van de typering die onze moeders kregen? In de jaren zestig de zichzelf opofferende moeder, met het gezin als natuurlijke bestemming, waarin het kind gevormd moest worden tot een goed en nuttig lid van de maatschappij. In de jaren zeventig de opvoedende moeder die al dan niet met behulp van deskundigen en veel gepraat haar kind moest opvoeden tot een vrij en zelfstandig mens. In de jaren tachtig de zich ontplooiende moeder die bewust voor het moederschap koos, waardoor de opvoeding min af meer vanzelf ging door de hechte band tussen moeder en kind, waar een ieder van genoot. Kortom, kent elke tijd, elke maatschappij haar eigen type moeder? Kan een christen daarin meegaan?

Samen opvoeden
Als dochter van een moeder uit de jaren zestig heb ik erover nagedacht hoe ik mij als vrouw en moeder op mocht stellen in mijn tijd. Een tijd die een minder vanzelfsprekende en eenduidige rolpatroonverdeling had dan die in mijn jeugd en waarin sluipenderwijs het werken van de moeder ook in de gereformeerde gezindte doordrong. Na grondige bijbelstudie met anderen ben ik tot de overtuiging gekomen dat rolpatroonverdelingen voor christenen per tijd kunnen en mogen verschillen. Vast staat dat man en vrouw samen de scheppingsopdracht gekregen hebben om de aarde te bebouwen en te bewaren en daarbij kinderen (op) te voeden. De randvoorwaarden waarbinnen dat mag gebeuren zijn ook duidelijk: tijd voor God (samenvatting van de eerste tafel van de wet), tijd voor de naaste en jezelf (samenvatting van tweede tafel) en gebruik maken van je talenten. Dit betekent zowel vrijheid als begrenzing. Er zijn dan ook, naast het zogenaamde traditionele rollenpatroon van man als kostwinner en vrouw thuis voor de kinderen, andere varianten mogelijk.

Tot nu toe heb ik twee varianten uit mogen proberen: die van de werkende moeder en die van de traditionele huisvrouw.

Regelende moeder
Heerlijk was het om parttime te mogen werken, mijn talenten te mogen besteden, in mijn werk èn gezin. Van alles was en kon er geregeld en georganiseerd worden – de regelende moeder! De omstandigheden waren gunstig: goede gezondheid, uitstekende oppas thuis door (groot)ouders en een intens leuke baan in het middelbaar onderwijs met ook nog een goed salaris. Iedereen genoot, ons kind niet in het minst. Toen bleek dat er in de buurt geen kinderen waren om mee te spelen is er een christelijke peuterspeelzaal opgericht. Let wel, niet ter ontlasting van de (werkende) moeder, maar vóór het kind.

De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat bij mij, moeder van rond de veertig, de reserves langzamerhand werden aangetast. Meerdere en opgroeiende kleine kinderen, miskramen en onderwijsvernieuwingen eisten sluipenderwijs veel energie. De ziekte van de jongste en later ook de oudste en het verlies van oppas stelden mij voor een keus. Ik heb toen gekozen voor mijn meest nabije naaste: mijn kinderen. Voor een zich mogen ontplooiende (jaren zeventig), zelfstandige (jaren tachtig) en graag regelende (jaren negentig) vrouw was die keuze best moeilijk. Thuiszitten –nu bijna twee jaar– leverde zowel positieve als negatieve ervaringen op.

Terrein terugwinnen
De positieve ervaringen: 1. Het heeft mogelijk een burn-out voorkomen. Ik heb tijd gekregen om bij te komen en heb nu tijd! Anderen kennelijk niet meer. De meesten in onze wijk vertrekken 's morgens vroeg naar hun werk, al of niet met de kinderen in de auto. Het is stil op straat. 2. Het deed mij herbezinnen op wie ik nu eigenlijk was als mens zonder ”overvolle” agenda. 3. Het heeft mij ook doen inzien dat ik begonnen was de consequente lijn in de opvoeding wat te verliezen. Ik had niet altijd evenveel tijd om te wachten tot aan een tot mijn dochtertje gericht verzoek voldaan werd. Als de deur dicht gedaan moest worden, ging mij dat niet snel genoeg. Dus deed ik dat maar even zelf. Resultaat: Ze ging minder direct gehoorzamen, want kennelijk deed ik toch zelf wat ik van haar vroeg. Ik moest met enige moeite verloren terrein weer terugwinnen. 4. Het heeft mij ook de mogelijkheid gegeven om mij volledig aan mijn kinderen te wijden, hen zelf te begeleiden in hun hele ontwikkeling (bij ons dan momenteel met name de gezondheid!).

Beetje ”depri”
De negatieve ervaringen van het thuiszitten. 1. Het ”alleen maar” moeder-zijn van jonge kinderen ervaar ik vaak als een zelfverloochenend bestaan. Kinderen kunnen je helemaal voor zichzelf opeisen. Er volgt dan niet altijd de gewenste waardering, die ik in mijn baan wel had. 2. Ook het niet meer actief in de maatschappij meedraaien geeft het gevoel wat buiten het leven te staan. Vrijwilligerswerk behoort niet altijd tot de mogelijkheden. Ook daarvoor moet je oppas hebben. Het lijkt dan opeens of bijna iedereen werkt of al een oppas(klein)kind heeft. 3. Het niet meer zelf verdienen van geld was ook een emotioneel moeilijke ervaring, na bijna twintig jaar lang economische zelfstandigheid.

De overschakeling van werkende moeder naar huisvrouw was een complete heroriëntering. Ze heeft er zelfs toe geleid dat ik een beetje ”depri” werd.

Oase
Als christenmoeder van twee kleine kinderen ervaar ik momenteel niet zo'n druk van de maatschappij. Aan het traject van kinderen naar zwemles èn diverse clubs èn catechisatie te brengen, ben ik nog niet toe. Ook zaken als internet, keuze van kleding, huiswerkbegeleiding enz. moeten nog komen.

Als beide kinderen naar school zijn sta ik weer voor een keuze. Als regelende, opvoedende, dienende en genietende christenmoeder weer aan de slag met Gods opdracht in gezin èn samenleving? Met mijn talenten terug in een baan? Of ....... misschien toch gewoon thuis als oase in een drukke samenleving met tijd voor anderen. In tintelende verwachting welke weg de Heere, bij leven en welzijn, voor mij zal openen, begin ik momenteel toch een beetje te genieten van het thuiszijn.

Luxe
Ik besef dat mijn keuze voor het 'even' gewoon thuismoeder zijn een luxe aan het worden is. Zeker voor de toekomstige generatie. In een vergrijzende samenleving zal het weer –net als vroeger– meer economisch noodzakelijk worden om naast je gezin te gaan werken, omdat je dan van één inkomen niet meer rond kunt komen. Als velen moeten gaan werken, wie past er dan nog op de kinderen?

Daar zal nu al over moeten worden nagedacht. Infrastructuren rondom de (eigen) christelijke gemeente zouden kunnen helpen om het christelijke gezin en met name de opvoeding van de kinderen in eigen hand en in stand te houden. Misschien dat de christelijke peuterspeelzaal van nu straks noodzakelijkerwijs uit zal moeten groeien tot een dagverblijf voor werkende christenmoeders uit de 1990-generatie.