Forum21 april 2001

De omgekeerde wereld

Door G. Roos
Of de in 1991 bij een moordaanslag van Tamils in India om het leven gekomen politieke leider Rajiv Ratna Gandhi kleinkinderen naliet, weet ik niet. Z'n moeder, Indira Gandhi, was een dochter van de eveneens in India levende grote leider Jawaharlal Nehru. Z'n vader, de advocaat en journalist Feroze Gandhi, had geen enkele familieband met de 'grote' Mahatma Gandhi (1869-1948).

Die laatste, de Indiase volksleider, staat te boek als neohindoeïst. Maar zelfs als de vermoorde Rajiv Gandhi of een andere vooraanstaande politicus of prins uit zijn land de tolerante godsdienst der vaderen zou hebben losgelaten, dan nog hebben zij rekening te houden met het hindoeïsme. Het is immers de absoluut overheersende religie in zijn land.

Een kleinzoon uit India zou naar de hand kunnen dingen van de dochter ener Nederlandse regeringsleider of minister. Zo gaat dat. De ene keer zoekt een Spaanse kroonpretendent, Carlos Hugo van Bourbon-Parma, een Oranjeprinses. De andere keer vindt een Nederlandse kroonprins een lieftallige Argentijnse. Zoals de nu hartelijk verwelkomde Máxima Zorreguieta. Hoe komen zulke mensen aan elkaar? Misschien via feestjes. Maar ook, omdat jongeren uit verre landen vaak in West-Europa studeren. Zoals de Pakistaanse oppositieleider Benazir Bhoetto haar kennis van politieke wetenschappen en geschiedenis vermeerderde in het Engelse Oxford. En zoals de Cambodjaanse koning Sihanouk iets met Frankrijk had.

Over het gezin van meneer Brinkhorst weet ik niet veel. Wellicht hebben andere ministers huwbare dochters. Dan hoeft slechts één knappe kerel uit India zijn hart te verliezen en het is zover. Weinig mensen kunnen zich voorstellen wat dat mogelijk aan emotionele gevoelens zou oproepen. Zeker niet die druk over vader Zorreguieta en diens wandaden debatterende Nederlanders. Die Hollanders, met hun grote mond en dikke woorden over gerechtigheid en het –zeker, terecht– weerzinwekkende van een dood en verderf zaaiende Argentijnse dictatuur. Mensen uit de lage landen bij de zee –om te spreken met Jan Romein– die de wereld gaarne willen leren wat gepermitteerd is en wat niet. Emoties. Zelfs indien iemand uit India die een vooraanstaande Nederlandse jongedochter ten huwelijk zou vragen géén hindoeïst zou zijn. Omdat hij in een land woont waar die godsdienst de toon aangeeft.

Vertwijfeld of vervuld van weerzin vraagt iemand zich af, of het geen tijd wordt dat de auteur zich nader verklaart. Emoties in India? Hoezo? Waarover zouden inwoners van Yeleswaram, Kakkinada of Muggupeta zich nijdig moeten maken bij de aankondiging van het huwelijk tussen een 'prins' uit dat verre land en de dochter van een Nederlandse politicus? Waarom zouden burgers van Vizakhapatnam of Vadarevo zich opwinden? Met recht? Hier is toch iets heel anders aan de orde dan rond prins Willem-Alexander en zijn geëerbiedigde, toekomstige gemalin? In Argentinië bleken mensen gemarteld, 'vermist' en vermoord. Maar van zulke schande is in ons goede vaderland toch geen sprake?

Inderdaad. Maar het gaat om de koeien. „Wat zegt u?” vraagt iemand. En hij overweegt ernstig of de schrijver geen nonsens verkoopt. Toch, wie India doorkruist met een automobiel naar het Engelse model van vijftig jaar geleden, komt ze regelmatig tegen. Koeien. En waag het niet om ze door onvoorzichtig rijgedrag een poot te breken. Vraag ook niet in het doorsnee restaurant naar een lekkere Duitse biefstuk. Er is geen slager die een rund begeert te slachten. Zo'n zoogdier heet heilig.

Dat was zo in het oude Egypte. Een koe gold als symbool van de vrouwelijke vruchtbaarheid. Maar zeker in het huidige India. Een vrouwelijk rund geldt als de representante van de voedingszegen, het moederschap en onbaatzuchtige vrijgevigheid. En als zodanig wordt het vereerd en soms vergoddelijkt. Diverse godsdienstige richtingen in India propageren vegetarisme ten aanzien van de koe. Oorspronkelijk was dat een brahmaans gebruik. En op den duur bleek het beest 'heilig.' Als voorwerp van bijzondere verering is de koe tot de dag van vandaag voor veel Indiërs onaantastbaar.

Wie denkt dat de mensen uit dat verre land –zij leven niet zelden dicht bij de natuur– verstaan of begrijpen hoe het mogelijk is dat in Nederland tienduizenden 'heilige' runderen bruut worden afgeslacht, mag het zeggen. Zou dat geen boosaardige gevoelens oproepen? Kan dat geen emotie opwekken bij licht ontvlambare, oosterse karakters? Vraagtekens vallen vast te verwachten als de relatie tussen de 'prins' uit India en de dochter van een politicus uit Nederland openbaar komt. Wegens de koeien, jazeker.

Eigenlijk is commotie daaromtrent niet zo vreemd. Er is sprake van merkwaardige tegenstellingen in ons lieve land. De zorg voor het milieu gaat gerust zover dat de mensen die het traject van de Betuwelijn aanleggen bij wijze van spreken bij het vinden van een zeldzame rups hun werk een week stil moeten leggen. Daar zorgen de activisten wel voor. Aangemoedigd door een keur van allerlei wettelijke bepalingen. En als er van dit of dat stuk wild te weinig worden waargenomen, moet de jager –stropers blijven vandaag buiten beschouwing– zijn geweer opbergen. Mogen wij dan kostbare runderen, heilig voor hindoes uit India –neen, niet zomaar, akkoord– en masse afmaken?

Nog andere bezwaren zijn denkbaar. Daarmee zullen overigens oosterlingen die geloven in de automatische macht van het karma of die de reïncarnatiegedachte aanhangen zo snel niet komen. Maar mogelijk wel een strenge rooms-katholiek uit Latijns-Amerika. Uit Argentinië bijvoorbeeld. Het gaat niet uitsluitend om een minister die koeien laat afslachten. De Nederlandse volksvertegenwoordiging aanvaardt als eerste ter wereld een euthanasiewet. En de minister die verantwoordelijk is voor Volksgezondheid suggereert het gebruik van een zelfmoordpil. Terwijl ook het doden van mensen via de toepassing van abortus provocatus keurig geregeld is. Is dat niet de omgekeerde wereld?

Ik denk dat ik als Argentijn of Indiër zou protesteren. In actie zou komen, indien een van 'mijn' ministersdochters zich zou willen verzwageren met een Nederlandse prins of politicus. Nou ja, vooruit! Maar de vader van de Nederlandse bruid, de bruut, hij mag er als lid van de verantwoordelijke regering niet bij zijn, als in New Delhi of Buenos Aires de huwelijksvoltrekking plaatsheeft.