In elk geval ethisch
verantwoord beleggen

Bent u christen en hebt u privé of als kerkgenootschap een positief besluit genomen te beleggen in aandelen, beleg dat in ieder geval ethisch of duurzaam verantwoord, schrijft Folkert van der Molen.

Ethisch of duurzaam beleggen is beleggen in alleen die beursgenoteerde ondernemingen die voldoen aan eisen op het gebied van ethisch, maatschappelijk verantwoord of duurzaam ondernemen. Ondernemingen die ook oog hebben voor de sociaal-ethische en milieuaspecten, naast natuurlijk de economische prestaties. Ethisch beleggen is al honderden jaren geleden ontstaan in de christelijke hoek. De quakers belegden bijvoorbeeld niet in ondernemingen die aan slavenarbeid deden of verdienden. Dit heeft zich in de Angelsaksische landen verder ontwikkeld. In de VS wordt nu bijvoorbeeld al 1 op de 8 dollar ethisch belegd. Al lang niet meer beperkt ethisch of duurzaam beleggen zich tot de christelijke groeperingen. Wel zijn gerenommeerde onderzoeksinstituten op dit gebied nog steeds van christelijke origine, zoals Eiris en ICCR.

Tien miljard
In Nederland oversteeg in het jaar 2000 de omvang van het duurzaam of ethisch belegde vermogen de 10 miljard gulden. Dit is dan inclusief de beleggingen en gespaarde bedragen in het kader van groen beleggen, vallend onder de fiscaal gunstige groenbeleggenregeling. Dit is nog maar iets meer dan 2 procent van het totaal in Nederland belegde en gespaarde vermogen. De groei zit er echter flink in. Grote institutionele beleggers zoals de pensioenfondsen ABP en PGGM hebben de eerste stappen in de richting van duurzaam beleggen gezet. Ook de vakcentrales CNV en FNV dringen erop aan bij hun leden, via hun zeggenschap in bedrijfs(tak)pensioenfondsen aan te dringen op duurzaam beleggen. De ASN Bank en Triodos Bank, de twee volledig 'ethische' banken in Nederland, laten jaarlijks fikse groeicijfers zien in balanstotaal en rendement. Ook grote banken als ING Postbank, Rabobank en ABN Amro zijn met specifiek duurzame beleggingsfondsen op de markt gekomen. De Vereniging van Beleggers in Duurzame Ontwikkeling (VBDO), waarbij duurzame beleggers zich kunnen aansluiten, krijgt volop de aandacht in de media. Ook bij bedrijven heeft duurzaam ondernemen volop de aandacht. Dit komt niet alleen door de kritischer houding van beleggers, maar ook door bijvoorbeeld het SER-advies ”De winst van waarden” en de kamerdebatten daarover. Ook andere belangengroeperingen dan alleen beleggers, zoals Amnesty en milieugroeperingen, roeren zich volop in het debat en prikkelen ondernemingen. Steeds meer ondernemingen gaan er dan ook toe over in jaarverslagen aandacht te besteden aan hun sociaal-ethische en milieuprestaties.

Kiezen
Ik ben van mening dat je, wanneer je als christen in aandelen belegt, nadrukkelijk aandacht dient te besteden aan de vraag in welke ondernemingen je dit doet. Daarbij moet je niet alleen kijken naar de financiële prestaties, maar ook naar de sociaal-ethische en milieuprestaties. Hoe gaat een onderneming om met de factor arbeid? In welke landen opereert de onderneming? Op welke manier en hoe maatschappelijk verantwoord opereert de onderneming? Ook de milieuprestaties zijn belangrijk, het gaat tenslotte om het behoud van de schepping. Natuurlijk vervuilt een chemiebedrijf meer dan een handelsonderneming, maar het ene chemiebedrijf is het andere niet. Er zijn in elke branche ondernemingen die zich duidelijk onderscheiden ten aanzien van duurzaamheid.

Uiteraard letten duurzame beleggingsfondsen, duurzame vermogensbeheerders en -adviseurs ook op de financiële prestaties. De analyses krijgen echter meer inhoud met meer beoordelingsaspecten. Als belegger laat je je niet meer leiden door winst op korte termijn en emoties. Niet voor niets adverteert de ASN Bank met de slogan: „Duurzaam beleggen geeft ook een goed gevoel.” Laat nu ook nog gebleken zijn dat duurzaam beleggen loont: enkele specifieke indices als de ASN-Trouw index, de lang bestaande Domini-index en de Dow Jones Sustainability Index doen het beter dan de reguliere indices. Duurzame beleggingsfondsen renderen beslist niet minder dan reguliere beleggingsfondsen.

Fondsen
Je kunt dus zelf ondernemingen kiezen waarin je belegt, maar je kunt dit ook overlaten aan deskundigen door te beleggen in duurzame beleggingsfondsen of zelf criteria aan te geven aan de vermogensadviseur. Ook daar spelen banken als SNS en ING op in. Een kerkgenootschap met een gezamenlijke pensioenvoorziening voor predikanten en ander personeel zou –indien is besloten ook in aandelen te beleggen– op z'n minst kunnen starten met het opstellen van een eigen beleggingscode waarin minimumeisen worden gesteld aan de ondernemingen waarin met aandelen een belang wordt genomen. Hier zijn reeds goede voorbeelden voorhanden, zodat het wiel niet opnieuw behoeft te worden uitgevonden. Het zou toch zeer vervelend zijn als je als kerkgenootschap erachter komt dat de vermogensbeheerder van je pensioengeld onder meer belegt in ondernemingen in de porno- of de wapenbranche, om maar iets te noemen.

De auteur is senioradviseur duurzaam ondernemen bij advies- en ingenieursbureau DHV en eigenaar van Van Der Molen Environmental Internet Services.